Қазақ тілі 5 сынып

• Жұлдыхды аспанның құпиялары
• Secondary Education

Жұлдызды аспанның құпиялары

Жетіқарақшы 

Қараңғы түн. Жұлдыздар аспанда жылт-жылт етіп қозғалып жүр. Аспан әлемі 88 бөлікке бөлінген. Әрбір бөлік шоқжұлдыз деп аталады. Жұлдыздар бір-бірінен үлкен қашықтықта орналасқан, алайда бір шоқжұлдызға оның жанындағы барлық жұлдыздар кіреді. Қазақтар жақсы білетін шоқжұлдыздың бірі –Жетіқарақшы, оның астрономиялық атауы – Үлкен аю. Жетіқарақшыны түннің қай сағаты екенін анықтауға жиі қолданған. Аңызда жеті қарақшы күні бойы ұрлық жасайды да, түн бола өздерінің күндізгі жасаған күнәларына қайғырады. Жеті қарақшы өлгеннен кейін, жеті жұлдыз болып кетіпті. Жетіқарақшы жұлдызы көктем айларында көкжиекте үнемі көрініп тұрады, алайда қыстыгүні оны көру қиын.Темірқазық– жұлдыздың патшасы, Кіші аю шоқжұлдызындағы көрінетін жарық жұлдыз. Онымен алыс сапарға шығушылар, теңізшілер жақсы таныс болған. Темірқазыққа жақын тағы бір әдемі шоқжұлдыз бар. Оның бес жұлдызы қарақұртқа ұқсайтындықтан «қарақұрт» деп аталған, дегенмен астрономиялық атауы – Кассиопея. Қарақұрт шоқжұлдызы батпай, жыл бойы көрініп тұрады. Қамбар немесе Арыстан жұлдызы күз айларында туып, көктем айларында батады

Жетіқарақшы
шоқжұлдызы
туралы қандай ақпарат
алдыңыз?

1. Шоқжұлдыздар дегеніміз не?

1. Бір-біріне жақын жұлдыздар топтары
2. Аспан әлемінің бөлімдері
3. Аспандағы жұлдыздар түзетін өрнектер
4. Түнгі аспанда көрінетін жарық жұлдыздар

Үзіндіде қай шоқжұлдыз «Үлкен аю» деп аталады?

1. Жетіқарақшы
2. Темірқазық
3. Кассиопея
4. Қамбар

Жетіқарақшы шоқжұлдызымен қандай аңыз байланысты?

1. Күнәларына тәубе етуші жеті ұры
2. Қарақшыларды бейнелейтін жеті жұлдыз
3. Түнде қайғыратын жұлдыздардың патшасы
4. Күзде Арыстан жұлдызының тууы

Неліктен Жетіқарақшы жұлдызын қыста көру қиын?

1. Көкжиектен төмен түседі
2. Оны бұлт жауып тұр
3. Түнгі аспанда көрінбейді
4. Жерден тым алыс орналасқан

5. Темірқазықтың ежелгі мал шаруашылығын жүргізудегі маңызы қандай?

1. Малшыларға жол көрсетеді
2. Көктемнің басталуын білдіреді
3. Арыстан жұлдызын бейнелейді
4. Жыл бойы көрінеді

6. Аспан әлемі неше бөлікке бөлінеді?

1. 88
2. 8
3. 100
4. 50

7. Қарақұрт шоқжұлдызының маңызы қандай?

1. Көктемде және күзде көрінеді
2. Арыстан жұлдызымен байланысты
3. Мифтік тіршілік иесінің атымен аталған
4. Жыл бойы көрінеді

8.Темірқазық жұлдызымен малшылар мен теңізшілер неліктен таныс болды?

1. Жұлдыздар патшасын бейнеледі
2. Навигация кезінде оларға басшылық етті
3. Бұл көктемнің келгенін білдірді
4. Аспандағы қарақұрттарға ұқсайтын

Қамбар немесе Арыстан жұлдызы қай мезгілді бейнелейді?

1. Қыс
2. Көктем
3. Жаз
4. Күз

Үзінді Кассиопея шоқжұлдызына қатысты қандай мәлімет береді?

1. Аспандағы қарақұрттарға ұқсайды
2. Қыста көкжиектен төмен батады
3. Арыстан жұлдызымен байланысты
4. Оны ежелгі теңізшілер «қарақұс» деп атайды

wordwall.net

wordwall.net

Бүгінгі сабақта, қандай ақпарат алдыңыз? Қандай ақпарат сізге түсініксіз болды? Келесі сабақта не туралы білгіңіз келеді?

Жұлдызды аспанның құпиясын біле алдыңыз ба?

Ия

жоқ

Білмеймін