Afweer en bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Afweer en bloedgroepen

Lesdoelen

• Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties en op welke manieren immuniteit kan ontstaan.
  
• Je kunt de problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij transplantaties en auto-immuunziekten.
• Je kunt de rol van bloedfactoren bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor bij zwangerschap beschrijven.

Wat gaan we doen?

1. Herhaling: afweer
2. Instructie: transplantaties, auto-immuunziekten en bloedgroepen.
3. Opdrachten par. 13.7 1 t/m 3, 5 t/m 7

Fryda heeft uit een pak icetea gedronken wat over de datum bleek. Een paar uur daarna moet ze overgeven. Dit is een voorbeeld van:

1. Algemene afweer
2. Specifieke afweer

In het verteringskanaal leven nuttige bacteriën en schadelijke bacteriën. Nuttige bacteriën bevorderen een goede werking van de darmen. Schadelijke bacteriën kunnen ontstekingen veroorzaken, waardoor verschillende ziekten kunnen ontstaan.
Om schadelijke bacteriën in de darmen te bestrijden, kunnen antibiotica gebruikt worden.

Leg uit waardoor het gebruik van antibiotica ook nadelig kan zijn voor het goed functioneren van de darmen.

De meeste kinderen tot en met 4 jaar worden een aantal keer gevaccineerd. Ze zijn dan immuun voor twaalf ernstige infectieziekten. Veel kinderen huilen na de prik omdat ze schrikken of omdat ze de prik als pijnlijk ervaren.
Leg uit hoe de vaccinatie ervoor zorgt dat kinderen immuun worden voor de bof.

Van welke vorm van immuniteit spreken we bij vaccinatie voor de bof?

1. Natuurlijke immuniteit
2. Kunstmatige immuniteit
3. Kunstmatige passieve immunisatie
4. Kunstmatige actieve immunisatie

Welke soort medicijnen bestrijden bacteriële infecties?

Ebola is een virusziekte die dodelijk is voor mensen. Wetenschappers proberen een vaccin tegen deze ziekte te maken. Ze gebruiken daarvoor het virus VSV dat runderen ziek maakt, maar mensen niet. In het erfelijk materiaal van VSV bouwen ze een stukje erfelijk materiaal van het ebolavirus in.
Daarna worden vrijwilligers gevaccineerd met dit aangepaste virus. Na enige tijd zoeken de wetenschappers in het bloed van de vrijwilligers naar stoffen die aantonen dat er immunisatie is opgetreden. Leg uit waarom de wetenschappers niet het volledige ebolavirus gebruiken voor de ontwikkeling van een vaccin tegen ebola.

1. Welke functie heeft het aangepaste ebolavirus voor de immunisatie?
2. Welke functie hebben de stoffen in het bloed waarnaar de wetenschappers zoeken?

1. 1 = antigen, 2 = antistof
2. 1 = antistof, 2 = antigen

Gabriël en Petra bespreken de testen met het nieuwe vaccin. Gabriël zegt dat de vrijwilligers een kunstmatige immunisatie hebben gekregen.

Petra zegt dat de vrijwilligers een passieve immunisatie hebben gekregen.

Wie heeft gelijk?

1. Geen van beiden
2. Alleen Gabriel
3. Alleen Petra
4. Allebei

Wat weet je van orgaan donatie?

Ik heb er geen bezwaar tegen om donor te zijn.

Eens

Oneens

Ik weet het nog niet

Wat weet je van bloedgroepen?

Van vier verschillende personen wordt de bloedgroep bepaald. Van elke persoon worden twee druppels bloed op een voorwerpglaasje gebracht.

Aan de ene druppel bloed wordt wat vloeistof met anti-A toegevoegd, aan de andere wat vloeistof met anti-B. In de afbeelding zie je de resultaten.

Welke letter geeft het resultaat aan van de bloedgroepbepaling van iemand met bloedgroep 0?

1. P
2. Q
3. R
4. S

Welke bloedgroep heeft persoon R?

1. A
2. B
3. AB
4. 0

Rhesus factor

Iemand met bloedgroep A en de Resusfactor noem je:

ARh+

Iemand met bloedgroep A zonder de Resusfactor noem je:

A Rh-

Antiresus maak je pas aan na contact met Rh+ bloed

Opdrachten

Maken

Par. 13.7

Opdr. 1 t/m 3, 5 t/m 7

Samengevat

Orgaandonatie => Afstotingsreactie door antistoffen

Auto- immuunziekte => Antistoffen tegen eigen cellen

Bloedgroepen => A, B, AB, 0 (Antigen A of/ en B)

                               => Antistoffen tegen A of B

Resusfactor => Rh+ geen antiresus, Rh- wel antiresus