§4.7 De wereld in oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Paragraaf 4.7 De wereld in oorlog 

§4.7 De wereld in oorlog 

Pak het huiswerk erbij van vorige week: 

•  §4.6.3 in Tijd voor Geschiedenis
• Wat vond je  onduidelijk/moeilijk? 

Deze les 

• Terugkoppeling vorige week 
• Uitleg 
• Zelfstandig werken 
• Conclusie

Wie werden in Nederland gezien als collaborateurs?

1. Het Verzet
2. De NRC
3. De NSB
4. De NSDAP

Wat was de naam van de operatie waar de Slag Bij Arnhem ook plaatsvond?

1. Operatie Overlord
2. Operatie Market Garden
3. Operatie Barbarossa
4. Operatie Kraai

Wat was het doel van Chamberlains appeasement-politiek?

1. Een voorbeeld te maken van Hitler voor andere dictatoren.
2. Hitler zijn zin geven om een oorlog te voorkomen.
3. Zijn bewondering voor Hitler laten zien.
4. Hitler belonen voor al het goed dat hij gedaan heeft.

Wat werd bedoeld met "Lebensraum"?

1. Dat de Duitsers grotere huizen horen te krijgen.
2. Dat alle Duitsers in één rijk leven.
3. Dat het Duitse volk recht heeft op meer land en grondstoffen.
4. Het idee dat andere rassen minder zijn dan het Arische ras.

Lesdoelen deze les: 

• Je kan uitleggen waarom Hitler en Stalin een niet-aanvalsverdrag sloten. 
• Je kan de verschillen en overeenkomsten op het gebied van oorlogsvoering tussen de Eerste- en de Tweede Wereldoorlog noemen. 
• Je kan uitleggen op wat voor wijze er oorlog gevoerd werd in de Tweede Wereldoorlog. 

1939 Molotov-Von Ribbentrop pact

Du en de SU beloven elkaar niet aan te vallen. Waarom?

1. Du: Tweefrontenoorlog voorkomen
2. SU: Tijd rekken hun leger voor te bereiden

Wie zijn dit? 

Waren deze mensen vrienden van elkaar?

Waarom waren dit tegenpolen? 

 

Wie heeft hierover gehoord? 

Wat is er precies aan de hand in Oekraïne? 

Weet iemand wat Trump wil gaan doen om de oorlog daar te beeindigen? 

 Inval Polen

• 1 september 1939 valt Duitsland Polen binnen. 
• 13 september 1939 doet de Sovjet-Unie hetzelfde. 
• Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland. Dit is het startschot van de Tweede Wereldoorlog.

Blitzkrieg

• 'Blitzkrieg' betekent ook wel 'bliksemaanval'
• Doel: zo snel mogelijk een staat uitschakelen.
• Reden: Voorkomen dat men zich ingraaft, zoals in de Eerste Wereldoorlog
• Hoe: Belangrijke bruggen en stations innemen en uitschakelen, vervolgens met moderne pantservoertuigen en tanks het land intrekken met ondersteuning van parachutisten en infanterie.

Blitzkrieg

Duitsland maakt gebruik van de Blitzkrieg

Hierbij overrompel je de vijand met veel geweld (doorstoten)

In 1940 verovert Duitsland snel West-Europa

Veel landen geven zich over (capituleren)

Maar Engeland houdt stand

Letterlijk vertaald bliksemoorlog

Welke landen zien wij hier ingenomen worden? 

Weten wij nog hoe lang Nederland stand kond houden tegen de tacktieken van de Duitsers? 

Werden Oostenrijk voor of na de Blitzkrieg toegevoegd aan het Derde Rijk? 

22 juni 1940 - Frankrijk wordt vernederd

https://nl.wikipedia.org/wiki/Wapenstilstand_van_22_juni_1940

Het verdrag is een tekst van 24 artikelen, waarvan hier de belangrijkste gevolgen zijn weergegeven.

De krijgsgevangenen (meer dan anderhalf miljoen) blijven gevangen tot een vredesakkoord wordt getekend.

De noordelijke helft, alsook de Atlantische kuststrook worden bezet door Duitsland; dit is de bezette zone die ongeveer drie vijfden van het grondgebied beslaat. De rest, grotendeels ten zuiden van de Loire gelegen, is de «vrije zone» die niet bezet wordt. Beide zones worden gescheiden door de demarcatielijn.

Frankrijk dient te voorzien in het onderhouden van het bezettingsleger.

In de vrije zone wordt de troepensterkte van het Franse leger beperkt tot 100.000 man en de troepen worden ontwapend.

Frankrijk behoudt de soevereiniteit over geheel zijn grondgebied, inclusief de bezette zone, de Elzas en het departement Moselle, maar in de bezette zone oefent Duitsland de rechten van de bezettingsmacht uit, wat inhoudt dat de administratie op correcte wijze met de bezetter dient samen te werken.

Het koloniaal imperium blijft eveneens onder het bewind van de Franse regering.

De oorlogsbodems vervoegen hun thuishavens uit vredestijd, zoals Cherbourg, Brest en Lorient die zich in bezet gebied bevinden.

Frankrijk moet de Duitse en Oostenrijkse politieke vluchtelingen op zijn grondgebied uitleveren aan Duitsland.

Wraak op Frankrijk

De wapenstilstand in 1918  werd ondertekend in een treinwagon in Compiègne, deze exacte treinwagon en exacte locatie werd weer gebruikt. Hiermee nam Duitsland wraak. Elzas-Lotharingen werd weer geannexeerd en veranderde voor de vierde keer in 70 jaar van nationaliteit. 

Waar begon de rivaliteit tussen Duitsland en Frankrijk ook alweer mee? 

https://www.annefrank.org/nl/timeline/205/adolf-hitler-in-parijs/

Adolf Hitler bezoekt Parijs de dag nadat Frankrijk de wapenstilstand getekend heeft. Hij bewondert de architectuur in de stad en bezoekt bezienswaardigheden. De Eiffeltoren kan hij niet op, want vlak voor de Duitse bezetting hebben de Fransen de liftkabels doorgesneden.

Albert Speer, Adolf Hitler en Arno Breker op het Trocadéro voor de Eiffeltoren. Een gehurkte cameraman maakt een opname van Hitler voor een bioscoopjournaal. Parijs, 23 juni 1940.

Fotocollectie: NARA (National Archives and Records Administration), Verenigde Staten

The battle of Britain

• Luchtoorlog tussen Britisch Royal Air Force (RAF) en Duitse Luftwaffe
• 10 juli 1940 - 31 oktober 1940 
  
• Doel: Door bombardementen Engeland tot overgave dwingen en de overmacht op zee krijgen, daarna een invasie vanaf de zee.
• Engeland wint door een nieuwe uitvinding: radar 

"Nooit in de geschiedenis van de oorlogvoering hebben zovelen zoveel te danken gehad aan zo weinigen" 
Winston Churchill  

De bedoeling van de Duisters was door een groot aantal bombardementen de Britten tot overgave te dwingen. Als de Luftwaffe het luchtoverwicht op de Noordzee en boven Engeland had, kon de Duitse marine samen met de Wehrmacht vervolgens een invasie in Engeland uitvoeren. In de zomer van 1940 was ging de Luftwaffe over tot actie.

Drie fasen

De slag bestond uit drie delen: De slag om het kanaal, Operatie Adelaar en het bombarderen van vliegvelden. De gevechten boven het Kanaal verliepen meestal in het voordeel van de Duitsers, aangezien hun bommenwerpers werden geëscorteerd door grote groepen jagers, die de RAF numeriek overvleugelden. Deze gevechten waren voor de Duitse luchtmacht een goede manier om de sterkte van de RAF te testen en om hun piloten de nodige gevechtservaring op te laten doen.

Op 13 augustus werd overgegaan op Operatie Adelaar. Het duurde vijf dagen. Duitsers vielen de havensteden Plymouth en Southhampton en de vliegvelden in Hampshire en Kent aan. Van 24 augustus tot 6 september besloten de Duisters om te gaan bombarderen. Londen werd aanvankelijk nog ongemoeid gelaten. Göring besloot na een reeks aanvallen van de RAF op Berlijn, dat Londen het hoofddoel van de Duitse aanval moest zijn. Hij hoopte op die manier het moreel van het Britse volk te breken.

Bombardementen op Londen, het begin van the Blitz

Zodoende vertrokken op 7 september 372 bommenwerpers en 642 jachtvliegtuigen richting Londen om de stad aan te vallen. In de strijd die volgde, verloor de RAF 290 vliegtuigen, de Luftwaffe 380. Acht dagen later, op 15 september, lanceerde de Luftwaffe wederom een grootscheepse aanval op Londen. Maar toch was het rendement voor de Duitsers beperkt. De moraal van de bevolking brak niet, en de RAF hield stand. Wel moesten de inwoners van Londen wekenlang overleven in schuilkelders en in metrostations. De serie bombardementen kwam onder de Britten bekend te staan als the Blitz, een verbastering van het Duitse woord voor bliksem.

De Britten hadden de jagers verdeeld over bases door het land, waardoor de schade aan het materiaal beperkt bleef. De Britse vliegtuigfabrieken draaiden inmiddels op volle toeren. Een neergeschoten toestel was voor de RAF nog wel te vervangen. Maar daarmee was de RAF niet uit de problemen. Door de hgevige luchtgevechten waren de verliezen groot. De RAF verloor in hoog tempo haar meest ervaren gevechtspiloten. Ervaring die juist broodnodig was om de nog onervaren versterkingen heelhuids door de eerste gevechten heen te loodsen. Hetzelfde gold echter voor de Luftwaffe. Ook voor de Duitsers waren de verliezen enorm. Daarbij hadden de Duitse piloten als nadeel dat zij, wanneer ze zich met hun parachute het vege lijf redden, krijgsgevangen werden, terwijl RAF-piloten die een crash overleefden, vaak snel weer met een nieuw vliegtuig het luchtruim kozen. Beide luchtmachten streden op het uiterste van kun kunnen en hadden nauwelijks reserves meer. 

Radar

De Engelsen wonnen uiteindelijk grotendeels door de technologische vooruitgang. Britse vliegtuigen waren namelijk voorzien van een snufje dat de Duitsers niet hadden: radar. Daardoor wisten de Britten nog voordat de vijandelijke vliegtuigen in zicht waren waar ze de Duitsers ongeveer konden verwachten. Daarbij speelde de strakke organisatie van de RAF een grote rol. Een efficiente manier van communiceren zorgde ervoor dat de hoogste bevelhebbers altijd een actueel beeld hadden van welke squadrons paraat stonden, welke al in gevecht waren en welke squadrons nog bijgetankt, geladen of gerepareerd moesten worden. Die combinatie zorgde ervoor dat de vliegtuigen van de RAF vanuit controlecentra efficient naar de aanvallende Duitse vliegtuigen werden geleid. Daar konden de Duitsers in taktisch opzicht niks tegenin brengen. 

De Duitsers trekken zich terug

De plannen voor een invasie tegen Engeland werden op 31 oktober afgeblazen. De aandacht van Hitler en Hermann Göring richtte zich hierna op de voorgenomen invasie in Rusland. De Duitsers achtten de Britten, ook al waren ze niet overwonnen, namelijk niet meer in staat hen veel schade toe te brengen. Wel gingen de nachtelijke bombardementen op Engelse steden nog door tot in 1941.

Desondanks zorgde de Slag om Engeland ervoor dat Groot-Brittannië een factor van belang bleef als oorlogvoerende mogendheid. Winston Churchill zei over de piloten van de RAF: "Nooit in de geschiedenis van de oorlogvoering hebben zovelen zoveel te danken gehad aan zo weinigen" 

Aan de Slag! 

§4.7.1 + §4.7.2 

Klaar? Begin alvast aan de invulsamenvatting 

Lesdoelen

• Je kan uitleggen waarom Hitler en Stalin een niet-aanvalsverdrag sloten. 
• Je kan de verschillen en overeenkomsten op het gebied van oorlogsvoering tussen de Eerste- en de Tweede Wereldoorlog noemen. 
• Je kan uitleggen op wat voor wijze er oorlog gevoerd werd in de Tweede Wereldoorlog. 

§4.7.3

Oorlog in Oost Europa

Leerdoelen 

Je kan uitleggen hoe de strijd om de stad Stalingrad verliep in 1942 en 1943. 

Je kan uitleggen waarom de slag om Stalingrad het belangrijkste keerpunt was in de Tweede Wereldoorlog. 

Operatie Barbarossa

• 22 juni 1941 -  januari 1943
• Veel geweld van SS'ers
• November 1941: aanval loopt vast
  -> 3 oorzaken:
  1. Sovjet-Unie gebruikt burgers als menselijke muur tegen Duitsers
  2. Slechte aanvoer wapens, voedsel, munitie en brandstof
  3. Winter 

 Slag om Stalingrad. 
17 juli 1942 – 2 feb 1943

'De mannen om mij heen vallen neer als vliegen. Je ziet ze overal liggen, zonder armen, benen, ogen en het uniform'. 

De Duitse veldmaarschalk Friedrich Paulus en zijn Zesde Leger geven zich op 31 januari 1943 over aan het Rode Leger (het leger van de Sovjet-Unie). Van het Duitse leger is bijna niets meer over. Na vijf maanden strijd beleeft Duitsland een verpletterende nederlaag.Eind augustus 1942 begint het Duitse leger met een grote aanval om de Russische stad Stalingrad in handen te krijgen. De verovering heeft niet alleen een strategisch doel. Omdat de stad de naam draagt van Sovjetleider Jozef Stalin heeft ze een grote symbolische waarde. Beschietingen en bombardementen verwoesten Stalingrad, maar om de stad te veroveren moeten de Duitse militairen huis-voor-huis vechten met de soldaten van het Rode Leger. Ze worden daarbij beschoten door sluipschutters, die zich tussen de puinhopen verschuilen. Als de strenge Russische winter inzet, wordt de situatie nog slechter.

Voor het Rode Leger is de winter juist een voordeel. Het ijs is nu dik genoeg om tanks over de rivieren te laten rijden. Terwijl de straatgevechten doorgaan, lukt het de Sovjets eind november 1942 de stad met hun tanks te omsingelen. Het Duitse leger zit nu in de val, maar geeft nog niet op. Pas na zes weken valt het doek. Aan beide kanten zijn honderdduizenden soldaten gesneuveld.De Slag om Stalingrad is een belangrijk keerpunt in de oorlog. Het Duitse leger blijkt niet onverslaanbaar te zijn. Dit geeft de Sovjet-Unie weer hoop, net als de inwoners van de bezette gebieden.

Les 3 

§4.7.4 

D-Day 6 juni 1944

Verloop einde Tweede Wereldoorlog

• Tweefronten Oorlog
• Britten, Amerikanen, Fransen Canadezen vanuit het westen
• Sovjet-Unie vanuit het oosten. 

De Russen veroveren Berlijn

April-mei '45

Samenvattend....

• In 1939 viel Duitsland Polen binnen. Daarop verklaarden Groot-Brittannië en Frankrijk de oorlog aan Duitsland
• Duitsland veroverd snel landen (Blitzkrieg) en veroverd groot deel van Europa, alleen Groot-Brittannië niet
• In 1941 verklaard Hitler de oorlog aan de Sovjet-Unie 
• De Slag om Stalingrad en de geallieerde inval in Normandië (D-day) waren keerpunten in de Tweede Wereldoorlog
• Op 8 mei 1945 capituleerde (of gaf) Duitsland zich over en een week later werd de vrede getekend

Oorlog in Oost-Europa

• In het voorjaar van 1941 werden de  Balkan en Griekenland veroverd
• In juni 1941 viel Hitler de Sovjet-Unie aan 
  ondanks het niet-aanvalsverdrag
• Na vier maanden belegerden ze Leningrad (Sint-Petersburg) en naderde Moskou
• Eind 1941 kwam oorlog stil te liggen.
  --> Voedsel en kleding moeilijk te krijgen
  --> Soldaten hadden zomerkleding aan
  --> Ongelofelijk koud
• Sovjet-Unie was hierdoor in het voordeel.....

Een wereldoorlog 

• December 1941 werd oorlog verklaard aan Amerika (de VS)
  --> Duitsland had bondgenootschappen gesloten met Italië en Japan in mei 1940 
  --> Daardoor zouden ze elkaar niet aanvallen, maar helpen
  --> Japan viel de VS aan bij Pearl Harbor  & VS verklaard Japan de oorlog
  --> Hierdoor word ook de oorlog verklaard aan Duitsland en Italië
• De geallieerden: VS, Sovjet-Unie en Groot-Brittannië, samen met hun bondgenoten 
• De centralen/asmogendheden: Duitsland, Japan, Italië en Oostenrijk 
• Geallieerden kregen door steun van Amerika meer soldaten, arbeiders en wapenfabrieken

Daardoor kwam er een omkeer in de oorlog.....

Duitsland capituleert: de slag om Stalingrad 

• In 1942 werd de Sovjet-Unie "opnieuw" aangevallen door de Duitsers
• De Slag om Stalingrad (=nu Wolgograd) = een keerpunt in de oorlog:
  --> Stalingrad was belangrijke industriestad
  --> In november werd Duitse leger omsingeld, daardoor geen eten & munitie meer
  --> Een Duitse soldaat schreef: 'De mannen om mij heen vallen neer als vliegen. Je ziet ze overal liggen, zonder armen, benen, ogen en het uniform'. 
  --> Op 31 januari 1943 gaf het Duitse leger zich over. 
  --> Meer dan 1 miljoen doden en een gemiddelde levensduur van 24 uur voor een gewone soldaat
•  Stalins leger (Rode leger) drong het Duitse leger steeds verder terug naar Duitsland

Capitulatie Duitsland: D-Day

• Op 6 juni 1944 begon D-day
  --> Amerikaanse, Britse & Canadese invasielegers kwamen bij Normandië
  --> Twee miljoen soldaten, mariniers en piloten waren betrokken bij deze actie
• De geallieerden bevrijdden Frankrijk, België en het zuiden van Nederland in enkele maanden
• In maart 1945 trokken de geallieerden Duitsland binnen
• Vanuit het oosten kwamen de Russen Berlijn binnen
• Hitler pleegde op 30 april zelfmoord
• Een week later gaf Duitsland zich over en daarmee was de Tweede Wereldoorlog in Europa voorbij (8 mei 1945)
• Japan werd door twee atoombommen, Hiroshima (6 augustus 1945) en Nagasaki (9 augustus 1945) geraakt, voordat zij zich overgaven op 15 mei 1945 
  
  

Het einde van de Tweede Wereldoorlog

• De Tweede Wereldoorlog kostte meer dan vijftig miljoen soldaten & burgers het leven 
• Families waren uit elkaar gescheurd en vele vermoord
• Huizen platgebombardeerd
• Maar nu toch weer 'VRIJ'

Samenvattend....

• In 1939 viel Duitsland Polen binnen. Daarop verklaarden Groot-Brittannië en Frankrijk de oorlog aan Duitsland
• Duitsland veroverd snel landen (Blitzkrieg) en veroverd groot deel van Europa, alleen Groot-Brittannië niet
• In 1941 verklaard Hitler de oorlog aan de Sovjet-Unie 
• De Slag om Stalingrad en de geallieerde inval in Normandië (D-day) waren keerpunten in de Tweede Wereldoorlog
• In mei 1945 capituleerde (of gaf) Duitsland zich over en een week later werd de vrede getekend