WGBO recht les 4

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3,4

WGBO

Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst 

Waar staat de WGBO voor?

• Deze wet regelt de relatie tussen patiënt en hulpverlener (artsen, verpleegkundigen, orthopedagogen, psychologen, verloskundigen, fysiotherapeuten, logopedisten, orthopedagogen et cetera). 
• Wanneer een patiënt de hulp van een zorgverlener inroept, ontstaat een geneeskundige behandelingsovereenkomst tussen hen.

Wat is het doel van de WGBO?

Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst

De WGBO gaat over rechten en plichten die een zorgvrager heeft welke rechten en plichten kan je bedenken?

Schrijf er voor jezelf 3 op.

https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0005290&boek=7&titeldeel=7&afdeling=5&z=2020-07-01&g=2020-07-01

Rechten zorgvrager

• recht op duidelijke informatie over onderzoeken, behandelingen en uw gezondheidstoestand;
  
• recht op overleg met uw arts of hulpverlener en samen te beslissen over de behandeling;
  
• recht om ook ‘nee’ te zeggen tegen een voorgestelde behandeling;
  
• recht om geen informatie te willen;
  
• recht om uw medisch dossier in te zien en recht op een kopie daarvan;
  
• recht om fouten in uw medisch dossier te herstellen;
  
• recht om een eigen verklaring aan uw medisch dossier toe te laten voegen;
  
• recht om gegevens uit uw medisch dossier te laten vernietigen;
  
• recht op privacy en geheimhouding van medische gegevens (beroepsgeheim);
  
• recht op een second opinion (tweede mening) van een andere arts dan uw behandelend arts.

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/rechten-van-patient-en-privacy/rechten-bij-een-medische-behandeling/rechten-en-plichten-bij-medische-behandeling

Plichten zorgvrager

• U informeert uw arts zo goed mogelijk;
  
• U werkt zo veel mogelijk mee aan uw behandeling;
  
• U betaalt uw hulpverlener of zorginstelling.

Vervolg WGBO

• De zorgverlener moet verplicht een dossier bijhouden. Dit dossier moet minimaal 10 jaar tot na het overlijden van de patiënt bewaard worden.
• De patiënt mag het dossier inzien wanneer deze dit wil. 
• De zorgverlener mag niet zonder toestemming gegevens delen met "derden", denk bijv. aan hypotheek/AOV aanvraag.
• Duur behandelovereenkomst net zo lang tot de behandeling goed is afgerond. Alleen bij juridische procedure/formele klacht oid kan de hulpverlener de behandeling beëindigen.
• Bij wilsonbekwaamheid: bijv. mensen met verstandelijke beperking/dementie --> mentor/gemachtigde neemt beslissingen 

Zorgplicht tot hoever?

Een zorgverlener kan alleen besluiten om een behandelingsovereenkomst NIET AAN TE GAAN als daar

‘gewichtige redenen’ voor zijn. In rechtspraak is bepaald dat als een zorgverlener hiertoe besluit, hij een

aantal zorgvuldigheidseisen in acht moet nemen.

Niet aangaan behandelovereenkomst

Er zijn slechts enkele redenen waarom de zorgverlener eenzijdig mag besluiten om een behandelingsovereenkomst niet aan te gaan. De drie belangrijkste redenen zijn:

a. De aard of omvang van de hulpvraag gaat de expertise of mogelijkheden van de zorgverlener te buiten.

b. Door eerdere ervaringen met de patiënt ontbreekt bij voorbaat een vertrouwensbasis  voor de behandelingsovereenkomst.

c. De zorgverlener heeft een aanzienlijk belang, meestal organisatorisch (afstand), om de  behandelingsovereenkomst niet aan te gaan.

Zorgplicht tot hoever?

Een zorgverlener kan alleen besluiten om een behandelingsovereenkomst eenzijdig TE BEEINDIGEN als daar ‘gewichtige redenen’ voor zijn. In rechtspraak is bepaald dat als een zorgverlener hiertoe besluit, hij een

aantal zorgvuldigheidseisen in acht moet nemen.

Wat kan een reden zijn dat je de behandelovereenkomst als zorgverlener kan beëindigen?

Beëindigen behandelovereenkomst

1. Zorgvrager toont ernstig (herhaaldelijk) grensoverschrijdend of agressief gedrag, waarbij geen perspectief op herstel is en het niet samenhangt met de ziekte van de zorgvrager
2. Een ernstig conflict en/of zorgvrager wil niet meewerken aan de behandeling
3. De zorgvrager betaald de rekeningen niet
4. De zorgverlener heeft een aanzienlijk belang (bijvoorbeeld stoppen met werken of persoonlijke gevoelens voor de zorgvrager)

Wat zou een zorgvuldigheidseis kunnen zijn? Schrijf deze op

Zorgvuldigheidseisen

Op grond van (één of meer) van de genoemde gewichtige redenen mag de zorgverlener besluiten om geen behandelingsovereenkomst aan te gaan. Dat mag hij alleen doen als hij voldoet aan de volgende zorgvuldigheidseisen:

a. de zorgverlener bespreekt zijn besluit met de patiënt;

b. de zorgverlener verleent noodzakelijke hulp aan de patiënt, totdat deze een nieuwe behandelaar heeft;

c. de zorgverlener verstrekt, met toestemming van de patiënt, de eventuele gegevens aan de nieuwe behandelaar

Zorginstelling (verantwoordelijkheid arts)

1. Zorgvrager leeft essentiële behandelvoorwaarden of regels van de zorginstelling herhaaldeijk niet na
2. Budgettaire of personele redenen
3. Wijzigen of vervallen van de indicatie van de zorgvrager

Wat gebeurt er wanneer een zorgverlener de zorgvuldigheidseisen verbreekt in een behandelovereenkomst?

1. De patiënt moet de behandeling zelf betalen.
2. De behandelovereenkomst wordt automatisch beëindigd.
3. De zorgverlener kan aansprakelijk worden gesteld.
4. De zorgverlener krijgt automatisch een waarschuwing.

Vanaf welke leeftijd heb je binnen de WGBO dezelfde rechten als een volwassene?

1. 10 jaar
2. 12 jaar
3. 14 jaar
4. 16 jaar

Wat houdt dat in dezelfde rechten als een volwassene?

1. zelf samen met de zorgverlener beslissen over behandeling
2. zelf de rekening van de zorg moeten betalen
3. anderen krijgen alleen informatie als jij toestemmming geeft
4. jouw medisch dossier wordt tien jaar bewaard

WGBO en kinderen

De WGBO beschrijft ook wanneer kinderen mogen meebeslissen over hun medische behandeling. Ook als ze nog niet zelf beslissen, hebben ze recht op een duidelijke, begrijpelijke uitleg.

Casus

Ouders willen niet (op religieuze gronden) dat hun kind (10 jaar) een bloedtransfusie krijgt.

Die weigering kan het leven van het kind in gevaar brengen.

Wat zijn de opties?

Uitkomst

de zorgverlener mag dan de behandeling niet zonder meer uitvoeren.

Wel kan hij de rechter vragen tijdelijk het gezag van de ouders over het kind te beperken om de behandeling toch mogelijk te maken.

Casus

Kind van 13 jaar met leukemie en slechte prognose, weigert chemotherapie te ondergaan vanwege ernstige bijwerkingen en niet dragelijke pijn.

Ouders willen wel dat het kind de behandeling krijgt.

Mag het kind weigeren?

Uitkomst

De arts moet er dan van overtuigd zijn dat het kind in staat is zelf te beslissen. Zo’n situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen met een kind dat langdurig ernstig ziek is en dat uit ervaring weet hoe belastend de behandeling is; de hulpverlener mag altijd zonder de toestemming van de ouders handelen in acute situaties, wanneer hij direct moet ingrijpen om nadelige gevolgen voor het kind te voorkomen.

Vanaf welke leeftijd is de stem van een kind belangrijker dan die van de ouders?

1. 8 jaar
2. 10 jaar
3. 12 jaar
4. 14 jaar

WGBO 12-16 jaar

Volgens de Nederlandse wet moeten kinderen tussen de 12 en 16 jaar samen met zijn of haar ouders toestemming geven voor het ondergaan van een medische behandeling. 

Wanneer een kind geen medische behandeling wil, dan kan hij de behandeling over het algemeen weigeren.

WGBO jonger dan 12 jaar

Over een kind jonger dan 12 jaar, beslissen degenen die het gezag over het kind uitoefenen. Meestal hebben beide ouders van het kind het gezag, soms ligt het gezag bij één ouder, soms bij een of twee voogden. 

Zijn er twee gezagsdragers, dan beslissen zij samen. 

De mening van het kind doet formeel niet ter zake, maar speelt in de afwegingen wel een rol.

Privacy in de zorg

Zorgverleners moeten zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens en medische informatie. Dit is onder andere vastgelegd in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).

Leg uit waarom privacy in de zorg belangrijk is en wat de AVG en WGBO hierover zeggen.

AVG

1. AVG = Algemene Verordering Gegevensbescherming
2. Europese wetgeving
3. WGBO bestond al voor de AVG (2018)
4. AVG regelt de algemene verantwoordelijkheid van zorginstellingen voor de gegevensbescherming. Binnen instelling regelt de AVG niet wie dossier mogen inzien. Dat doet de WGBO, deze bepaald dat allen rechtstreeks betrokkene het dossier mogen. WGBO gaat dan voor de AVG. WGBO vult AVG aan.

Wat doe jij om de privacy van een zorgvrager te waarborgen?

Privacy WGBO

1. Ruimtelijke privacy
2. Privacy van gegevens 

Kun je nu nog meer bedenken?

Wat is een datalek?

Toegang tot persoonsgegevens zonder dat dit mag of zonder dat dit de bedoeling is.

Voorkom je eigen datalek en ga goed om met privacy

• PC open laten staan
• Gegevens open en bloot laten liggen
• Niet aanpassen wachtwoorden
• Gordijnen rond bed niet dichttrekken bij onderzoek of behandeling
• Praten over zorgvrager met deur open
• Briefjes met persoonsgegevens ophangen
• Praten over zorgvrager met derden zonder toestemming
• Privé praten over zorgvrager

Na overlijden is medisch dossier nog steeds privé. Nabestaanden hebben geen recht op inzage, tenzij van te voren aangegeven door zorgvrager. (Uitzonderingen https://kennisbank.patientenfederatie.nl/app/answers/detail/a_id/493)