Thema 4 Blok 3: De Pest in de ME

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Thema 4 blok 3

Rampen in de Middeleeuwen

Wat gaan we deze les leren?

Wat gebeurt er in west-Europa na de val van het Romeinse Rijk?

Wanneer waren de Middeleeuwen?

Hoe was de Middeleeuwse samenleving opgebouwd

Verschillen tussen de tijdvakken

Romeinse tijd: één groot land

0-500

Tijd van monniken en ridders: veel kleine landen

500-1000 (vroege Middeleeuwen)

Tijd van steden en staten: een paar landen

1000-1500 (late Middeleeuwen)

Eerst de naam: 

De Middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd.

• Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode

• Ongeveer tussen 500 en 1500

• Vroege Middeleeuwen: 500-1000
• Late Middeleeuwen: 1000-1500

Tijd van Grieken en Romeinen

(500 v. Chr. - 500 n. Chr.)

Tijd van Monniken en Ridders

(500-1000)

(Vroege Middeleeuwen)

Tijd van Steden en Staten

(1000-1500)

(Late Middeleeuwen)

1492: Columbus 'ontdekt' Amerika

(Einde van de Middeleeuwen)

⚓️

476: Val van het West-Romeinse Rijk

(Begin van de Middeleeuwen)

🔥

Tijd van Ontdekkers en Hervormers

(1500-1600)

Tijd van Regenten en Vorsten

(1600-1700)

Tijd van Pruiken en Revoluties

(1700-1800)

Onrustige tijden in Europa

500-800

• Na de val van het West-Romeinse Rijk waren er veel oorlogen
  
• Reizen was gevaarlijk en de meeste mensen leefden in dorpjes.
  

• Grote steden, zoals Rome, waren er niet (meer)
  

De handel was verdwenen, mensen moesten alles zelf verbouwen, dit noemen we Autarkie.

Er trokken plunderende bendes door het land. Veel oogst werd venield.

Veel arme boeren zochten bescherming bij een rijke boer, ' Heer' in de buurt.

In ruil voor bescherming stonden de boeren hun land af aan de Heer. Zij hoorden bij het landgoed van de heer en mochten daar niet weg.

De horigen moesten in ruil daarvoor een deel van de oogst inleveren en klusjes doen.

Dit systeem noemen we het 'Hofstelsel'.

Langzaam begon de situatie veiliger te worden. Er kwamen koningen die de baas over grote gebieden werden. Karel de Grote bijvoorbeeld.

Na de dood van Karel de Grote werd zijn gebied in drieën gedeeld. De nieuwe koningen vonden het onhandig om alleen grote gebiede te moeten besturen.

De koningen leenden stukken grond uit aan zogenaamde leenmannen. Deze leenmannen zorgend ervoor dat ze als tegenprestatie trouw waren aan de koning en hem hielpen tijdens bijvoorbeeld oorlogen.

We noemen dit systeem Feodalisme.  Feudum = leen.

De Standenmaatschappij

God had de maatschappij gemaakt

De koning of Keizer was de baas van het land.

Zij zorgden voor het contact tussen God en de mensen. (Bidden)

Als tegenprestatie zorgden zij voor veiligheid.

Als tegenprestatie werkten zij.

Lieve 1D, bij binnenkomst:

• Rustig zitten
  
• Spullen pakken en opendoen
  
• Mobiele telefoons etc. uit en weg (ook oortjes enzovoort)
  
• Nog even kletsen mag, maar stil als de docent begint
  

Ridders en kastelen

• Ridders waren strijders te paard die vochten voor een heer
• In ruil daarvoor kreeg hij een paard, de wapenuitrusting en een kasteel
• In naam van de heer sprak hij soms ook recht in zijn gebied.
• Ridders woonden in kastelen, maar dat waren in het begin vaak houten boerderijen, die pas later van steen werden.
• De meeste kastelen die er nu nog staan zijn van na het jaar 1000

Rampen in de Middeleeuwen

De pest

Watersnoden

De pest

• De pest is een ziekte waardoor veel mensen stierven in de Middeleeuwen
  

Watersnood

• Mensen zijn in nood door het water.
  

Watersnood in Nederland

Sint Elisabethsvloed in 1421

ramp in Zuid-Holland.

De Grote Waard was een polder waarvan de dijken slecht onderhouden waren.

Watersnood in Nederland

Watersnoodramp 1953, overstromingen in Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant.

Wat hebben we geleerd?

Wat gebeurt er in west-Europa na de val van het Romeinse Rijk?

Wanneer waren de Middeleeuwen?

Welke rampen waren er in de Middeleeuwen?