3M - §3.1 'Handel en kolonialisme'

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Cijfers...

Welke cijfers krijgen jullie nog terug?

• Presentatie 'isme'
• Werkstuk slavernij

Toetsen de rest van het jaar?

• Diagnostische toetsen
• Misschien later 'echte toetsen', mondeling, opdracht, verslag??

NIEUW

§3.1 'Handel en kolonialisme'

Indonesische eilanden

• Ongeveer 16.056 eilanden
• 1600 volkeren, 250 talen
• Grote delen onbewoond oerwoud
• Op Borneo en Sumatra leefden jagers-verzamelaars.
• Java ontwikkelde steden en koninkrijken. landbouw en handel met Azië, Midden-Oosten en China. 

Specerijen

• Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn.

• Groeit alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Europese landen willen zelf winst maken

• De Portugezen ontdekken de route naar Azië
  (1498).
• 
  Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim.

• Nederlanders willen dat ook!
• Spionage...
• Jan Huygen van Linschoten reist mee en beschrijft de reis in zijn Itinerario.
  

De Itinerario, of Voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien (...enz. enz.), was meer dan alleen een routekaart.

Er stonden heel veel tekeningen in van vreemde kusten, dieren, mensen en hun rituelen. De Nederlanders keken hun ogen uit.

Nederlanders in Azië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederland in Oost-Indië, aan.

• De reis duurde 2,5 jaar. Van de 90 bemanningsleden overleven 250 de reis. 

• Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop naar Oost-Indië is bewezen.

Indonesië had verschillende namen: : Indië, Oost-Indië, Oost-Azië, De Oost en later Nederlands-Indië.

Nieuw probleem!

• Steeds meer Nederlandse (compagnieën) bedrijven gaan naar Indië varen.

• Hierdoor ontstaat veel concurrentie tussen Nederlanders onderling.

• De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook.

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)

• Nederlandse regering grijpt in.

• Compagnieën moeten samengaan in één bedrijf, de VOC.

• De VOC kreeg het monopolie op de handel in Azië. Andere Nederlandse handelaren en bedrijven mochten er geen handel drijven. 
• Ook namens Nederland forten bouwen, oorlog voeren, land veroveren en besturen. 

Jan Pieterszoon Coen

• In 1619 veroverde JPC de Javaanse havenstad Jayakarta. Nederlanders hernoemde de stad Batavia. Batavia werd het hoofdkwartier van de VOC.
  

• Berucht vanwege het gebruik van geweld.
• Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden.

Factorij

• Een factorij is een versterkte handelspost. In het buitenland, met kantoren en pakhuizen. 
• De VOC had factorijen in heel Azië.
• Er was veel onderlinge handel. 

           Zie bron 8, informatieboek blz. 60

• Ze hadden toestemming van de plaatselijke vorsten. 
• Voordeel vorsten: deelname handel, steun VOC oorlogen tegen andere vorsten. 

Ondergang VOC

De VOC werd in 18e eeuw minder winstgevend:

1. Corruptie, handelaren houden winst in eigen zakken.
2. Slecht bestuur, slechte boekhouding
3. Buitenlandse concurrentie.
4. Oorlog Nederland en Engeland.
5. Fransen veroveren Nederland. 

1799 -  VOC failliet