Hoorcollege HS 1-3 (vb.toets)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoorcollege HS 1-3

Hs 1: Het individu en zijn/haar identiteit (microniveau)

Hs 2: Groepen, groepsvorming en sociale cohesie (mesoniveau)

Hs 3: Samenlevingen en culturen (macroniveau)

Hoofdstuk 1

Hoofdconcept Vorming

Wat is identiteit?

Wat is je referentiekader?

3 aspecten van identiteit.

Socialisatie.

Hoofdconcept vorming

Het proces van verwerving van een bepaalde identiteit.

Identiteit = kernconcept

- Het beeld dat je van jezelf hebt,

- dat je uitdraagt naar anderen

- wat je als kenmerkend en blijvend beschouwd

- en wat is afgeleid van de groepen waar je 

wel/niet bijhoort.

Referentiekader

Wat betekent referentiekader?

Het geheel van:

kennis, ideeën, ervaringen en overtuigingen van waaruit iemand denkt en handelt.

Ook wel: sociale bril/hoe je dingen ziet.

Je referentiekader heeft invloed op je identiteit.

3 aspecten van identiteit

Lees p.11 'Drie aspecten van identiteit'

persoonlijke ideniteit

Het gaat hier om je zelfbeeld en datgene wat je naar anderen uitstraalt.

sociale identiteit

Mensen maken deel uit van verschillende groepen. De identiteit van een persoon past bij deze groep. Zo niet dan stapt iemand uit de groep want je persoonlijke en sociale identiteit moeten bij elkaar passen om gelukkig te zijn.

collectieve identiteit

Hierbij gaat het om het beeld dat de samenleving blijvend en kenmerkend vindt van een groep. Dus wat mensen van je verwachten heeft te maken met wat het gedrag dat ze bij jouw groep vinden horen.

Socialisatie:

- Overdracht

- Verwerving

van de cultuur van de groepen en de samenleving waar mensen toe behoren.

bestaat o.a. uit opvoeding, opleiding en omgang met anderen.

Socialisatie vormt de identiteit en het referentiekader van een individu.

Socialisatie - overdracht

Mensen die de cultuur van de groep of samenleving  overdragen, zijn socialisatoren.

Dit zijn o.a. je ouders, leraren, vrienden, (sociale) media

Socialisatie - verwerving

Je neemt de cultuur van je omgeving (en van je socialisatoren) in je op, dit heet internalisatie.

Elke keer dat je in met mensen in contact bent leer je nieuwe dingen, pas je je (onbewust) aan en groeit je referentiekader. Dit is allemaal socialisatie.

Als je je verplaatst naar een nieuwe samenleving/cultuur en deze aanleert heet dit acculturatie

HS 2

Hoofdconcept: Binding

Hoe vormen we groepen?

Hoe sterk zijn de groepen? (sociale cohesie)

Hoofdconcept: Binding

verwijst naar de relatie en onderlinge afhankelijkheden tussen:

- mensen in een gezin

- leden van een groep

- in de maatschappij of op het niveau van de staat

Soorten bindingen

Affectieve bindingen: emotionele bindingen

Cognitieve bindingen: op het gebeid van kennis

Economische bindingen: afhankelijkheden op het gebied van werk, bestaansmiddelen (eten, huis, verwarming)

Politieke bindingen: afhankelijkheden op het gebied van collectieve goederen (onderwijs, zorg, veiligheid, verkeer)

*Micro, meso, macro?

Groepsvorming

Het tot stand komen van bindingen

- tussen meer dan  2 mensen

- doordat ze elkaar beïnvloeden

-en gemeenschappelijke W&N ontwikkelen

In- en uitsluiting

als er veel binding is binnen de groep (ingroup), onderscheiden zij zich van de outgroup.

De ingroup zet zich af tegen de outgroup (stereotypen en vooroordelen)

Groepsleden houden zich aan de regels door sociale controle

(formeel en informeel)

Formeel

Officieel, volgens de regels, in regels/wetten vastgelegd.

Formele groep:

Vastgelegde regels & doelen, leden hebben bepaalde rol

Informeel

Losjes, casual, spontaan, niet officieel, niet in regels vastgelegd.

Informele groep:

Vaak affectieve binding, geen officiele afspraken.

Sociale cohesie

HOE STERK ZIJN DE BINDINGEN?

het aantal en de kwaliteit van de bindingen 

die mensen in een ruimer sociaal kader (grotere groepen) met elkaar hebben;

- het gevoel een groep te zijn (en/of)  

- verantwoordelijkheid te voelen voor elkaars welzijn (en/of)

- en een beroep op elkaar kunnen doen.

Wat houdt een samenleving bijeen?

1. Gedeelde normen en waarden
2. Wederzijdse afhankelijkheid
3. Dwang

1. Gedeelde normen & waarden

.

Waarde: iets wat we wenselijk vinden en na willen streven.

Norm: een gedragsregel waar we ons aan houden om de waarde te bereiken.

Sociale cohesie

het aantal en de kwaliteit van de bindingen 

die mensen in een ruimer sociaal kader (grotere groepen) met elkaar hebben;

- het gevoel een groep te zijn (en/of)

- lid te zijn van een gemeenschap (en/of)

- verantwoordelijkheid te voelen voor elkaars welzijn (en/of)

- en een beroep op elkaar kunnen doen.

HS 3 

Hoofdconcepten binding en vorming

Wat is de omschrijving van cultuur?

Dominante, sub-, tussen-, en tegencultuur

Aangeleerd of aangeboren?

Dimensies van Hofstede

Cultuur

Het geheel van waarden, voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen en normen die mensen als lid van een groep of samenleving verworven hebben.

Idealen, zoals vrijheid, gelijkheid en vrijheid

Elementen van cultuur

Ideeën die passen in een groter geheel van opvattingen, zoals een Islamitische, linkse of hedonistische opvatting. Dit zijn waardensystemen.

Beelden, ideeën, verhalen die mensen hebben over een gebeurtenis, bijvoorbeeld over een oorlog.

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

De materiële aspecten van een cultuur, bijvoorbeeld symbolen (kruis voor christenen, hamer en sikkel voor communisten).

Normen

Regels die horen bij waarden. Bijvoorbeeld bij de regel 'ik scheld anderen niet uit', hoort de waarde 'respect'.

Aspecten van cultuur

Aspect = kant of onderdeel van iets.

Materiële aspecten

Zaken die tastbaar en concreet zijn, zoals symbolen en taal.

Immateriële aspecten

Zaken die je niet meteen ziet, maar die wel belangrijk zijn voor de mensen en hun gedrag.

Soorten cultuur

Dominante cultuur

Elementen die de meeste mensen delen

NL taal

Fietsen

Democratie

?

Subcultuur

Kleinere culturen die passen in de dominante cultuur.

Jongerenculturen

Fries

Feyenoord fans

?

Tussencultuur

Migranten

Hebben een beetje van 2 culturen.

Acculturatie

&

Enculturatie

Tegencultuur

Verzetten zich tegen de waarden van de dominante cultuur

Terroristische groepen

Anarchisten

Cultuur is tijd en plaats gebonden

De cultuur in NL is anders dan in de VS

De cultuur van NL nu is anders dan die van NL in de jaren 90.

De cultuur in de randstad is anders dan die in de Achterhoek

Cultuur is relatief

Relatief betekent dat iets moet worden bezien in relatie tot iets anders. Een voorbeeld is: groot is een relatief begrip. Het wordt pas zinvol in een bepaalde context.

5 dimensies

1. Machtsafstand (weinig - veel)
2. Individualisme (- collectivisme)
3. Masculiniteit  (- feminiteit)
4. Onzekerheidvermijding (weinig - veel)
5. Lange termijn orientatie (weinig - veel)

Masculien

Masculien (mannelijk) > verschillende rolopvattingen mannen+vrouwen: over het algemeen worden van mannen prestaties buiten huis verwacht en van vrouwen wordt verwacht dat ze bezig zijn met zorgen. Van zowel mannen als vrouwen wordt competitie en assertiviteit verwacht. 

Feminien

Feminien: vrouwelijk > mannen en vrouwen worden als gelijkwaardig beschouwd. Van zowel mannen als vrouwen wordt een samenwerkende en hulpvaardige houding verwacht. 

Dimensie onzekerheidsvermijding

Hierbij gaat het erom hoe culturen omgaan met onzekere of onbekende situaties. Daarbij gaat het om de mate waarin mensen zich bedreigd voelen door onzekere of onbekende situaties. 

Dimensie termijngerichtheid

Hierbij gaat het erom hoe culturen met het verleden, heden en de toekomst omgaan.

Als laatst:

Hoe komen we aan die identiteit?

aangeboren (nature) of aangeleerd (nurture)?

Nature

Aangeboren eigenschappen; ieder kind dat geboren wordt heeft unieke eigenschappen, biologische en erfelijke factoren.

Nurture

Aangeleerde kenmerken, of gedrag. Dit heeft te maken met de omgeving waarin iemand opgroeit en leeft; opvoeding en omgevingsfactoren.

Gedrag van mensen wordt bepaald door hun genen.

Filosofen/Wetenschappers bij nature-nurture

Criminelen zien er anders uit dan niet-criminelen.

Het meeste gedrag van mensen en dieren is aangeleerd.

Criminaliteit is niet aangeboren, maar mensen kiezen er zelf voor om crimineel gedrag te vertonen.

John Locke & John Stuart Mill

Lombroso

Behavioristen Pavlov en Skinner

Merton

3.4 Micro-, meso-, macroniveau

	wat wordt onderzocht?	Vb.	Vergelijking
Micro	gedrag van individuen	interview over identiteit	identiteit van een eeneiige tweeling
Meso	groepsgedrag	enquete over gedrag in bepaalde wijk	vergelijking sociale cohesie tussen wijken
Macro	gedrag van samenlevingen	welzijn van kinderen in NL (UNICEF)	vergelijking onderwijsprestaties NL-VS

Welk niveau was Hofstede's onderzoek naar bedrijfscultuur? En naar nationale culturen?