Les 11: Wijken in de stad

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

X                X                X                X        

      Lesdoel

Vandaag leren we in de les over het model van de Nederlandse stad. We bespreken de verschillende buurten en de geschiedenis van hun ontstaan. Daarnaast kijken we naar het beleid voor stadsontwikkeling dat sinds de re-urbanisatie is gevormd.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen kennen wat stad is. 

2. De leerlingen kennen de wijken in Den Haag. 

3. De leerlingen kennen wat urbanisatie is. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

   Model van Europese stad

Wijken in Leiden

Wijken in Leiden

Wijken in Leiden

Woningkenmerken

De woningen in een woonwijk kunnen wordeningedeeld op basis van woningkenmerken:

- woningtype: soort woning.  

=> zoals:       

+ hoogbouw / laagbouw,        

+ eengezinswoning / meergezinswoning     + twee-onder-een-kapwoning

- bouwjaar: ouderdom van de woning

- eigendom: koop / huur

- huizenprijs: basis van de WOZ-waarde

    Kenmerken van de woonomgeving:

- stratenpatroon

- adressendichtheid

- aanwezigheid van groen

=> kenmerkend voor de periode waarin     een wijk is gebouwd

1.1 Historische binnenstad

- veel oude gebouwen (kerken en kloosters )

- nu veel horeca en winkels en relatief weinig   bewoners

- gebouwen staan dicht op elkaar en smalle, kronkelige wegen

ontbreekt

Redenen waarom een historische binnenstad ontbreekt: 

- bombardementen in de Tweede Wereldoorlog (Rotterdam)

- dorpen die door industriële ontwikkeling aan elkaar vastgroeiden (Tilburg, Eindhoven)

- nieuwe steden (Almere, Lelystad)

1.2 Stadscentrum (CBD)

- veel hoogbouw

- kantoren, winkels, appartementen

- meestal het centraal station

    2.  19de-eeuwse wijken

- tegen de historische binnenstad aan

- gebouwd tussen ongeveer 1870 en 1900  als arbeiderswoningen voor   fabrieksarbeiders

- kleine woningen, dicht op elkaar gebouwd,   slechte kwaliteit, geen waterleiding en   riolering

- geen groene, kindvriendelijke woonomgeving

 Gentrificatie

Veel van deze woningen zijn gerenoveerd of vervangen.

Ook de fabrieksgebouwen zijn gesloopt of omgetoverd tot:

- horecagelegenheid

- appartementencomplex 

- kantoorruimte voor de creatieve en culturele sector

En de voormalige fabrieksterreinen dienen als park of plein voor meer groen en speelruimte in de wijk.

3 Vooroorlogse wijken, 

1900 - 1940

Explosieve bevolkingsgroei + particuliere woningbouw = noodzaak voor passend overheidsbeleid

Twee maatregelen:

1 de Woningwet (1901)

2 het oprichten van woningbouwverenigingen. 

4 en 5 Naoorlogse (flat)wijken, 

1945 - 1970

Babyboom => Na de Tweede Wereldoorlog ontstond woningnood

De overheid richtte zich daarom op systeembouw:

- bouwen volgens een vast patroon 

- betonnen onderdelen

- op maat gemaakt in de fabriek

- hoogbouw

6 Bloemkoolwijken vanaf 1970

= koopwoning met tuin in aparte nieuwe wijk: de bloemkoolwijk

- woonerven en hofjes

- ruime, speels opgezette bebouwing- laagbouw- veel ruimte voor groen en speelplekken

7 VINEX

Deconcentratiebeleid - ruimtelijke oprdening => VINEX 

Vanaf de jaren 1970:

- te weinig aanbod van woningen die voldeden aan de nieuwe woonwensen in de stad

- daarom werd steeds meer buiten de stad gebouwd met als gevolg suburbanisatie

7 VINEX, gevolgen       

- veel relatief jonge mensen met hoge   inkomens waren uit de stad vertrokken

- door deze selectieve migratie verloren   voorzieningen in de (binnen)steden   draagvlak

- de gemeentebesturen ontvingen minder   belastingen, dus minder geld voor  onderhoud van:  

+ huurwoningen  + infrastructuur  + gemeentelijke voorzieningen

Concentratiebeleid 

vanaf 1980

<= re-urbanisatie en het compactestadbeleid

- voorwaarden:  

+ in de stad kúnnen wonen (genoeg betaalbare woningen)  

+ in de stad wíllen wonen (aantrekkelijke woning en een fijne woonomgeving)

Zelf aan de slag

lees 3.1

Maak de opdrachten 4, 5 en 6 op blz. 132-133

     Kleine afsluiting

Historische binnenstad stadscentrum

Negentiende-eeuwse wijken
Vooroorlogse wijken, 1900 - 1940
Naoorlogse (flat)wijken, 1945 - 1970
Bloemkoolwijken vanaf 1970
VINEX

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

     Grote afsluiting

Vandaag leren we in de les over het model van de Nederlandse stad. We bespreken de verschillende buurten en de geschiedenis van hun ontstaan. Daarnaast kijken we naar het beleid voor stadsontwikkeling dat sinds de re-urbanisatie is gevormd.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com