Basisstof 2: de bouw van botten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 5

Stevigheid en Beweging

BS 2

Programma

• Terugblik 
• Lesdoelen 
• uitleg
• Oefening voor bingo spel
• opdrachten maken.

                                 Terugblik:

Twee soorten reclame

Lay-out

Terugblik

Welk bot is gebroken?

1. Handwortelbeentje
2. Middenhandsbeentje
3. Vingerkootje

Van welke botten heeft deze persoon last (roodgekleurde botten)

1. bekkengordel
2. borstwervels
3. halswervels
4. lendenwervels

Wat zou er gebeuren als wij geen botten zouden hebben?

stevigheid

beweging

bescherming

bescherming

Vorm

vorm

Wat wordt er beschermd door onze borstkas

1. maag en nieren
2. hart en longen
3. hersenen
4. darmen en maag

Wat wordt er beschermd door onze schedel?

1. longen
2. hart
3. darmen
4. hersenen

Is vormgeven een van de functies van ons skelet?

1. ja
2. nee

Welke functies heeft ons skelet?

1. vormgeven, bescherming, stevigheid
2. vormgeven, stevigheid, beweging
3. beweging, vormgeven,stevigheid, bescherming

Basisstof 2 

De bouw van de botten 

Welke type botweefsels heb je?

In het skelet komen twee typen weefsel voor: 

• kraakbeenweefsel 
• botweefsel

 Tussen de cellen van beide weefsels zit tussencelstof.

Jong naar oud

• Jonge mensen > Veel collageen
• Baby heeft fontanellen

• Oude mensen > Weinig collageen

Hoe zijn botten gebouwd?

• Er zijn 2 soorten beenderen:
  

1. Pijpbeenderen

2. Platte beenderen

• Hiernaast zie je de bouw van een pijpbeen.

Rood beenmerg

Rood beenmerg

Rood beenmerg

Geel beenmerg

pijpbeen

plat been

alle bloedcellen worden in rode beenmerg gemaakt

Alle bloedcellen in beenmerg gemaakt

Waar bestaan je botten uit?

• Kalkzouten en collageen (lijmstof). 
• De kalkzouten geven stevigheid (hardheid) aan het botweefsel. 
• Collageen zorgt ervoor dat botweefsel een beetje buigzaam blijft. 
• Door kalkzouten en collageen zijn botten stevig en kunnen ze niet gemakkelijk buigen of breken.

Kalkzouten

Botten bestaan voor een deel uit kalkzouten.

• Kalk is hard/stevig
• Kalk buigt slecht

Collageen

Botten bestaan voor een deel uit collageen 

• Collageen is buigbaar
• Collageen is niet heel stevig

Kraakbeenweefsel

botweefsel

Kraakbeenweefsel 

Kraakbeenweefsel: 

cellen liggen in groepjes bij elkaar in elastische tussencelstof

Waar kan je kraakbeen vinden?

Baby's zijn nog heel flexibel. De botten bestaan vooral uit:

1. Kraakbeen
2. Botweefsel

Botweefsel 

In botweefsel liggen de cellen in kringen om kanaaltjes die bloedvaatjes bevatten

Botweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit kalkzouten maar ook lijmstof

Fontanellen

• De schedelbeenderen bij baby's zitten nog niet vast
• Dit maakt dat het hoofd bij de geboorte makkelijker door het geboortekanaal kan

Baby's

Hebben veel lijmstof en weinig kalk in hun botten. Ze breken bijna nooit een bot. Ze zijn ook erg soepel en lenig. 

Bejaarden

Hebben veel kalk en weinig lijmstof in hun botten. Als ze vallen, breken ze snel hun botten. 

Welk bestanddeel van de tussencelstof geeft de stevigheid (hardheid) aan botweefsel?

1. Collageen
2. Lijmstof
3. Kalkzout(en)
4. Kraakbeenweefsel

Verloop lijmstof en kalkzouten

Kalkzouten

Lijmstof

Oud of Jong ?  Waarom ?

 

Welke stof zorgt voor de flexibiliteit van een bot?

Schedel

• 1 tm 5 = schedelbeenderen
• 6 = bovenkaak
• 7 = onderkaak

1

2

1. sleutelbeen
2. schouderblad
3. borstbeen
4. ribben
5. wervels

3

6

7

4

5

1. heupbeen
2. dijbeen
3. heiligbeen
4. staartbeen

8

11

9

10

1. opperarmbeen
2. spaakbeen
3. ellepijp

12

13

14

1. knieschijf
2. scheenbeen
3. kuitbeen

15

17

16

Antwoorden

1. bovenkaak
2. onderkaak
3. sleutelbeen
4. borstbeen
5. ribben
6. wervel
7. opperarmbeen
8. heupbeen
9. staartbeen

10. heiligbeen

11. dijbeen

12. opperarmbeen

13. spaakbeen

14. sleutelbeen

15. knieschijf

16. kuitbeen

17. scheenbeen

Handwortelbeentjes

Middenhandsbeentjes

Vingerkootjes

middenvoetsbeentjes

voetwortelbeentjes

teenkootjes

En nu aan de slag,...

Maken BS2 opdracht 1 t/m 9