P&R: les 4 > Deftig en duur

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6-8

Deftig en duur

Wat gaan we behandelen?

Pruiken en Revoluties : les 4

Lesdoel

Je leert: 

1. Welke tijd bij Pruiken en Revoluties hoort
2. Geschiedenis van de ontdekkingen, gebeurtenissen en en bekende personen uit deze tijd

Tijd van 

Pruiken en Revoluties

Jaartallen: 1700 tot 1800

• de Franse Tijd
  
• Verlichting
• Bastille
• Napoleon
• Amerika en slaven
• Deftig en duur 

Deel maar in! Zet de geschiedenis in de goede volgorde...

Nederland werd binnengevallen door de Fransen. 

Frankrijk en Nederland komen in opstand. 

Revolutie! 

Nederland moest veel belasting betalen. 

Oogsten mislukten en er was honger.

Koning Lodewijk de 14e komt onder de guillotine terecht. 

Napoleon kroont zichzelf tot keizer van Frankrijk en Nederland.

Na het rampjaar 1672...

Na het rampjaar 1672 kwam er een einde aan de Gouden Eeuw, de tijd dat het erg goed ging met Nederland. 

Engeland en Frankrijk vielen ons aan. 

Frankrijk bezette ons land. 

Overal in Nederland waren Franse soldaten...

Au revoir

Het was geen 'au revoir' (tot ziens) in het Frans. 

De Franse soldaten bleven en woonden en aten gratis. 

De arme mensen hadden het moeilijk, ze moesten hun eten delen met 

de Fransen en moesten veel belasting betalen. De adel en de geestelijk hoefden dit niet! (Drie standen stelsel)

Lodewijk XIV (de veertiende) / Zonnekoning

Dit was de koning van Frankrijk, dus ook van Nederland.

Dit is Lodewijk de veertiende (XIV). 

Hij was vanaf zijn 5e jaar al koning en vond zichzelf geweldig. 

Hij noemde zichzelf de Zonnekoning en woonde in een enorm groot en luxe paleis. 

3 standen stelsel

Mensen waren niet gelijk aan elkaar. 

Rijke mensen mochten meer dan arme mensen. 

Er waren drie standen. 

1e stand: Geestelijken hoefden geen belasting te betalen

2e stand: Mensen van adel hoefden geen belasting te betalen

3e stand: Gewone/arme mensen moesten veel belasting te betalen

Geestelijke

1e

Adel

2e

Gewone/arme mensen

3e

Bastille

Na vele mislukte oogsten en de hoge belastingen werd de honger zo erg dat het volk zich tegen Lodewijk XIV keerde. Ze hadden wapens nodig en haalde deze uit de Bastille. 

De Bastille was een gevangenis èn een wapendepot vol kanonnen, buskruit en wapens. Ondertussen bevrijdden ze ook nog de gevangenen. Die zaten in de nor omdat ze de belastingen niet konden betalen...

Guillotine

Lodewijk XIV werd tijdens de Franse revolutie (opstand) onthoofd door een guillotine. De koning die dacht dat hij God was, bleek toch maar een mens. Wie zou er nu koning worden?

Napoleon Bonaparte

Napoleon nam de plaats in van Lodewijk en kroonde zichzelf gelijk keizer. 

Napoleon Bonaparte was een slimme generaal. Hij gaf de armen een baan in zijn legers en vocht vele oorlogen tegen Rusland en won vrijwel altijd. 

Maar Napoleon was een alleenheerser en eigenwijs. 

Bij de plaats Waterloo werd hij verslagen. 

Filmpje

Wie was Napoleon? Klik hier.

Wie was napoleon Bonaparte? Klik hier. 

Slag bij Waterloo. Klik hier.

En nu...

In de Franse tijd, die we ook de Pruikentijd noemden, deden de rijken deftig en duur...

Deftige rijke dame

De waaier was om zuurstof naar zich toe te wapperen.

De pruik was een statussymbool. Hoe hoger, hoe duurder. 

Het korset werd aangetrokken om slank te zijn en de borsten te verduidelijken. 

De hoepelrok was ook mode, hoe groter hoe rijker. 

De rijken wilden zo bleek mogelijk zijn. Hoe witter, hoe beter. 

Ze smeerden zichzelf in met krijt of loodwit.

Bonjour!

Bonjour, comment vas tu? (Hallo, hoe gaat het met u?)

Je suis Marie.. ik woon soms in dit vakantiehuis.

Mijn familie is erg rijk en we hebben verschillende huizen.

Dit is ons buitenhuis. We wonen er in de vakantie.

Ik verveel me...

Overdag drinken we thee. 

Dat is nu erg duur geworden nu de VOC niet meer bestaat. 

We drinken het in de salon. Dat is een speciale kamer voor muziek, spelletjes, om te kletsen of om thee te drinken. 

Theehuis

Als het lekker weer is drinken 

we onze thee in het theehuis in de tuin.

Deel maar in!

Buitenhuis

Hoepelrok

Theeservies

(Delfts blauw)

Salon

Pruik

Mode van toen, ook nu!

Dit was mode voor mannen (1700-1800)

Steek: een hoed voor mannen. Of zit er een steekje los?

Shawl: nu zeggen we sjaal, tegen de Nederlandse kou!

Kniebroek: een broek tot je knieen. Lekker ruim!

Kniekousen: een lange soort sok, voor de warmte, als een maillot. 

Instappers: muiltjes/schoenen met een hak! Ook voor mannen!

Wat herken jij nog?

Wat draag jij nog, uit de Franse tijd?

Een maillot, een blouse, een baret, een pantalon, een capuchon, een etui, een horloge, een paraplu, een parasol? 

Ontzettend veel mode en woorden bestaan nu nog!

Op zoek!

Zodirect ga je op zoek naar Franse woorden.

Franse woorden die jij herkent uit het Nederlands.

Je zoekt ze op in een website. Je mag samenwerken. Beginjij onderaan en de ander bovenaan? Je moet er minimaal 10 noemen! 

Ben je er klaar voor?

Je moet zodirect 10 woorden opschrijven die uit het Frans komen. 

Schrijf ze op op een papiertje om ze zo in te vullen. Succes!

Voor de website, klik hier. 

Deze 10 Franse woorden
herken ik uit de lijst...

Gouvernante

Rijke kinderen gaan niet naar school. 

Dan zitten ze tussen de 'normale' kinderen. 

Ze krijgen privéles van een gouvernante.

Dat is een juf die bij je in huis woont je opvoedt. 

Opvoeding, lesgeven in taal en rekenen en je de Franse taal aanleren.

Wil jij een gouvernante in je huis?
Wat moet ze jou leren?

Etiquette

Weet je nog dat Erasmus een boek schreef over goede manieren?

De Fransen noemde dat etiquette. 

En de rijke Fransen vonden goede manieren/etiquette erg belangrijk. 

2

Etiquette

• Geef een hand als begroeting
  
• Praat met twee woorden (ja, meneer, ja mevrouw)
  
• Tijdens het eten houd je je mond (en niet met open mond eten!)
  
• Eet met mes en vork
  
• Gebruik een servet
  
• Als thee lekker is, laat dan een scheetje
  
• Als thee lekker is, slurp het van het schoteltje.
  
• Als man geef je een vrouw en handkus op de rug van haar hand.
  
• Als volwassenen spreken zijn kinderen stil
• Niet door elkaar praten, laat elkaar uitspreken

Echt waar!

3

Gedraag je!

Je ziet hier een rijke Franse man op het schilderij. 

Hij gaat dood. 

Magere Hein (de dood) komt hem halen.

De man kijkt hem aan en geeft hem netjes een hand.

Zo hoor je je te gedragen!

1

Etiquette is niet...

1. Met twee woorden spreken
2. Hoe je je hoort te gedragen
3. Opstaan en boeren tijdens het eten
4. Scheetjes laten als de thee goed smaakt

Sleep de kaartjes naar de juiste betekenis. S'il vous plait?

Thee drinken

Franse juf die je lesgeeft

Spelletjes doen

Mode voor heren

Mode voor dames

Eten met mes en vork

Salon

Kniebroek

Etiquette

Gouvernante

Theehuis

Hoepeljurk

Sleep de kaartjes naar de juiste plaats

Hoepelrok

Waaier

Korset

Kniebroek

Pruik

Kniekous

Steek