6.1 Na de Koude Oorlog 3H/V

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De wereld van nu

Paragraaf 6.1 Na de koude oorlog

Eén supermacht

vanaf 1991

• Sinds het einde van de Sovjet-Unie kent de wereld aan het einde van de 20e eeuw nog maar één supermacht: de Verenigde Staten.
• De invloed van de VS in de wereld wordt steeds groter: politiek en cultureel.
• Er is echter ook veel kritiek op deze toenemende invloed.

In augustus 1990 valt Irak buurland Koeweit aan en bezet het. Als duidelijk wordt dat de Iraakse dictator Saddam Hoessein zich niet wil terugtrekken, valt een internationale troepenmacht o.l.v. de Verenigde Staten, in januari 1991, Irak aan. 

Operatie Desert Storm is een groot militair succes, hoewel Saddam Hoessein de macht in Irak behoudt. Het land is echter enorm verzwakt en de bevolking heeft het zwaar onder de economische sancties van het Westen.

Deze oorlog staat ook bekend als de Golfoorlog van 1990-1991

De enige supermacht

De VS bleven na de Koude Oorlog als enige supermacht over. Zij vonden dat ze overal ter wereld de pax Americana tot stand moesten brengen.

In Europa slaagden ze daar goed in door het bondgenootschap van de NAVO. In het Midden-Oosten en Afrika lukte dit echter niet.

Pax Americana: langdurige toestand van vrede in de Amerikaanse invloedssfeer.

6.1 Na de Koude Oorlog

Na de Koude Oorlog (zie (§4.2) zijn de VS de enig overgebleven supermacht. Toch worden zij uitgedaagd door islamitische terroristen van o.a. Al Qaida.

Na de aanslagen van 11 september 2001 (9/11) begint de VS de wereldwijde oorlog tegen terrorisme

Weet jij wie welke Amerikaanse president is?

Bill Clinton

George H.W. Bush sr.

George W. Bush jr.

Barack Obama

Golfoorlog

In 1991 barstte de Golfoorlog uit. Deze door de VN en VS gevoerde oorlog was bedoeld om Irak uit Koeweit aan de Perzische Golf te verjagen. Dit lukte.

Bekijk de volgende video over de eerste Golfoorlog en lees de teksen De enige supermacht en De Amerikaanse Vrede.

(havo IB blz 128/129, VWO IB blz 148/149)

Juist of onjuist? Sleep de zin naar het juist vak.

Na de koude oorlog:

JUIST

ONJUIST

veranderden de machtsverhoudingen in de wereld

veranderden de doelen van Amerikaanse buitenlandse politiek

bleven de VS als enige supermacht over

gingen de VS doro met uitbereiding van de vrije markt en de democratie

Video

RTL Nieuws van 11 september 2001

Aanval op Amerika

11 september 2001

• Op 11 september 2001 wordt de grootste aanval op Amerika sinds Pearl Harbor (1941) gepleegd. 
• Na de aanval wordt snel duidelijk dat de Islamitische terreurbeweging Al Qaida achter de aanslag zit.

11 september 2001

Eerste vliegtuig

Tweede vliegtuig

Pentagon

Pennsylvania

• De leider van Al Qaida, Osama Bin Laden vindt dat de Verenigde Staten hun verdiende loon hebben gekregen. 
• Hij is van mening dat de meeste inwoners van de Verenigde Staten niet leven volgens de regels van de Islam. 
• Ook vindt hij dat de Verenigde Staten teveel Israël steunt in hun strijd tegen de Islamitische Palestijnen.

''Either you're with us, or you're with the terrorists''

President George W. Bush

Een van zijn beroemdste uitspraken... 

• Wat bedoelt hij hiermee?

• Wie zijn de terroristen dan?

War on Terror

2001 - 2009 (eigenlijk ....)

• De Amerikaanse president George W. Bush zweert wraak en begint de 'Oorlog tegen terrorisme'. 
• Hij doet ook een beroep op zijn bondgenoten van de NAVO.
• In Irak en Afghanistan worden moeizame oorlogen uitgevochten tegen (moslim-)terroristen...

Irak, Afghanistan en Syrië

Operation Enduring Freedom, oktober 2001

Operation Iraqi Freedom, maart-april 2003

Schurkenstaten

De VS bleven hierna last hebben van zogenaamde anti-Amerikaanse schurkenstaten (landen met gewetenloze en misdadige regimes) als Noord-Korea en Iran. Ook China lag dwars.

Deze schurkenstaten hielden zich bijvoorbeeld niet aan verdragen over massavernietigingswapens (wapens om in één keer veel mensen te doden, zoals atoomwapens en chemische wapens). Dit leidde in de islamitische wereld tot nieuwe spanningen.

De 'War on Terror'

De taliban vestigde een barbaars bewind en voerde de sharia in. Vrouwen waren voortaan verplicht een boerka te dragen. Dit is een kledingstuk dat het vrouwenlichaam inclusief het hoofd bedekt.

Al Qaida riep op tot zelfmoordaanslagen (aanslagen waarbij de dader sterft), zoals 9/11. De aanslagen van 11 september waren aanleiding tot de war on terror (door de VS geleide wereldwijde strijd tegen terrorisme).

Irak

• 1988: Irak-Iranoorlog --> Saddam Hussein gebruikt gifgas op Koerden (in Halabja)
• Sindsdien verdenkt VS hem van bezit massavernietigingswapens
• VS eist dat Irak wapens opgeeft --> bewijs dat hij deze niet heeft wordt niet geloofd...
• Zonder toestemming VN en zonder oorlogsverklaring vallen VS en VK Irak binnen
• 9 april: val van Baghdad

• ...maar nu, ruim 15 jaar later, is er in die landen nog veel onrust en instabiliteit. 
• Dit veroorzaakt nieuw geweld en aanslagen...

Ziet deze man er uit als een terrorist?

Ziet deze man er uit als een terrorist?

Ziet deze vrouw er uit als een terrorist?

Hannie Schaft

Ziet deze vrouw er uit als een terrorist?

Ziet deze man er uit als een terrorist?

Zijn deze mensen dan ook terroristen?

Zij hebben veel geweld gepleegd in naam van hun geloof.

Beeldvorming

• Terroristen zijn dus niet alleen mannen met baarden en een getinte huidskleur...

• Maar is een terrorist in onze ogen, ook een terrorist in de ogen van iemand anders?

Beeldvorming

Wie was deze man ook alweer?

Beeldvorming

Nelson Mandela stond tot 2008 op de lijst van terroristen in de VS...

Hij zat in zijn politieke beginjaren nog bij een groeperingen die geweld pleegden tegen de Apartheid 

Beeldvorming

De Apartheid betekende dat mensen met een niet blanke huidskleur bepaalde gebieden niet in mochten.

Beeldvorming 

Mandela moest naar de gevangenis 

Men kreeg toen een ander beeld over Mandela

Het beeld over Mandela veranderde

Beeldvorming

• De Klerk laat Mandela in 1990 vrij, hij vond dat Mandela onterecht in de gevangenis zat.

Beeldvorming

In de ogen van vele mensen werd Mandela als een terrorist gezien...

Maar anderen zagen hem ook als een vrijheidsstrijder.

Hoe beoordelen wij Mandela nu?

Andere voorbeelden

• Volkert van der G. op Pim Fortuyn (2002)
• Mohammed B. op Theo van Gogh (2004)
• de bijlmoord van Carlos H. op een student (2008)
• Karst T. op de koninklijke familie (2009)
• Erwin L. op de Gouden Koets in Den Haag (2010)
• Bart van U. op oud-minister Els Borst (2014)
• Tarik Z. op de NOS (2015).
  
• Steekmoord Den Haag (2018)