Didaktik der grammatik

• Duits
• HBO
• Studiejaar 2

Inhoudsopgave

Methodisch-didaktische Analyse

de Regel

Sachanalyse

Opdrachten

Feedback

Methodische didactische analyse

Doelgroep: Theoretische leerweg/ Havo Leerjaar 1

De Regel

Sachanalyse

Werkwoorden worden vervoegd, dat wil zeggen er treden bij de persoonsvormen veranderingen op die zich richten naar:

 Getal: enkelvoud en meervoud

 Persoon (persoonlijk voornaamwoord):

 1e, 2e, 3e persoon en beleefdheidsvorm: ich, du, er/sie/es; wir, ihr, sie, Sie.  (Voorkennis leerlingen)

Infinitief en stam

De infinitief of onbepaalde wijs is het hele werkwoord en eindigt op -en.

De stam van een werkwoord is de infinitief minus -en:

Kaufen, kauf-

Singen, sing-

(voorkennis leerlingen)

Sterke werkwoorden: Een aantal werkwoorden wordt sterk vervoegd. Ze vormen de onvoltooid verleden tijd en het voltooid deelwoord met klinkerwisseling in de stam:

gehen, ich ging, ich bin gegangen

De onregelmatige werkwoorden vormen slechts een klein groepje, maar worden wel vaak gebruikt: haben, sein, können, müssen, etc.

De vervoeging volgt geen vaste logica.

Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die zwak vervoegd worden. Ze vormen de verleden tijd en het voltooid deelwoord met een -t-:

 

wohnen, er wohnte, er hat gewohnt

Een zwak werkwoord vormt de verleden tijd en het voltooid deelwoord zonder klinkerwisseling in de stam.

Ook bij verandering van persoon of getal vindt geen klinker wisseling plaats:

ich wohne

du wohnst

er/sie/es wohnt

wir wohnen

ihr wohnt

Sie/sie wohnen

Zwakke werkwoorden met extra -e-, bv. melden, atmen.

Bij Zwakke werkwoorden met een stam op -d of -t (bv. melden, antworten) of met een medeklinker plus -m of -n (bv. atmen, regnen) beginnen alle uitgangen met een -e-.

Daartoe wordt zo nodig een extra -e- ingevoegd.

ich atme

du atmest

er/sie/es atmet

wir atmen

ihr atmet

Sie/sie atmen

Zwakke werkwoorden met extra -e-, bv. melden, atmen.

Bij Zwakke werkwoorden met een stam op -d of -t (bv. melden, antworten) of met een medeklinker plus -m of -n (bv. atmen, regnen) beginnen alle uitgangen met een -e-.

Daartoe wordt zo nodig (2e en 3de persoon enkelvoud en tweede persoon meervoud) een extra -e- ingevoegd.

ich atme

du atmest

er/sie/es atmet

wir atmen

ihr atmet

Sie/sie atmen

Zwakke werkwoorden op -ern, bv. ändern, erinnern

Bij zwakke werkwoorden op -ern hebben de infinitief en de daarmee overeenkomende vormen een uitgang zonder -e-:

wir/sie/Sie  ändern, erinnern, wandern

In de eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd en in de gebiedende wijs enkelvoud staat er zowel in de stam als in de uitgang een -e-:

ich erinnere, ich wandere, ändere das bitte!

Zwakke werkwoorden met sisklank, bv. reisen, duschen

Bij werkwoorden met een stam op -s, -ss, -ß, -x, -z is in de tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd de uitgang niet -st maar -t:

du reist, du fasst, du grüßt, du faxt, du setzt

Bij werkwoorden met een stam op -sch is de uitgang wel -st:

du duschst, du naschst

Zwakke werkwoorden met sisklank, bv. reisen, duschen

Bij werkwoorden met een stam op -s, -ss, -ß, -x, -z is in de tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd de uitgang niet -st maar -t:

du reist, du fasst, du grüßt, du faxt, du setzt

Bij werkwoorden met een stam op -sch is de uitgang wel -st:

du duschst, du naschst

Zwakke werkwoorden op -eln, bv. handeln, klingeln

Bij zwakke werkwoorden op -eln hebben de infinitief en de daarmee overeenkomende vormen een uitgang zonder -e-:

wir/sie/Sie handeln, sammeln, frösteln, klingeln.

In de eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd en in de gebiedende wijs enkelvoud valt de -e- in de stam weg:

ich handle, sammle, fröstle, klingle noch einmal!

Opdracht 1 

c. verbind het persoonlijke voornaamwoorden met de stam aan de juiste uitgang.

d. Vul de feesttent in, wat is de juiste regel voor de zwakke werkwoorden? Gebruik hiervoor idewis.