4.2 Koude Oorlog 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

Introductie

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de verschillen zijn tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en op welke manier dit leidde tot de Koude Oorlog.

De Koude Oorlog

Conflict tussen Verenigde Staten en Sovjet-Unie tussen 1945-1991

Verenigde Staten

• Democratie

• Kapitalisme

• Vrijheid

• Grote verschillen (arm/rijk, blank/zwart)

Sovjet-Unie

• Dictatuur

• Communisme

• Onderdrukking

• Gelijkheid, soms dan...

Kenmerken van de Koude Oorlog (1)

• Koude/kille relatie tussen beide landen

• Geen echte oorlog tussen beide landen

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten

• Grote spanningen en angst in de wereld

Kenmerken van de Koude Oorlog (2)

• Beide landen hebben veel kernwapens
  

• Er ontstaat een wapenwedloop

• Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem

• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

De Koude Oorlog

Periode 1945-1949

Leerdoel les

Aan het eind van deze les :

- kun je uitleggen waardoor de vijandschap tussen de VS en SU groeide

- kun je uitleggen wat de Trumandoctrine is

- weet je wat de Marshallhulp inhield

- kun je uitleggen waarom Stalin de Berlijnse Blokkade startte

- kun je vertellen wat de NAVO is en waarom die opgericht is

Verenigde Naties

• oprichting  VN besloten tijdens Conferentie van Jalta
• opgericht in oktober 1945

• 193 landen zijn lid

• Veiligheidsraad:
  

5 permanente leden (Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Sovjet-Unie)

10 wisselende leden

Vergeet dit ook niet: de permanente leden van de Veiligheidsraad hebben veto-recht. Als één van hen dit gebruikt, gaat een plan niet door.

Video

Clipphanger: Waarom is de VN opgericht?

0

Invloedssferen

Gebied dat geallieerden of Russen veroverd hebben op de Duitsers, zij willen in die gebieden invloed hebben

• De SU bepaalt wat in haar gebied gebeurt (economie, politiek)

• let op: Men mag niet ingrijpen in invloedssfeer van " de ander", ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.
  

Verdeling van Duitsland

1945-1949

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig (onder curatele)

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld

• Reizen tussen bezettingszones is NU NOG geen probleem

• Vergeet  niet!! Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Berlijn is, net als Duitsland, verdeeld in 4 bezettingszones. Omdat Berlijn in de Sovjet-zone ligt, liggen de Berlijn-bezettingszones van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten dus ook in de Sovjet-zone.

Helder plan, maar 

waarom gaat het mis?

Waarom gaat het mis??

• Geen gezamelijke vijand meer: Hitler is verslagen
• Andere spelers: Churchill en Roosevelt zijn er niet meer bij (Potsdam, juli 1945)

• Stalin krijgt steeds meer communistische invloed in delen van Oost-Europa

• De VS hebben een atoombom (angst bij de SU)
  

Gevolgen

• Er wordt niet meer gepraat
• Steeds minder vertrouwen tussen de landen

• Geen oplossing voor Duitsland en Berlijn

• Ontstaan van twee machtsblokken in Europa
• ontstaan IJzeren Gordijn

• Vergeet  niet: De grens van deze twee blokken loopt dwars door Duitsland (en Europa)
  

0

 Trumandoctrine

Trumandoctrine = de Amerikaanse politiek die inhoudt dat landen die bedreigd worden door het communisme gesteund moeten worden door Amerika en zijn bondgenoten ==>beschermen van vrijheid en democratie

- via de NAVO (militair westers bondgenootschap) voor militaire steun

- via Marshallplan voor economische steun aan Europa

Trumandoctrine:

hoe te bereiken?

• Doel= Voorkomen dat meer landen communistisch worden (Containmentpolitiek = indammmen van het communisme)

• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa (via Marshallplan = economische steun aan Europa.
• oprichting NAVO = militair bondgenootschap zodat bij dreiging de westerse staten kunnen ingrijpen

Marshallplan = economische en financiële steun aan Europa na WOII.

In principe bedoeld voor heel Europa, maar de OOst-Europese landen mochten geen Amerikaanse steun krijgen van Stalin. Gevolg was dat de West-Europese landen veel sneller economisch herstelden dan het Oostblok.

(Vergeet niet: met het Marshallplan wilden de Amerikanen ook voorkomen dat Europa voor het communisme zou kiezen)

De Blokkade van Berlijn

mei 1948 - juni 1949

Wat is er aan de  hand?

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op

• Stalin wil West-Berlijn toevoegen aan de Sovjet-zone

• Westelijke bezettingszones steeds meer één gebied

• Directe aanleiding: invoering van de D-Mark in westelijke bezettingszones

Wat gebeurt er?

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

Luchtbrug die door de geeallieerden georganiseerd werd om West-Berlijn te voorzien van voedsel , kleding en brandstof duurde van juni 1948 tot mei 1949. In mei zag Stalin in dat hij toch niet kon winnen en beeindigde hij de Blokkade. De verhoudingen waren dermate verstoord dat de geallieerden en Stalin geen heil meer zagen in een Duitsland of een Berlijn.

Duitsland viel daarom in 1949 uiteen  in een West- (BRD) en Oost Duitsland (DDR).

• 
  

Oprichting West-Duitsland (BRD) 

en 

Oost-Duitsland (DDR)

mei (BRD) en oktober (DDR) 1949

Oprichting van de Navo

• Opgericht in april 1949

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)

• Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme

• De NAVO bestaat nog steeds
  

Oprichting NAVO in 1949

= militair bondgenootschap onder westerse landen 

noodzaak tot bondgenootschap werd groter omdat:

1. Duitsland in 1949 uiteen viel in de DDR (Oost-Duitsland) en BRD (West-Duitsland)

2. na de Blokkade van Berlijn vond men de SU zeer bedreigend

3. SU kwam in 1949 ook met een atoombom

4. de SU kreeg in 1949 een grote communistische bondgenoot, namelijk  de VRC (de Volksrepubliek China)

Joe 1

juli 1949

De eerste atoombom van de Russen

maakt de Verenigde Staten erg zeunuwachtig...

China

• Het land is al langer in grote problemen

• Laatste keizer afgezet (1912)

• Mao Zedong maakt het land communistisch (oktober 1949): Volksrepubliek China

• De democratische regering vlucht naar Taiwan (ROC)

• De Verenigde Staten worden nu nog zenuwachtiger...