2223 - toepassing strafrecht

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Het Bijlmer noodweer arrest

HS 2.4 a.d.h.v. een casus

Waargebeurd!

p. 46 ev.

Hoe verloopt een rechtzaak? Gebruik bron 9.

03:43

Stap 4: requisitoir

Officier van Justitie probeert aan te tonen dat de verdachte schuldig is en vraagt om een bepaalde straf.

(LET OP: door naar slide OvJ!)

03:43

Wat zou jij -als rechter- vragen aan de verdachte?

03:47

Stap 5: pleidooi

03:47

Bij welke van de 3 voorwaarden voor een rechtstaat passen de maximumstraffen en strafvorderingsrichtlijnen het best?

1. Grondwet
2. Machtenscheiding
3. Legaliteitsbeginsel
4. Soevereiniteitsbeginsel

03:43

Stap 3: onderzoek

De rechter ondervraagt de verdachte.

De advocaat en OvJ mogen getuigen en deskundigen ondervragen.

Welke getuigen zou jij als als OvJ oproepen om te getuigen?

En als advocaat?

03:43

STAP 2: Van welke strafbare feiten worden de vrouw beschuldigd? (wat is de aanklacht?)

03:47

Welke straf moet de vrouw volgens jou krijgen?

minder dan 1 jaar GS

1 tot 3 jaar GS

3 tot 5 jaar GS

5 tot 10 jaar GS

Meer dan 10 jaar GS

06:58

Stap 6: Laatste woord

03:47

Strafvorderingsrichtijnen (www.om.nl):

Poging tot doodslag

Bezit vuurwapen

03:47

Strafvorderingsrichtlijnen:

De daadwerkelijke straf die iemand voor moord krijgt hangt af van alle omstandigheden van het geval. Waar voor veel delicten richtlijnen voor strafvordering voor het OM bestaan, bestaan die voor moord (en doodslag) niet. De een kan een straf van een jaar krijgen, terwijl de ander 30 jaar of levenslang krijgt. 

03:47

Maximumstraffen:

Moord: levenslang

Doodslag: 25 jaar

Poging tot: 2/3e van de straf van het voltooide delict

Wapenbezit: 4 jaar of een geldboete van € 45.000

03:47

Jij bent de OvJ. Welke straf zou je eisen en waarom?

06:58

Welke strafuitsluitingsgrond vindt jij van toepassing?

Noodweer

Overmacht-noodtoestand

Psychische overmacht

Noodweer-exes

Ontoerekeningsvatbaarheid

10:45

Moet de vrouw gestraft worden voor de dood van de overvaller?

ja

nee

06:58

Strafuitsluitingsgronden:

Wel strafbaar --> geen schuld

Noodweer-exes: Art. 41 lid 2 WvS:

Niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging, indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging, door de aanranding veroorzaakt.

Ontoerekeningsvatbaarheid: geestelijke stoornis of psychisch buiten zinnen --> TBS (=geen straf)

Afwezigheid van schuld: Bijv. verkopen van gestolen goederen zonder dat je dit wist.

06:58

Rechtvaardigingsgronden 

--> geen schuld, geen straf.

Noodweer: Art. 41 lid 1 WvS:

Niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding. 

Overmacht-noodtoestand

Ambtelijk bevel

redelijk en geen andere mogelijkheden

06:58

Waarom pleit de advocaat voor 'niet strafbaar'?

Het vonnis

[(1)] Verdachte heeft echter de grenzen van de noodzakelijke zelfverdediging overschreden door R. met het vuurwapen in de borst te schieten. Gezien haar ervaring met vuurwapens en de geringe afstand (…) moest zij in staat zijn geweest hem te raken in minder vitale delen van zijn lichaam. Wel acht het hof aannemelijk dat het schieten (…) het onmiddellijk gevolg is geweest van haar hevige gemoedsbeweging door de onderhavige overval veroorzaakt, (…) 

Vonnis deel 2

Uit de omstandigheden…] heeft verdachte mogen opmaken dat er eveneens onmiddellijk dreigend gevaar bestond dat G. haar lijf zou aanranden. Ook toen heeft verdachte de grenzen van de noodzakelijke zelfverdediging overschreden, door G. in de rechter long te schieten, doch ook dit schieten was kennelijk een gevolg van een hevige gemoedsbeweging (…). Hieruit volgt dat het beroep op noodweer faalt maar het beroep op noodweerexces opgaat. (…) [6.1 onder c] dat mitsdien het beroep op noodweer[-exces] opgaat en de verdachte dus niet strafbaar is, waaraan de onwettigheid van het wapenbezit van verdachte niet afdoet.“

Waarom straffen we? Welk doel vindt jij het belangrijkst bij de straf in deze zaak?

Hoger beroep

Lees de alinea op p. 47.

Wie zou er in deze zaak in hoger beroep gaan?

Na hoger beroep, ev. cassatie bij hoge raad.

Soorten straffen

Hoofdstraffen: vrijheidsstraffen, taakstraffen, geldboetes. (ev. voorwaardelijk)

Bijkomende straffen: rijverbod, stadionverbod, beroepsverbod

Strafrechtelijke maatregelen: geen straf maar schadeherstel of bescherming van de samenleving. Bijv. schadevergoeding of TBS

Strafrecht voor jongeren

Lees de alinea. 

Welke verschillen vallen je op met het volwassenenstrafrecht?

Welke redenen kan dit hebben?

PO: tips

Betrouwbare bronnen

Verwijzen & bronnenlijst

Begrippen (--> dikgedrukt!)

Belang van inleveren PO's 

Als je maatschappijleer niet voldoende afsluit, kan je niet deelnemen aan het eindexamen.

Als je niets of onvoldoende werk hebt ingeleverd, kost het je een herkansing.

Huiswerk

Werk aan PO, o.a.

- zoek maximumstraf/strafvorderingsrichtlijn

- pas toe op info trias politica uit het boek

- onderzoek grondrechten op www.denederlandsegrondwet.nl

- zoek de zaak op www.rechtspraak.nl

- zoek meer betrouwbare bronnen (kwal.krant, om.nl, etc.)