Par. 3.4 Koningstijd, Republiek, keizertijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

BEGINTAAK

Geef de betekenis van de volgende begrippen (in je eigen woorden):

- Republiek, consuls, senaat, volkstribunen, veto-recht en burgeroorlog. 

5 minuten

Weet je het niet? Kijk op blz. 74

Eerder klaar? Lees par. 3.4

Planning

04/01: Par. 3.4 Koningstijd, republiek, keizertijd

05/01:  Par. 3.4 Koningstijd, republiek, keizertijd

11/01: Par. 3.5 Een rijk, twee keizers

12/01: Par. 3.5 Een rijk, twee keizers

18/01: Par. 3.6: Romeinen, joden en christenen

19/01: Terug op school? Zo ja, SO par. 3.2  en  3.3

25/01: Herhalingsles

26/01: Repetitie H2 par. 3.4 t/m 3.6

Vandaag:

1. Opdrachten bespreken

2. Uitleg par. 3.4.

3. Afsluiten

Doelen (a.s. vrijdag benatwoorden)

Hoe werd het Romeinse Rijk van een monarchie een Republiek en uiteindelijk toch weer een monarchie?

Opdrachten bespreken

Opdrachten 55, 57, 58, 61 en 63.

Het Romeinse Rijk

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Terugblik par. 3.3: Leven aan de noordgrens

De Romeinen veroverde de oude Griekse gebieden = hellenisme!

Grieks-Romeinse cultuur (klassieke cultuur) werd verspreid door heel Europa:

• Badhuizen, aquaducten, bruggen, bibliotheken, thermen, amfitheater.
• Verharde wegen, stenen huizen, luxe serviezen, glaswerk.
• Dokters
• Nieuwe landbouwmethoden
• Beeldkunst: perfect en gespierd.
• Bouwkunst: perfecte vormen, zoals rechthoeken, driehoeken en zuilen.

Romeinse koninkrijk

 (753 v.C. - 509 v.C.)

Laatste Etruskische koning van Rome was 

Tarquinius Superbus.

Van Koningstijd naar Republiek

Superbus werd verjaagd door de Romeinen (te arrogant en wreed) = MONARCHIE werd afgeschaft!

• Macht mocht niet bij één persoon rusten.
• Macht mocht niet erfelijk zijn. 
• Rome werd een REPUBLIEK: regelmatig leiders kiezen en de macht wordt gedeeld. Het leiderschap is niet erfelijk! 

Door wie en hoe wordt Rome vanaf nu bestuurd?

Romeinse senaat

De Romeinse Senaat

Senaat: vergadering van alle rijke mannen van Rome, de senatoren (soort Tweede Kamer).

De Romeinse Republiek: bestuur

Senaat: vergadering van alle rijke mannen van Rome, de senatoren (soort Tweede Kamer).

• Elk jaar koos het volk 2 consuls .
• Consuls: leidden de senaat en voerden de besluiten van de senatoren uit. 

- Democratie?

- Armen en vrouwen? 

Het Romeinse volk...

Waren ontevreden over het nieuwe bestuur en beginnen te staken!

Resultaat: opkomst van het volkstribunen in het volksvergadering!

• Volkstribuun: om de gewone mensen te beschermen en te steunen! Hoe? Elk volkstribuun had veto-recht (alle beslissingen tegenhouden).

Julius Caesar (1)

Generaals werden niet langer elk jaar vervangen = grote gebeiden veroveren en hechte band met soldaten, zoals JULIUS CEASAR.

Julius Caesar (2)

Vanaf 1e eeuw v.Chr. was hij heel machtiger en rijk door:

• Verovering van Gallië (Frankrijk en België)
• Zijn soldaten profiterden van de oorlogsbuit. Hij kreeg daardoor alle steun van zijn soldaten.
• Rijkste Romeinen van zijn tijd = politeke macht!

Julius Caesar (3)

Gebruikte, net zoals andere legercommandenten, het volkstribunen om toch hun zin te krijgen of om machtiger te worden. 

Burgeroorlog

Burgeroorlog: oorlog tegen twee of meerdere groepen uit hetzelfde land of van hetzelfde volk. 

Oude Rome: De generaals vochten tegen elkaar. De generaal die de oorlog won, werd "consul zonder collega" of dictator, voor zes maanden. 

Van Republiek naar Keizerrijk

Dictator / tiraan

Alleenheerser dat aan de macht gekomen was niet door uitverkiezing en evenmin door erfrecht, maar door een staatsgreep, steunend op een lijfwacht of militie (eigen leiger)

Julius Caesar 

Schakkelde alle andere legercommandanten en wordt didactor voor het leven!

EN TOEN... werd hij vermoord door andere senatoren. 

Feiten en meningen 

Feit: Julius Ceaser werd vermoord.

Mening: Iedereen kan een andere mening hebben over zijn dood.

Na de dood van Julius Caesar... 

Braak opnieuw burgeroorlogen uit: 

• Aanhangers van Caesar vs zijn moordenaars.
• Aanhangers van Caesar onderling, zoals Octavianus en Marcus Antonius.

Octavianus vs Marcus Antonius (en Cleopatra)  (1)

Na de dood van Ceasar:

• Octavianus (Ceasar's achterneef) en Marcus Antonius wilden allebei de macht hebben. 
• Marcus Antonius trouwden met Cleopatra en had een bondgenootschap met Egypte.
• Octavianus kreeg volle macht in Rome en keert heel Rome tegen Marcus Antonius. 

Octavianus vs Marcus Antonius (en Cleopatra)  (2)

• Octavianus verklaat Egypte de oorlog. 
• Marcus Antonius heeft geen macht in het Romeinse Rijk en lijkt zijn en Cleopatra's macht te verliezen. 
• Marcus en Cleopatra plegen zelfmoord.

OCTAVIANUS AAN DE MACHT! (2)

Begin van het Keizertijd 

Heeft de Republiek gered en uit dankbaarheid kreeg de hij van de senaat de eretitel "Augustus" (verheven) en veel privileges en rechten: 

• Opperbevelhebber van het leger, met toezicht van het schatkist.
• Hoogste priester
• Jarenlang consul
• Veto-recht in het volkstribuun
• Egyptische graanvoorraad was zijn privé bezit!

Hij had ALLE macht!

De Keizertijd 

De keizer was nu de baas en had een apart keizerlijk bestuur: Augustus benoemde zijn eigen mensen voor politieke posities.

• De Senaat, de consuls en het volkstribuun bleef bestaan, maar Augutus had alle macht!, 

Staatsinrichting

• Monachie: koning of een keizer zijn de baas. 
• Democratische monachie: koning of koningin, maar de volksvertenwoordiging is de baas. Ook de regering (de ministers) moeten doen wat de volksvertenwoordiging wil. Nederland is een constitutionele democratie!
• Moderne Republiek: president gekozen door het volk, maar moeten hun macht delen met de regering en het parlement.

Afsluiten

Hoe werd het Romeinse Rijk van een monarchie een Republiek en uiteindelijk toch weer een monarchie?