Grammatica tot en met meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica zinsdelen

Welkom 

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in een zin. Een persoonsvorm behoort dus ook altijd tot het werkwoordelijk gezegde.

Wat is het gezegde in de zin: Ze zit al uren te knutselen

1. zit
2. zit knutselen
3. zit te knutselen
4. er is geen gezegde

Wat is het gezegde in:
Fluitend liep Tonny het veld af na de gewonnen wedstrijd

1. Fluitend
2. liep af
3. liep fluitend
4. liep fluitend af

Let op!

• Een onvoltooid deelwoord (zoals fluitend) wordt niet als werkwoord gebruikt.
  
• Onvoltooide deelwoorden horen dan ook niet bij een werkwoordelijk gezegde.
  

Welke vraag moet je stellen om het lijdend voorwerp in de zin te vinden?

Het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

Alle werkwoordsvormen in de zin.

Wie / wat plus het wwg. 

Wat is het onderwerp?

Marina legt het onderwerp uit.

1. Marina
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat is het onderwerp?

Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Het onderwerp van een zin

• Iedere zin heeft een onderwerp.
  
• De pv en het onderwerp horen bij elkaar.
  
• Zonder de pv kun je het onderwerp niet vinden
  

Wat is het onderwerp?

Als onderwerp kozen ze pooldieren.

1. Onderwerp
2. Pooldieren
3. Kozen
4. Ze

Lijdend voorwerp

• Lijdend voorwerp komt voor in zinnen waarin iets/iemand iets 'overkomt' dus als het ware 'lijdt'. 
• Vind je door de vraag te stellen: 
• 'Wat/wie+ werkwoordelijk gezegde + onderwerp. 
• TIP: HET LIJDEND VOORWERP BEGINT NOOIT MET EEN VOORZETSEL!!!!

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. pv = heeft
2. pv = gegeven

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. ow = Mijn moeder
2. ow = Mick
3. ow = straf

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. lv = Mijn moeder
2. lv = Mick
3. lv = straf

Wil je voor mij een paar van die vakantiefoto's laten maken?

1. Je
2. een paar van die vakantiefoto's
3. voor mij
4. staat geen lv in de zin

Veel leerlingen kopen in de kleine pauze een lekker tussendoortje.

1. Veel leerlingen
2. in de kleine pauze
3. een lekker tussendoortje
4. staat geen lv in de zin

Sommige spinnen maken heel kunstige webben in de achtertuin.

1. Sommige spinnen
2. webben
3. heel kunstige webben
4. in de achtertuin

Aan het werk

• Bij vandaag vind je in Magister een bijlage.
  
• Open deze bijlage
  
• Maak de zinnen in stilte
  
• Ben je klaar? Dan ga je lezen
• Niet klaar? Huiswerk voor over 2 weken

Welkom bij EMC

Deze les herhalen we heel kort de pv, het gez, ond en lijdvw.

We bespreken het huiswerk

We leren over het meewerkend voorwerp

We maken nieuwe zinnen.

persoonsvorm

In elke zin staan werkwoorden. Een van deze werkwoorden is de persoonsvorm.

Hoe vind je de persoonsvorm?

 Werkwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
  
• Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
  
• De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
  
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of ‘overkomt’.
• Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!
  
• Ik heb veel te doen. Het werkwoordelijk gezegde: heb te doen

Zinsdeelstrepen

De burgemeester | knipt | het lint | door.

 Onderwerp

Het onderwerp in de zin zoeken

Wie/wat + alle werkwoorden?

--> Het antwoord is het onderwerp.

De kinderen steken de kaars aan.

Wie / wat steekt aan? --> De kinderen

Hoe vind je het lijdend voorwerp? 

Het antwoord op de vraag = het lijdend voorwerp!

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Huiswerk

1. Het\ regent\ vandaag\ al de hele dag.
2. Morgen /gaat\ hopelijk \de zon\ schijnen.
3. Ik \ hoorde  \dat \ het \morgen\ gaat sneeuwen.
4. Morgen\ maken\ we\ een grote sneeuwpop.
5. Van mij \mag\ het\ weer zomer\ worden.
6. Heel wat mensen /willen/ kinderen /uit ontwikkelingslanden/ helpen.

7. Vele mensen willen geld storten op de speciale tsunamirekening.

8. Een grote groep vrijwilligers helpt Bandeh Atjeh weer opbouwen.

9. Ook in India telde men heel wat slachtoffers.

10. We mogen natuurlijk de mensen in langdurende noodsituaties niet vergeten.

7. Vele mensen \willen\ geld/ storten/ op de speciale tsunamirekening.

8. Een grote groep vrijwilligers/ helpt /Bandeh Atjeh /weer /opbouwen.

9. Ook in India /telde/ men/ heel wat slachtoffers.

10. We /mogen/ natuurlijk/ de mensen/ in langdurende noodsituaties/ niet/ vergeten.

1.De jongens/ gooiden/ sneeuwballen.

2. Razend/ gooide/ de leraar/ een krijtje/ door de klas.

3. Ze/ waarschuwden/ hem /niet/ op tijd.

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan.

Het geeft aan voor / aan wie iets bestemd is.

Meewerkend voorwerp

Stel de vraag:

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde +
onderwerp + lijdend voorwerp

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp.
2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Op welke vraag is 'Mick' het antwoord in:
Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. mv = aan Mijn moeder
2. mv = aan Mick
3. mv = straf
4. mv= Mick

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?

De docent Nederlands gaf de leerling een negen voor zijn toets.

1. de docent
2. de leerling
3. voor zijn toets
4. Er is geen meewerkend voorwerp.

Welk woord in de zin is de persoonsvorm?
Ik fiets op mijn fiets naar school

1. fiets(1e woordje)
2. fiets (2e woordje)
3. Ik
4. school

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. iets anders
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Mijn konijn =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Waar heb je nog vragen over?

Neem dit volgende week weer mee.

Aan de slag.

Maak opdracht 1, 2 en 3

Zolang de timer loopt, werk je in stilte

In Magister staat een foto met zinnen.

Schrijf deze zinnen over, plaats zinsdeelstrepen en ontleed. Zoek de pv, het gez, het o, het lijdvw en het meew vw