§ 5 -Hoofd en bijzaken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen vandaag?

Doel van de les

Tien minuten stil lezen

Kleine terugblik met filmpje en vragen

Start nieuw onderwerp

Huiswerk bespreken

Aan het werk

 

Telefoon in de kluis en je jas over de stoel

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

Na deze les leer je hoe je hoofd- en bijzaken kunt onderscheiden in een tekst.

Eerst een terugblik vorige les m.b.v. een filmpje en een aantal vragen

apps.noordhoff.nl

1-Een feit hoeft niet gecontroleerd te worden.

Waar/Niet waar

2-Wat is een ander woord voor mening?

Standpunt/Argument

3-Noem twee signaalwoorden waaraan je een mening kunt herkennen.

4-Noem 3 signaalwoorden waaraan je een argument kunt herkennen. 

Geef aan of de volgende uitspraken een feit of een mening zijn.

1. "Als je in de supermarkt werkt, verdien je veel geld." Deze uitspraak is een .

2. "Als je te laat op school komt, moet je je melden." Deze uitspraak is een .

3. "Als je niet kunt leren, kun je toch een leuke baan krijgen." Deze uitspraak is een .

4. "Ik vind het raar om leraren met 'u' aan te spreken." Deze uitspraak is een .

5. "Gisteren is er een ongeluk gebeurd op de a4." Deze uitspraak is een .

6. "Sporten is heel erg leuk." Deze uitspraak is een .

7. "Als je meer calorieën verbrandt dan dat je eet, val je af." Deze uitspraak is een .

8. "Volgens mijn moeder zijn honden hele vieze beesten." Deze uitspraak is een .

1-Een feit hoeft niet gecontroleerd te worden.

Niet waar

2-Wat is een ander woord voor mening?

Standpunt

3-Noem twee signaalwoorden waaraan je een mening kunt herkennen.

ik vind, volgens mij

4-Noem 3 signaalwoorden waaraan je een argument kunt herkennen. 

want, omdat, namelijk, immers

Geef aan of de volgende uitspraken een feit of een mening zijn.

1. "Als je in de supermarkt werkt, verdien je veel geld."  mening.

2. "Als je te laat op school komt, moet je je melden."  feit.

3. "Als je niet kunt leren, kun je toch een leuke baan krijgen." mening.

4. "Ik vind het raar om leraren met 'u' aan te spreken." mening.

5. "Gisteren is er een ongeluk gebeurd op de a4."  feit.

6. "Sporten is heel erg leuk."  mening.

7. "Als je meer calorieën verbrandt dan dat je eet, val je af." feit.

8. "Volgens mijn moeder zijn honden hele vieze beesten." mening.

De belangrijkste informatie in een tekst noemen we de hoofdzaken. Wat minder belangrijk is, zoals een anekdote, een toelichting (voorbeeld) of een vergelijking, zijn de bijzaken. 

De hoofdzaken van een tekst vind je vaak op voorkeursplaatsen, zoals de inleiding en het slot van een tekst en het begin of het einde van een alinea.

De zin die de hoofdzaak van een alinea bevat, is de kernzin. 

Dat is meestal de eerste zin en soms de laatste. 

Ook de tweede zin is weleens de kernzin. 

In dat geval is de eerste zin een inleidende zin en/of geeft hij het verband met de vorige alinea(’s) aan. 

Soms heeft een alinea geen kernzin. Je moet de hoofdzaak dan zelf bepalen.

Als je een tekst moet onthouden, kun je de hoofdzaken in een samenvatting zetten of in een schema.

Zo maak je een samenvatting van een tekst

Lees de tekst precies.

Onderstreep tijdens het lezen de hoofdzaken. 

Let op de voorkeursplaatsen. 

Kijk ook goed naar opvallend gedrukte woorden en signaalwoorden die een tekstverband aangeven.

Neem de hoofdzaken over. 

Maak er een samenhangende tekst van door verbanden te leggen en die aan te geven met signaalwoorden.

Zo maak je een schema van een tekst

Lees de tekst precies.

Onderstreep tijdens het lezen de hoofdzaken. 

Let op de voorkeursplaatsen. 

Kijk ook goed naar opvallend gedrukte woorden en signaalwoorden die een tekstverband aangeven.

Noteer tijdens het lezen de belangrijkste informatie uit de tekst. 

Geef opsommende verbanden aan met nummers (1, 2, 3), dots (●), of streepjes (-); gebruik pijltjes voor oorzaak-gevolg (→) en tegenstelling (↔).

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

Aan de slag

Gebruik de theorie van blz.26 bij het maken van de opdrachten. 

Maken:

Cursus   Lezen

§5 blz. 33

opdr. 1+2 in je schrift

opdr. 3+4 online

opdr. 5 t/m 9 in je schrift

 

apps.noordhoff.nl