Les 1 anatomie

• Keuzedeel
• MBO
• Studiejaar 3

Keuzedeel Contactlensaanpassing en Skiascopie​

K0907 

Anatomie van het oog en adnexa

Inhoud 

Oogleden

Wimpers

Conjunctiva (bindvlies)

Traanfilm

Limbus

Sclera (harde oogrok)

Cornea (hoornvlies)

Iris (regenboogvlies)

Pupil

Lens cristallina (ooglens)

De oogleden

Functies van de oogleden:
Beschermen het oog tegen beschadiging en te veel licht.
Ze vegen het oog schoon en verspreiden de traanfilm over het oogoppervlak.
Voorkomen dat het oppervlak uitdroogt.

Hoe veel keer per minuut knipperen we?
10-15 keer per minuut

Wimpers

Functie van de wimpers:

Zorgen ervoor dat er geen stofdeeltjes in het oog komen

Conjunctiva (bindvlies)

De conjunctiva is een dun, transparant slijmvormend membraan dat de sclera bedekt.

Het strekt zich uit over de cornea en sclera over de oogbol, vormt een plooi aan de boven- en onderzijde van de binnenzijde van de oogleden.

Traanfilm

De meeste tranen worden geproduceerd door de traankliertjes die gelegen zijn aan de boven- en buitenzijde van de oogbol.
De traanpunten bevinden zich in de hoek aan de binnenzijde van de oogleden. Het zijn smalle openingen die dienen als een afvoer voor de tranen

Traanfilm

De traanfilm bestaat uit drie lagen.

• lipidelaag
• waterige laag
• mucinelaag

Traanfilm

De traanfilm is een laagje wat bestaat uit water, olieachtige stoffen en voedingsstoffen.

Er wordt ongeveer 0,5 tot 1 ml traanvocht per dag geproduceerd.

Traanfilm

Lipidelaag

Olieachtige film
Gaat verdamping tegen
Zorgt voor een mooi glad optisch oppervlak
Wordt uitgescheiden door de kliertjes van Meibom

Traanfilm

Waterachtige laag
Bestaat voor 95% uit water
Bevat verschillende
Mineralen
Enzymen
Ionen
Voedingsstoffen
Opgeloste zouten
Proteïnen
Zorgt voor zuurstof en voedingsstoffen
Antibacterieel enzym: lysozym

Traanfilm

Mucinelaag
Wordt uitgescheiden door de globletcellen.
Zorgt voor hechting tussen de traanfilm en de conjunctiva en cornea.

Geeft stabiliteit aan de traanfilm

We kunnen de kwaliteit van de traanlaag bepalen met twee testen

Schirmertest en BUT test.

Traanfilm

Met de Schirmer test kan je de kwantiteit van de traanfilm testen/bepalen.

Traanfilm

Met de BUT (Break Up Time) wordt gemeten hoeveel tijd er nodig is om de traanlaag op de cornea te laten verdampen.
De gemiddelde BUT = 10 tot 15 seconden

Limbus

De overgang tussen de sclera en de cornea.

Zorgt ervoor dat de conjunctiva niet over de cornea gaat groeien.

Functie bij het herstellen van het epitheel van de cornea.

Cornea

De cornea is qua kromming kleiner dan de rest van de oogbol.

Bevat geen bloedvaten; krijgt zijn voeding uit de traanfilm en het kamerwater.

Contactlens en cornea worden gescheiden door de traanfilm

Lagen van de cornea

Epitheel
Membraan van Bowman
Stroma
Membraan van Descemet
Endotheel

Lagen van de cornea

Epitheel
Buitenste laag
5 cellagen dik
Binnen een week volledig vervangen door nieuwe cellen
Beschadiging is binnen 48 uur hersteld
1e barrière met de buitenwereld
Beschermt tegen bacteriën en virussen

Lagen van de cornea

Membraan van Bowman

Elastische laag
Bij beschadiging ontstaat er een litteken
Bescherming tegen indringers

Lagen van de cornea

Stroma

90% van de dikte van de cornea
Bestaat voor een groot deel uit water

Lagen van de cornea

Membraan van Descemet

Bevindt zich tussen het stroma en het endotheel

Lagen van de cornea

Endotheel
1 cellaag dik
Zorgt voor de waterhuishouding van de cornea
Wordt het watergehalte van het stroma te hoog, dan wordt de cornea troebel
Endotheel kan zich niet herstellen

Lagen van de cornea

DUA (2013)
- Tussen descemet en stroma

Sclera (harde oogrok)

Functie sclera:

Zorgt (samen met de intra-oculaire druk) voor het in stand houden van de vorm van het oog.

Iris (regenboogvlies) 

• geeft kleur aan het oog
• de spieren vormen de pupil
• reguleert de hoeveelheid licht 

De ooglens

• onderdeel van optisch systeem

Het netvlies 

De retina is een laag van sensorische receptoren die het grootste deel van de binnenzijde van het oog bedekken. 

Fysiologie

Gezond oog stroma 
78% water
22% collageenvezels

De doorzichtigheid van de cornea is te danken aan de rangschikking van de collageenvezels

Fysiologie

De cornea kan je zien als een hele grote spons: absorbeert continu water.
Epitheel houd de tranen tegen

Als het epitheel geen voldoende zuurstof krijgt, dan zwelt de cornea op.
De cornea verliest zijn helderheid.
De endotheelcellen bezitten een actief pompmechanisme dat het water weg pompt. 
Cornea zwelt.

Fysiologie van het oog

De balans van water en ionen (opgeloste zouten) tussen de tranen en de cornea wordt osmolariteit of toniciteit genoemd. 

Traanfilm en contactlenzen

Contactlenzen drijven in de traanfilm.

Iemand die onvoldoende tranen produceert, of tranen heeft van onvoldoende kwaliteit, is een slechte kandidaat voor contactlenzen.

Contactlenzen en zuurstofbehoefte 

 Het is belangrijk dat een contactlens een goede zuurstofdoorlaatbaarheid heeft om de cornea helder te houden. 

Bij zuurstof tekort komt melkzuurvrij in de stroma en ontstaat oedeem.

Cornea en contactlenzen

Contactlensdragers moeten goed gecontroleerd worden op mogelijk ingroei van bloedvaten

Waardoor wordt dit veroorzaakt?
Zuurstof tekort
Mechanische invloeden

Conclusie

De traanfilm is de voornaamste leverancier van voedingsstoffen voor de cornea in de vorm van zuurstof, glucose, zouten en mineralen.

De zuurstof in de traanfilm is opgelost vanuit de atmosfeer en is nodig voor een normale cornea- stofwisseling.