Woordsoorten - herhaling

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Woordsoorten

Hoe zat het ook al weer?

Woordsoorten

Woorden kunnen worden opgedeeld in woordsoorten. Woorden met een zelfde (grammaticale) functie:

- zelfstandig naamwoord          - voegwoord

- lidwoord                                          - voorzetsel

- werkwoord                                     - telwoord

- bijvoeglijk naamwoord             - voornaamwoord

- bijwoord

Ik ken alle woordsoorten die worden genoemd al.

- zelfstandig naamwoord 

- voegwoord

- lidwoord 

- voorzetsel

- werkwoord 

- telwoord

- bijvoeglijk naamwoord 

- voornaamwoord

- bijwoord

Ja

Ik heb er wel eens van gehoord en kan er een paar benoemen

Ik ken sommige

Nooit van gehoord...

Even kijken of je inschatting klopt. 

Maak de volgende sleepvraag (als je dat kunt, anders sla je deze over). 

Als je deze helemaal goed hebt gedaan, verlaat je LessonUp, ga je naar studiemeter en maak je de opdrachten.

Starttaal Online > 3F > Taalverzorging > Grammatica > Woordsoorten

Als je deze niet helemaal goed hebt gedaan, volg je de uitleg nog even mee. 

Tom is het fietsen niet verleerd en gaat deze Tour voor de eerste plaats.

Tom

is

verleerd

en

gaat

tour

voor

eerste

plaats

zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord

hulp-werkwoord

zelfstandig werkwoord

zelfstandig werkwoord

voorzetsel

telwoord)

voegwoord

Lidwoord

Nederlands kent drie lidwoorden:

- de

- het

- een (niet te verwarren met het telwoord één)

Zelfstandig naamwoord

Het zelfstandig naamwoord heeft twee kenmerken:

- je kunt er een lidwoord voor zetten (de, het, een); 

- je kunt het (meestal) in het enkelvoud/meervoud zetten. 

   (er zijn uitzonderingen, o.a.: rijst, plexiglas, hersenen)

Zelfstandig naamwoorden zijn mensen, dieren, dingen, gebeurtenissen, gevoelens, etc. 

kat, liefde, ongeluk, dokter, Bram (namen tellen ook mee), tafel

Bijvoeglijk naamwoord

• Het bijvoeglijk naamwoord voegt iets bij het zelfstandig naamwoord. 
• Het geeft een extra eigenschap aan het zelfstandig naamwoord. 

- de laptop     > de nieuwe laptop

- het feestje   > het gezellige feestje

- de foto           > de overbelichte foto

Werkwoord

Werkwoorden zijn de "actiewoorden". Je kunt ze doen of ze geven een staat van 'zijn' aan. 

• Ik loop naar school. 
• Ik ben ziek. 

De meeste werkwoorden zijn zelfstandig werkwoorden (ze kunnen als enige werkwoord in de zin staan). 

wandelen, drinken, slapen, drinken, etc.

Werkwoord

Hulpwerkwoorden helpen zelfstandige werkwoorden (of koppelwerkwoorden). 

• De man heeft in het park gewandeld. 
• Hij durft te gaan klimmen. 

In één zin kunnen meerdere hulpwerkwoorden voorkomen. 

Miriam is vorige week van haar fiets gevallen. 

Het vreemde voorstel werd verworpen. 

Miriam

is

week

fiets

gevallen

Het

vreemde

voorstel

werd

verworpen

zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord

hulp-werkwoord

zelfstandig werkwoord

zelfstandig naamwoord

lidwoord

bijvoeglijk naamwoord

hulp=

werkwoord

zelfstandig werkwoord

Voegwoord

Voegwoorden verbinden twee zinnen met elkaar. 

Onderschikkende voegwoorden verbinden een hoofdzin met een bijzin: 

• Morgen ga ik met je eten, hoewel ik dat eigenlijk niet kan betalen. 

Nevenschikkende voegwoorden verbinden gelijkwaardige zinnen (meestal twee hoofdzinnen). 

• Ik heb het niet gedaan, want ik had er geen tijd voor. 
• Ik wil naar de bioscoop, maar ik heb er geen geld voor. 

Voorbeelden van onderschikkende voegwoorden zijn: als, omdat, aangezien, dat, of, doordat, hoewel, miets, evenals, naarmate, wanneer, zoals, indien, terwijl, daar, alsof, tenzij. 

Voorbeelden van nevenschikkende voegwoorden zijn: en, want, maar, echter, dus, noch, of (of kan dus zowel nevenschikkend als onderschikkend zijn). 

Voorzetsels

Voorzetsels geven een plaats aan en hebben meestal een ruimtelijke functie. 

Op de kast      tegen de muur       in het restaurant       langs de weg. 

Werkwoorden hebben soms een vast voorzetsel. Het is belangrijk om het juiste voorzetsel bij de werkwoorden te plaatsen. 

Luisteren naar              Houden van

Profiteren van               Feliciteren met

Opgaan in                       Wachten op

zich ergeren

houden

lijken

praten

schrikken

zin hebben

zorgen

op

met

in

voor

van

aan

van

Telwoorden

Telwoorden benoemen een getal of nummer. Er zijn vier verschillende soorten telwoorden:

- bepaalde hoofdtelwoorden

- bepaalde rangtelwoorden

- onbepaalde hoofdtelwoorden

- onbepaalde rangtelwoorden

Als een telwoord 'bepaald' is, is het duidelijk de hoeveelste of hoe veel iets precies is, bijvoorbeeld: 

- één, twee, negentig, tweehonderd

- eerste, tweede, negentigste, tweehonderdste

Hoofdtelwoorden geven een aantal aan: 

- één, twee, enkele, sommige

Rangtelwoorden geven een 'rang' aan. 

- eerste, tweede, laatste, zoveelste

Om wat voor telwoord gaat het?
Ook Filips de Tweede zocht ooit een vrouw.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Om wat voor telwoord gaat het?
Met z'n tweeën is het veel gezelliger.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Om wat voor telwoord gaat het?
Het jaar nul is in het dagelijks spraakgebruik heel gebruikelijk.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Om wat voor telwoord gaat het?
Ik kon maar weinig tijd aan dat onderwerp besteden.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Om wat voor telwoord gaat het?
De hoeveelste koningin zal Amalia straks worden?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Om wat voor telwoord gaat het?
(vijfde)
Onder Karel de Vijfde worden de Nederlanden één.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Om wat voor telwoord gaat het?
(één)
Onder Karel de Vijfde worden de Nederlanden één.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Voornaamwoorden

Er zijn veel verschillende soorten voornaamwoorden. De belangrijkste zijn:

Persoonlijk voornaamwoorden verwijzen naar personen zonder een naam te noemen. 

Moniek werkt in de supermarkt    >    Ze werkt in de supermarkt 

Bezittelijk voornaamwoorden geven een bezit aan (zonder een naam te noemen). 

Dat is Barts laptop     >     Dat is zijn laptop

ik / jij / wij / zij / ze / hij / etc.

mijn / jouw / ons / onze / hun / haar / zijn / etc.

Ik houd niet zo van die stijve, grijze rokken.

Ik

houd

van

stijve

rokken

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

zelfstandig werkwoord

voorzetsel

persoonlijk voornaam-woord

Het scherm van mijn smartphone is gisteren helaas gebarsten.

Het

scherm

van

mijn

smartphone

gebarsten

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

hulp-werkwoord

zelfstandig werkwoord

persoonlijk voornaam-woord

lidwoord

voorzetsel

bezittelijk voornaam-woord

rang-telwoord

hoofd-telwoord

zelfstandig naamwoord

Het vergeetachtige meisje heeft haar iPod bij die schommel laten liggen.

Het

vergeetachtige

meisje

ipod

heeft

haar

bij

de

schommel

laten

liggen

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

hulp-werkwoord

zelfstandig werkwoord

persoonlijk voornaam-woord

lidwoord

voorzetsel

bezittelijk voornaam-woord

rang-telwoord

hoofd-telwoord

lidwoord

zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord

hulp-werkwoord

voegwoord

Studiemeter

Studiemeter > Starttaal Online > 3F > Taalverzorging > Grammatica

Woordsoorten (5 opdrachten)