psychogeriatrie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

psychogeriatrie

vandaag

zorgvragers met:

• dementie

lesdoelen

• je kunt omschrijven wat dementie is
• je kent de verschillende vormen van dementie
• je hebt kennis van de 4 stadia van dementie

dementie

• is een combinatie van syndromen(geestelijk, gedrag)
• daarom heet het dementie syndroom
• syndroom met cognitieve en/ of gedragsmatige symptomen waarbij het dagelijks functioneren is verstoord.
• voorbeelden: Alzheimer, vasculaire dementie, FTD, Lewy Body.

veel voorkomende symptomen

Vergeetachtigheid, Problemen met dagelijkse handelingen

Kwijtraken van spullen, Taalproblemen, Slecht inschattings- en beoordelingsvermogen, Terugtrekken uit sociale situaties , Onrust en slaapproblemen, Desoriëntatie in tijd en plaats, Verandering van persoonlijkheid en gedrag: onrustig, bozig, angstig, achterdochtig, apathisch, Ongeremd zijn, ongepaste opmerkingen maken, Depressief, Incontinentie, vermagering, etc...

diagnosestelling

alleen bij 2 of meer van de volgende functies afwijkend zijn:

• persoonlijkheid en gedrag
• taal
• vermogen complexe taken uit te voeren
• inschattingsvermogen
• waarneming en verwerking
• vermogen van nieuwe informatie opslaan en onthouden

cognitieve stoornis.
wat betekent afasie?

1. niet herkennen van objecten
2. stoornis in denken
3. stoornis in de taal
4. stoornis in uitvoeren van motorische handelingen

cognitieve stoornis.
wat betekent apraxie

1. stoornis in uitvoeren van motorische handelingen
2. stoornis in het denken
3. niet herkennen van objecten
4. stoornis in de taal

cognitieve stoornis.
wat betekent agnosie

1. stoornis in uitvoeren van motorische handelingen
2. stoornis in denken
3. niet herkennen van objecten
4. stoornis in de taal

cognitieve stoornis.
wat betekent problemen met uitvoerende functies? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. denken
2. plannen
3. lopen
4. logisch redeneren

test

• jullie krijgen zo een slide te zien met meerdere voorwerpen.
• deze blijft 30 seconden zichtbaar.
• daarna krijgen jullie 2 minuten om zoveel mogelijk voorwerpen op te schrijven vanuit je geheugen.
• noteer het voorwerp en de kleur.
• wacht met opschrijven totdat de ik dat zeg (eerlijke test is het leukst).

start

begin nu met schrijven...

controle...

hoeveel had je er goed?

jullie hebben nu gebruik gemaakt van.....?

1. werk geheugen
2. permanent geheugen
3. automatisch geheugen
4. selectief geheugen

werk geheugen

(maximaal) 7 voorwerpen.

(maximaal) 1 minuut opgeslagen.

is te trainen naar meer opslag.

bij belangrijke zaken wordt het opgeslagen in het permanente geheugen.

geheugenstoornis

• door veroudering neemt de capaciteit af.
• verbindingen tussen de neuronen zijn aangetast

4 stadia van dementie

zorg aanbod

welke zorg geef je?

wat zijn de aandachtspunten?

hoe moet ik rekening houden met de zorgvrager en het stadium?

bedreigde ik

Fase 1, de bedreigde ik: Proberen het gevoel van angst en onveiligheid te verminderen. Daarnaast beroep doen op vaardigheden die niet achteruit zijn gegaan, de cliënt informeren over de concrete werkelijkheid om hem heen (realiteit oriëntatie).

verdwaalde ik

Fase 2, de verdwaalde ik: Houvast bieden, de dagelijkse leefomgeving structureren. Verder zoveel mogelijk aansluiten bij de interesses en behoeften van de cliënt.

verborgen ik

Fase 3 de verborgen ik: Aanbod aansluiten op de directe zintuiglijke behoeften (warmte, rust, prettige sfeer) en beleving (warm/koud, honger/dorst, pijn) van de cliënt. Verder rustige, prikkelarme leefomgeving creëren.

verzonken ik

Fase 4 de verzonken ik: Inspelen op de lichamelijke behoeften, lichamelijk contact maken (koesteren), praten (zacht, rustig - de woorden zijn niet belangrijk), prettige zintuiglijke prikkels aanbieden.

emoties

zorgvragers met dementie verliezen de controle over de emoties .

ervaring van gripsverlies en onomkeerbaarheid wat angst opwekt.

dementie kent meerdere uitingen van gedrag.

uitingen van gedrag

preserveren: steeds zelfde vraag stellen en dit niet doorhebben.

confabuleren: verhalen aanvullen waardoor deze niet meer kloppen.

hoarding: verzamelen en opbergen van voorwerpen op een voor hen veilige plek.

achterdocht: wantrouwen in de omgeving.

decorumverlies: vergeten van manieren en omgangsvormen.

welke onderzoeken zijn er om de diagnose dementie te stellen?

onderzoeken

• anamnese en lichamelijk onderzoek
• MMSE (functioneringstest op taal, geheugen en concentratie)
• neuropsychologisch onderzoek
• bloedonderzoek
• EEG
• beeldvormend onderzoek
• ruggenprik (afname liquor)

medicamenteuze behandeling

het kan niet worden genezen maar wel geremd. d.m.v.:

• hallucinatie remmers
• bloedverdunners
• medicatie voor onderliggende aandoening (bijv. extra vit. D)
• anxiolytica (angst en onrust remmers)

wat is belangrijk gezien de benaderingswijze bij een zorgvrager met dementie?

wat is belevingsgerichte zorg?

euthanasie en dementie

• het moet een weloverwogen en vrijwillig verzoek zijn met uitzichtloos lijden.
• de arts moet de zorgvrager goed hebben ingelicht.
• zorgvrager moet overtuigd zijn dat er geen andere oplossing is.
• minimaal 2 artsen betrokken bij het proces.
• de levensbeëindiging moet medisch zorgvuldig zijn uitgevoerd.

crisishulp

als de zorgvrager een gevaar vormt voor zichzelf of de omgeving zal er een onvrijwillige opname volgen.

hierbij zijn nodig:

• arts,
• indien aanwezig de familie,
• officier van justitie

depressie

Bij een depressie bent u langer dan 2 weken somber en/of heeft u nergens zin in.

biologische factoren (drugs, erfelijkheid, alcohol) of

sociaal psychische factoren (psychiatrische patiënten, kwetsbare personen)

wat kan een behandeling zijn bij depressie?

zorg bij depressie

• zorg voor een structuur (op tijd opstaan e.d.).
• positieve houding (niet teveel).
• bied een luisterend oor aan.
• luchtige gesprekken voeren met humor.
• geen discussies aan gaan.
• speel juist in op emoties.

wat is een delier?

delier

een acute stoornis in bewustzijn en aandacht.

bijkomende stoornissen in taal, geheugen of waarneming.

wordt uitgelokt door een lichamelijk disbalans (blaas- of longontsteking).

genezen door onderliggende oorzaak aan te pakken.

vandaag behandeld

zorgvragers met:

• dementie
  
• depressie
  
• delier

vandaag behandeld

• dementie
• depressie
• delier

lesdoelen

je kunt omschrijven wat dementie is

je kent de verschillende vormen van dementie

je hebt kennis van de 4 stadia van dementie

je kunt de begrippen depressie en delier omschrijven.

volgende keer

jong dementerenden.