Les 1 Puberfase deel 1

• Ontwikkelingsfasen
• MBO
• Studiejaar 1

0-1,5 jaar 

1,5 tot 4 jaar

4 tot 6 jaar

6 tot 12 jaar 

12 tot 17 jaar

17 tot 25 jaar

25 tot 67 jaar

67 + en ouder

Baby 

peuter 

kleuter 

(school) kind 

puber

volwassene

oudere

adolescent

Het is belangrijk dat je weet wat de ontwikkelingsfasen zijn en de leeftijden die daarbij horen.

Wat is de leeftijd van een puber?

1. 16-22 jaar
2. 12-17 jaar
3. 12-18 jaar
4. 10-18 jaar

Pubers:
waar denk je aan?

0

1.1.1 Lichamelijke veranderingen

Bij pubers is er sprake van een grote lichamelijke groei in zowel de lengte als de breedte. Op het hoogtepunt van de groeispurt groeit een puber ongeveer 10 centimeter per jaar. Een puber kan dan tijdelijk onhandig zijn, omdat hij niet goed weet wat hij met zijn lichaam aan moet. Naast de grote groei verandert de stem en krijgen ze vaak last van jeugdpuistjes. Door deze lichamelijke veranderingen voelen pubers zich vaak ongemakkelijk of onzeker.

1.2 Seksuele rijping

In de puberfase ontwikkelen de secundaire geslachtskenmerken zich. Onder invloed van hormonen verandert een jongen in een jonge man en een meisje in een jonge vrouw. Een puber groeit uit tot een volwassene die zich kan voortplanten. Dit proces noem je seksuele rijping. Bij een jongen betekent seksuele rijping de productie van sperma, en voor een meisje houdt seksuele rijping in dat de menstruatie begint.

Wat is de gemiddelde leeftijd waarop de eerste menstruatie komt bij meisjes in Nederland?

1. 11 jaar
2. 13 jaar
3. 14 jaar
4. 17 jaar

De gemiddelde leeftijd waarop de eerste menstruatie optreedt is rond 13 jaar. Turkse en Marokkaanse meisjes hebben gemiddeld eerder hun eerste menstruatie.

Even een stukje herhaling...

Primaire geslachtskenmerken

Secundaire geslachtskenmerken

Penis

Borsten

Zwaardere stem

Grote schaamlippen

Vagina

Bredere heupen

Balzak

Toename spiermassa

Baardgroei

Ook het slaapritme verandert in de puberteit.

Als je met pubers werkt, moet je dan rekening houden met het slaap-waakritme van de puber? Leg uit.

Voortgezet onderwijs

Een belangrijk moment aan het begin van de puberfase is de overstap van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Kinderen sluiten hiermee het tijdperk van de basisschool af. Pubers beginnen vaak met enthousiasme én zenuwen aan hun middelbare schooltijd. Daar krijgen ze veel nieuwe vakken. Ze moeten ook op een andere manier gaan leren. Vaak neemt het enthousiasme voor schoolse zaken af naarmate ze langer op de middelbare school zitten.

Een opvallend punt in de puberteit is de ontwikkeling van de hersenen. De hersenen ontwikkelen zich door tot ongeveer 25-jarige leeftijd. De hersenen van een puber zijn dus nog volop in ontwikkeling. Onze hersengebieden, ook die van de puber, ontwikkelen zich niet gelijkmatig. Onze hersenen ontwikkelen zich namelijk van achteren naar voren. Het achterste gedeelte is dus als eerste ontwikkeld en het voorste gedeelte als laatste. Bij de puber is het voorste gedeelte, de prefrontale cortex, dus nog niet ontwikkeld. Doordat de hersenen van een puber nog niet volledig zijn ontwikkeld, wordt er ook wel gesproken van ‘’het puberbrein’’. 

Doordat het voorste gedeelte van de hersenen, de prefrontale cortex, nog niet geheel is ontwikkeld, heeft dit gevolgen voor bepaalde vaardigheden en gedrag van de puber: 

1. Plannen en organiseren: veel pubers hebben moeite met deze vaardigheden. Dat komt, omdat het voorste gedeelte van de hersenen deze vaardigheden aanstuurt. Pubers zijn hierdoor niet goed in staat de gevolgen van hun handelen te overzien. Bij het plannen hebben ze daarom hulp nodig van ouders of docenten.

2. Risicogedrag: vaak kiezen pubers wat op de korte termijn winst oplevert. Daarom nemen ze risico’s. ‘’Eerst doen en dan pas denken’’ is hierop van toepassing. Hier wordt in hoofdstuk 3 nog nader op ingegaan.

3. Impulsbeheersing: pubers hebben moeite met het beheersen van hun impulsen. Ze nemen daarom eerder impulsieve beslissingen of vertonen bijvoorbeeld agressief gedrag.

Waarom is alcohol
onder de 18 slecht ?

1.2.3 Abstract en kritisch denken

Pubers leren abstract en kritisch denken. Abstract denken betekent dat dat de puber in staat is om na te denken over zaken die hij niet direct kan waarnemen of rechtstreeks kan ervaren. Om abstract te kunnen denken moet je een groot voorstellingsvermogen hebben. Bij vakken als wiskunde, economie en scheikunde moet je abstract kunnen denken. Ook bij onderwerpen als milieu en oorlog is abstract denken noodzakelijk.

Pubers gaan de wereld ook steeds met een kritischer blik bekijken. Het kritisch denken is ook vaak gericht op de ouders. Pubers trekken veel van wat hun ouders vinden en doen in twijfel. Pubers gaan meer op zoek naar wat ze zelf belangrijk vinden in hun leven, oftewel ze gaan op zoek naar hun eigen normen en waarden.

Afsluiting...

Pubers vertonen vaak impulsief gedrag. Dit komt door:

1. hun gedachten
2. hun hersenen die nog in ontwikkeling zijn
3. ouders van wie ze veel dingen niet mogen

Alcohol is gevaarlijker voor pubers dan voor volwassenen omdat hun hersenen nog in ontwikkeling zijn.

1. waar
2. niet waar

Aan het begin van de puberteit is sprake van een enorme lengtegroei en ook toename van gewicht

1. juist
2. onjuist

Door de groeispurt kan een puber tijdelijk erg onhandig zijn. Hij groeit zo snel, dat hij zijn nieuwe lichaamslengte niet meer kan bijbenen.

1. juist
2. onjuist

Pubers kunnen hun impulsen niet altijd controleren

1. waar
2. niet waar

welk deel van de hersenen is niet volledig ontwikkeld

1. hersenstam
2. wandbeen kwab
3. prefrontale cortex
4. crebellum

Wat vond je van de les?

Tot volgende week!

De puberfase deel 2