5.5 Veilig maar vies

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Hallo!

Niet vergeten;

- Telefoon in je kluis! Zie ik hem wel? Dan ben je hem kwijt tot het einde van de dag.

- Wil je iets zeggen of vragen? Steek je hand omhoog.

- Laptops op tafel.

Hoe kon je boete doen?

1. Pelgrimstocht
2. Fietsen naar de maan
3. Pelgrimsbocht
4. Slapen

Hoe heet de grote kerken die werden gebouwd?

1. Kathedraal
2. Admiraal
3. Kapel
4. Basiliek

Wat weet jij al van monniken en ridders?

5.5 Veilig maar vies

B1

Dagmenu

1. Introductie                        (5min)

2. Veilig maar vies                (15min)

3. Opdrachten                      (15min)

4. Afsluiting                           (5min)

Leerdoel

Hoe was het leven in de stad?

Tijd van steden en staten

In de stad

In een Middeleeuwse stad was het druk. Overal zag je mensen, dieren en karren. De straten waren smal. De huizen stonden dicht op elkaar. Binnen was er vaak nog een werkplaats of winkel. Ieder hoekje van de stad werd gebruikt. Het was er vies. De mensen lieten hun varkens, ganzen, schapen en paarden vrij rondlopen. Overal lag poep, óók van mensen. Er waren nog geen wc’s of vuilniswagens. Mensen gooiden hun afval gewoon op straat. Het stonk er dus, vooral ’s zomers. 

In de stad

Die viezigheid was ook gevaarlijk. Mensen hadden vlooien en luizen, en overal waren ratten. Hierdoor braken er vaak ziektes uit. Toch woonden de mensen graag in de stad. Er was werk en het was er vol leven. Vaak waren er feesten en markten. En ’s avonds als het donker werd, gingen de stadspoorten dicht. Binnen de muren van de stad voelden de mensen zich veilig. En vrij, want burgers hoefden niet te werken voor een graaf.

Veilig achter dikke muren

In de Middeleeuwen was er vaak oorlog. Een vijand wilde graag een rijke stad veroveren. Daarom liet het stadsbestuur een dikke muur om de stad bouwen, met vaak daaromheen nog een gracht. De stadspoorten in de muur werden bewaakt.

De soldaten van de vijand belegerden daarom de stad. Ze vielen dan de stad niet aan, maar omsingelden die.

Veilig achter dikke muren

Daarna wachtten ze, net zolang tot al het eten in de stad op was. Door de honger moesten de mensen zich dan wel overgeven. Een beleg kon lang duren, soms zelfs jaren. Toch hadden de soldaten dat er wel voor over. Want meestal moest een stad zich dan wel overgeven. Dan mochten de soldaten de stad plunderen. Dat was verschrikkelijk voor de inwoners. De soldaten verkrachtten en vermoordden de burgers, stalen al hun bezittingen en staken hun huizen in brand.

Opdrachten/Huiswerk

Maak op Learnbeat:

5.5A en 5.5B

Volgende les: Het tweede deel van 5.5 Veilig maar vies

Hallo!

Niet vergeten;

- Telefoon in je kluis! Zie ik hem wel? Dan ben je hem kwijt tot het einde van de dag.

- Wil je iets zeggen of vragen? Steek je hand omhoog.

- Laptops op tafel.

Waarom was de stad zo vies?

Waar achter voelde de mensen zich veilig?

1. Deuren
2. Ramen
3. Muren
4. Rivieren

5.5 Veilig maar vies

B1

Dagmenu

1. Introductie                        (5min)

2. Veilig maar vies                (15min)

3. Opdrachten                      (15min)

4. Afsluiting                           (5min)

Leerdoel

Hoe was het leven in de stad?

Tijd van steden en staten

Een grote verandering

De ridders en soldaten in de Middeleeuwen vochten met pijl-en-boog, speren en zwaarden. Eeuwenlang waren dat de wapens. Maar vanaf 1400 veranderde dit. Dat kwam door het buskruit: een stof die ontploft als je er vuur bij houdt. Mensen ontdekten dat je op die manier een kogel kunt wegschieten. Kleine kogels schoot je af met geweren. Een heel grote kogel schoot je af met een kanon. Dat gingen ze bij de gevechten gebruiken.

De pest

In de veertiende eeuw stierven in Europa miljoenen mensen aan de builenpest. Zij kregen die ziekte door een beet van een rattenvlo. Handelaren hadden – zonder dat ze het wisten – in 1347 de ziekte meegebracht uit Azië. Aan boord van hun schepen waren ratten met deze vlooien. Toen de ratten stierven, begonnen de vlooien mensen te bijten. Daarna ging het snel.

De pest

Binnen een paar jaren stierven dertig miljoen mensen aan de pest. Dat was bijna de helft van alle mensen die toen in Europa leefden. In sommige gebieden en steden woonde daarna niemand meer: iedereen was gestorven of weggevlucht.

Bron: Italiaanse schrijver

‘Eerst kregen mannen en vrouwen bulten in de liezen en onder de oksels. Sommige bulten waren zo groot als appels, andere zo groot als eieren. Daarna ging de zieke er heel vreemd uitzien. Hij kreeg blauwe en zwarte vlekken op de armen, op de bovenbenen en op andere plaatsen op het lichaam. De dokter kon niets doen. Ook medicijnen hielpen niet. Bijna iedereen die de bulten kreeg, stierf binnen drie dagen.’

Dit moet je onthouden

Rondom de stad stonden dikke muren. Die beschermden de stad. Daarom belegerde een vijand vaak een stad. Vanaf 1400 werd bij gevechten buskruit gebruikt om kogels weg te schieten. In de stad was het druk en vies. Mensen leefden dicht op elkaar. In de veertiende eeuw stierven heel veel mensen aan de ziekte de pest.

Welke grote verandering kwam er naar 1400?

1. Flashkruit
2. Buskruit
3. Carbid
4. Salpeterzuur

Opdrachten/Huiswerk

Maak op Learnbeat:

5.5C, 5.5D & 5.5E

Volgende les: Oefentoets

Opdrachten/Huiswerk

Maak op Learnbeat:

5.5C, 5.5D & 5.5E

Volgende les: Toets

Opdrachten/Huiswerk

Maak op Learnbeat:

5.4A, 5.4B, 5.4C & 5.4D

Volgende les: 5.4 Veilig maar vies