2. Kunst en leven, postmodernisme

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

 

KUNST EN LEVEN

POSTMODERNISME

DEZE LES

KUNST EN LEVEN - Overheidsgebouwen

Opdracht

KUNSTGESCHIEDENIS - Postmodernisme

Opdracht - huiswerk

Afsluiten

LEREN OVER / VOOR HET SCE

- beroepspraktijk

- maatschappelijke status

- sociaaleconomische positie 

Kennis over de kunstgeschiedenis - postmodernisme 

Overheidsgebouwen in de 

21e eeuw

Nu: zoveel geld uitgeven aan een overheidsgebouw vaak gezien als verspilling.

Bijv. Binnenhof renovatie: soberheid en doelmatigheid voorop i.p.v. architectonische schoonheid.

De samenwerking met dit ontwerpbureau is in 2019 verbroken.

Cultureel centrum het Eemhuis in Amersfoort door architectenbureau Neutelings Riedijk, geopend 2014, exterieur.

Bekend om vernieuwende en spectaculaire gebouwen

Luxe uitstraling

Kostbare afwerking

Budget van € 45 miljoen werd met € 10 miljoen overschreden

Interieur: banken, trappen, kasten en vloeren uitgevoerd in eikenhout.

Stadhuis van en voor inwoners.

Vingerafdrukken van inwoners van Deventer in het raamwerk.

Deelnemers kunnen met een nummertje hun afdruk terugvinden in het gebouw.

Streven naar gebouwen die bij de plek horen waar ze staan.

Besteden veel aandacht aan gevel, samenwerking met beeldend kunstenaars.

Opvallende materialen met bijzondere ornamenten en patronen.

Gebouwen geven de plek kenmerkende identiteit.

Rozet

Buitengevel: zandkleurige, verticale prefab betonelementen. Vorm van een rozet verwerkt. 

Het is een roos- of kristalachtige vorm.

Symbool voor het bundelen en delen van kennis, informatie en inspiratie. 

Ontworpen door de Arnhemse designstudio Catalogtree.`

Het gebouw ontworpen door Neutelings en Riedijk

Rozet

Neutelings en Riedijk mochten gebouw in Arnhem ontwerpen n.a.v. gewonnen prijsvraag.

Prijsvragenprocedure:

- Prijsvragen kosten veel tijd en inspanning, vaak zonder resultaat.

- Toch is financiële positie van architecten beter dan die van beeldend kunstenaars vanwege duidelijk economisch nut van architectuur.

ARCHITECT

Een architect ontwerpt en maakt plannen voor gebouwen, bruggen en andere constructies.

Gericht op het kunstenaarschap en ontwerp.

INGENIEUR

 

De ingenieur zich meer richt op de technische en structurele kant.

OPDRACHT

--->>>

Een manier voor architecten en ontwerpers om aan opdrachten te komen, is door mee te doen aan prijsvragen. Door een opdrachtgever wordt in dat geval een prijsvraag uitgeschreven. Architectenbureaus of ontwerpers maken daarbij een volgens hen passend ontwerp en presenteren het aan de opdrachtgever. Het winnende ontwerp wordt uiteindelijk gebouwd en de architect of ontwerper mag dit verder mee uitvoeren. Pas nadat hun ontwerp gekozen is, ontvangen ze inkomsten voor het ontwerp.

Neutelings en Riedijk doen regelmatig mee aan een prijsvraag, waardoor ze grote opdrachten binnenslepen. Toch hebben ze kritiek op deze manier van opdrachten verwerven. 

- Benoem een punt van kritiek.

ANTWOORD

Het meedoen aan prijsvragen is erg tijdrovend en wanneer de prijsvraag niet gewonnen wordt, krijgt de architect de opdracht niet en loopt daarmee inkomsten mis.

Waarom zou een opdrachtgever een prijsvraag uitschrijven?

ANTWOORD

Een prijsvraag is een middel om te kiezen voor het beste plan voor de opgave, of om ideeën daarvoor te ontwikkelen. 

OF JUIST GEEN PRIJSVRAAG

Kröller-Müller Museum: ‘We zien een architect als een kunstenaar, en een kunstenaar kiezen we altijd zelf’

Nederlandse architecten kritisch over uitbreiding Museum Kröller-Müller door Japanse sterarchitect. De Japanse architect Tadao Ando (81) ontwerpt een ondergrondse uitbreiding voor Museum Kröller-Möller. Nederlandse architecten vragen zich af waarom de opdracht niet openbaar is aanbesteed. Volgens het rijksmuseum op de Veluwe hoeft dat niet, omdat de uitbreiding een ‘kunstwerk’ zou zijn.

Waarom kiest Kröller-Müller niet voor jong ontwerptalent, in Nederland volop aanwezig?

Wij zijn een publiek gebouw, hebben de ambitie om te groeien en zijn daarbij voor een bepaalde vorm van zekerheid gegaan. Tadao Ando is a reason to travel, daar komen mensen voor.’

The free stamp uit 1991 van de kunstenaars Claes Oldenburg en Coosje van Bruggen. Het is een stempel met de tekst FREE, wat niet alleen ‘vrij’ betekent, maar ook ‘gratis’.

Leg aan de hand van twee aspecten uit waarom dit beeld een vervreemdende werking heeft.

− Een banaal alledaags object wordt (de voorstelling van) een kunstwerk,

of: een stempel is een gebruiksvoorwerp dat je op kantoren aantreft,

niet in de ‘vrije natuur’.

− Het beeld is een enorme ‘blow-up’ van een (klein) gebruiksvoorwerp.

− Het beeld lijkt uit de lucht te zijn gevallen en/of voor een deel in de

grond te zijn gezakt.

Het beeld ligt voor het gemeentehuis. Hoewel het niet speciaal voor deze locatie gemaakt is, gaat het toch een relatie aan met deze plek. Het krijgt daardoor een speciale betekenis.

2p Leg uit welke betekenis het beeld hier krijgt.

Betrek zowel de stempel als het woord in je antwoord.

• Bij een overheidsgebouw kan een stempel associaties oproepen met bureaucratie/ paspoorten / asielverlening 

• Het woord FREE bij een Amerikaans overheidsgebouw kan verwijzen

naar vrijheid als een van de beginselen van de Verenigde Staten of

naar een speels protest tegen de bureaucratie van de stempelende

ambtenarij, door er ‘gratis’ op te zetten.

POSTMODERNISME

--->>>

POSTMODERNISME

1945-1990

wederopbouw na WOII

vrede en welvaart

consumptiemaatschappij

reclame / massamedia

kunst en de massacultuur 

                                  samengaan

THE AMERICAN DREAM

Als je maar hard werkt, kun je altijd de top bereiken.

Vrijheid en gelijkheid van alle mensen.

Toenemende welvaart en luxe.

POSTMODERNISME

Eclectisme.

Combineren van verschillende stijlen uit het verleden.

'Less is a bore'

'Form follows fun'

Kleur en decoratie keren terug.

POSTMODERNISME

- Humor, speelsheid.

- Verwijzing naar een historische bouwstijl.

- Citeert (overnemen) een bekend werk / een bekende kunstenaar uit de kunstgeschiedenis.

- Er is sprake van ironie / lichte spot.

- Spelen met de grens tussen hoge en lage kunst, tussen kunst en kitsch.

OPDRACHT

--->>>

DEZE LES

Vorige les afmaken.

Huiswerk bespreken.

Start nieuwe les.

BEGIN GELIJK MET MAKEN VAN DE VRAGEN

HUISWERK DO HIT CHAIR

− Metaal is stug en wie een mooie vorm/zacht zitvlak wil scheppen moet zuiver en gedoseerd (niet te hard en niet te zacht) kunnen slaan. 

− Het metaal kan bij te hard slaan scheuren, en gaten/scherpe randen zijn niet comfortabel/zitten niet lekker. 

− Het metaal kan bij onzorgvuldig slaan scherpe randen/hoeken opleveren, en dat kan leiden tot schade aan kleding of lichaam.

• voor: Degene die het blok slaat bepaalt de exacte vorm van de stoel en is om die reden in feite de ontwerper.

• tegen: Het ontwerp is conceptueel, dat wil zeggen het concept/idee is het belangrijkste en degene die de

stoel slaat voert dit concept slechts uit.

− Als Marijn van der Poll het blok slaat draagt de stoel het 'handschrift' van de kunstenaar/ontwerper en dat is als uniek object meer waard dan een blok metaal dat de (onbekende) maker zelf slaat.

− Als Marijn van der Poll het werk moet doen, dan kost dat een aantal uren werk. Dat brengt Van der Poll in rekening bij de klant.

− Door een grote / bezwete / alledaagse man (bouwvakker) in een heel eenvoudig interieur naast de designstoel te zetten, wordt de indruk gewekt dat iedereen zo'n stoel kan slaan / design kan ontwerpen, en dat gaat in tegen de exclusieve/elitaire status die kleeft aan design. 

− De pretentieuze / exclusieve / elitaire status van design wordt bespot door de suggestie dat de man een strak vormgegeven blok (design)

 

juist stukgeslagen / vernield heeft.

− Bij design koop je 'beleving' (de immateriële, bijzondere kwaliteit van

een product), en hier is die 'beleving' heel letterlijk voorgesteld /

uitvergroot / tot karikatuur gemaakt.

− De campagne van Droog Design gaat over een eigen product en dat kan niet echt bedoeld zijn als onderwerp van spot, maar is bedoeld om het product te verkopen.

− Droog Design maakt zelf deel uit van de exclusieve (internationale) design markt / vraagt zelf een hoge prijs voor hun eigen exclusieve producten, en dat bevestigt juist hun eigen exclusieve status op het

gebied van design.

DOOR NAAR DE 

VOLGENDE LES

--->>>