NU Ned 1F 2F Deel B H4 2 f-ie-ch-achtervoegsels-y-k-g-weetwoorden

Lastige woorden

H4 Lastige woorden

- Paragraaf 4.3 Woorden met f-ie-ch en achtervoegsels

- Paragraaf 4.4 y-k-g en weetwoorden

Je spelt een aantal lastige woorden, leenwoorden en afkortingen juist

f en v

Woorden die eindigen op -f, veranderen vaak als je het woord langer maakt (meervoud). Bijvoorbeeld: 

een boef, twee boeven

Staat de -f voor een lange klank of een tweetekenklank? Dan verandert de -f in een -v.

Hoe weet je of je midden in een woord een F of V moet gebruiken?

Je kunt het moeilijk horen. Woorden met v of f moet je uit je hoofd leren. Je kunt het ook het volgende hulpmiddel gebruiken: 

De v is een voelletter, die voel je trillen als je je vingers (in v-vorm) op je keel legt.

ie

Als je ie hoort, maar niet aan het einde van een lettergreep, dan schrijf je vaak ie. Kijk maar naar de volgende woorden:

vierkant, vriend, dienst, spier, plezier

Als je wel een -ie hoort aan het einde van een lettergreep, schrijf je een -i, zoals bij taxi, tosti

ij

Sterke werkwoorden met een ij/ei-klank in het woord worden meestal geschreven met de lange ij. 

ij

Voorbeeld: Heeft het werkwoord met een ij-klank in de verleden tijd een ee-klank? Dan schrijf je een ij.

werkwoord: bijten.

verleden tijd: beet.

voltooid deelwoord: gebeten.

Je hoort in de verleden tijd een ee.

Dus: het werkwoord MOET met een ij geschreven worden.

y

In het midden van een woord klinkt de y meestal als /ie/ of als 

/i/: /ie/: dynamo, systeem, python; 

/i/: gymnastiek, sympathiek, symbool. 

y

Als de y de eerste letter van een woord is, klinkt hij als /j/: 

yoga, yoghurt. 

Ook in het midden van een woord kan de y als /j/ klinken: 

royaal, boycot.

y

Veel Engelse leenwoorden met een ie-klank hebben de letter -y-

Denk aan:

baby, pony, jury, sexy, boy

ch als g-klank

Sommige woorden schrijf je met ch, andere woorden met g. 

Je moet dit simpelweg leren door te lezen en te oefenen met spellen. 

Er zijn meer woorden met een g, dus onthoud vooral de woorden met ch. Eén handige tip: hoor je een s voor de g-klank, dan schrijf je altijd sch.

ch als g-klank

Er zijn vijf korte klinkers: a e i o u   Deze klinkers klinken kort in:

pak wacht

leg knecht

zit dicht

rok zocht

bus vrucht

Als je in een woord een gt-klank hoort na een korte klinker, dan schrijf je bijna altijd cht.

géén ch als g-klank

Wanneer schrijf je -gt?

Er zijn vier lange klinkers: aa ee oo uu  Deze klinkers klinken lang

raak vraagt

leeg veegt

rook droogt

zuur spuugt

Als je in een woord een gt-klank hoort na een lange klinker, dan schrijf je bijna altijd gt.

k

De klank /k/ schrijven we met k in inheemse woorden zoals 

kan, bakken, kruipen. 

(imheems woord = een woord dat tot onze eigen taal hoort)

Naarmate een uitheems woord zich aanpast aan de Nederlandse taal, wordt ook de schrijfwijze vernederlandst.

(uitheems woord = een overgenomen woord uit een vreemde taal)

Achtervoegsels

Een achtervoegsel is een taalelement dat niet als los woord kan voorkomen, maar aan een grondwoord wordt toegevoegd, waardoor een nieuw woord ontstaat.

Achtervoegsels

Voorbeelden:

- heid  - lijk  - er  - ig

baar, -dom, -ling, -loos, -waarts

Achtervoegsels

Voorbeeldwoorden:

- heid: vriendelijkheid      - lijk: natuurlijk

- er: ziener                             - ig: glazig

- baar: openbaar                 -dom: eigendom 

-ling: tweeling                     -loos: werkloos 

-waarts: achterwaarts

Weetwoorden

Wat is een Weetwoord?

Weetwoorden zijn woorden waar geen regels voor zijn: 

je moet ze uit je hoofd leren. 

Bijvoorbeeld woorden met een ei of een ij, zoals eiland en ijs. Er is geen regel waardoor je kunt weten of je een ei of een ij moet schrijven.

Tips voor weetwoorden

Luister goed en denk na: 

Sommige woorden kun je goed schrijven, als je er goed naar luistert en als je bepaalde regels kent, zoals: wat klinkt als 'sr' moet je spellen met 'schr'.

Maken

Maak de opdrachten in het lesboek:

- paragraaf 4.3

- paragraaf 4.4