VMBO-T3_ PW _Thema 6 Zintuigen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, t
• Leerjaar 3

Thema 6 Zintuigen

Neus

Tong

Huid

Oog

Oor

Succes!

Bij accommoderen wordt de vorm van de ooglens aangepast.

1. juist
2. onjuist

De adequate prikkel voor drukzintuigen is de zwaartekracht.

1. juist
2. onjuist

Pijnpunten komen overal in het lichaam voor.

1. juist
2. onjuist

In de afbeelding is een deel van het netvlies schematisch getekend. In de afbeelding is met S de blinde vlek aangegeven.

1. juist
2. onjuist

Het licht valt op het netvlies volgens de richting van de pijl.

1. juist
2. onjuist

In de afbeelding zie je het oog in vier verschillende situaties.

Iemand leest in de volle zon een boek.

Welke figuur geeft voor deze omstandigheden zowel de lensvorm als de pupilgrootte juist weer?

1. figuur 1
2. figuur 2
3. figuur 3
4. figuur 4

Door straling van de zon kan je huid verbranden. Je huid voelt dan warm en pijnlijk aan en ziet er rood uit. De verschijnselen van de verbranding gaan na een paar dagen vanzelf weg.

Welk deel van de huid is of welke delen van de huid zijn door de verbranding beschadigd geraakt?

1. alleen de lederhuid
2. alleen de opperhuid
3. zowel de opperhuid als de lederhuis

Waar in het oog wordt het scherpste beeld waargenomen?

1. in de blinde vlek
2. in de gele vlek
3. in de lens

Je ziet een schematische tekening van een doorsnede van het oor.

Welk deel is aangegeven met nummer 10?

1. De buis van Eustachius.
2. De gehoorzenuw.
3. Het slakkenhuis.
4. Het trommelvlies

Welk zintuig in de huid reageert op lichte aanraking?

1. warmtezintuig
2. pijnpunt
3. drukzintuig
4. tastzintuig

Welk nummer geeft aan waar de reukzintuigen liggen? En bij welk nummer liggen de smaakzintuigen?

1. reukzintuig=2 smaakzintuig=3
2. reukzintuig=4 smaakzintuig=5
3. reukzintuig=2 smaakzintuig=5
4. reukzintuig=4 smaakzintuig=3

De zintuigcellen in het oog worden gevoeliger voor lichtprikkels wanneer er bijna geen licht is. De lichtgevoeligheid neemt de eerste tien minuten in het donker langzaam toe, na twintig minuten kun je al goed zien, na een uur zijn je ogen helemaal aangepast aan de geringe hoeveelheid licht.

Twee beweringen over de aanpassingen in het oog in de beschreven situatie zijn:
1 Na een uur in het donker is het aantal zintuigcellen sterk afgenomen.
2 Na een uur in het donker is de drempelwaarde voor de lichtprikkels verhoogd.
Welke van deze beweringen is of zijn juist?

1. alleen bewering 1
2. alleen bewering 2
3. zowel bewering 1 als bewering 2
4. geen van beide beweringen

Je ziet een schematische tekening van een doorsnede van het oor.
Wat is de functie van het deel dat is aangegeven met nummer 6?

1. De luchtdruk in het oor regelen.
2. Geluidstrillingen doorsturen.
3. Impulsen naar de hersenen sturen bij beweging.

In welke situatie trekken de straalsgewijs lopende spieren in je oog samen?

1. Als je een donkere ruimte in komt lopen.
2. Als je in de zon zit en een boek aan het lezen bent.
3. Als je tegen de zon in probeert te kijken.
4. Als iemand een bal naar je hoofd gooit.

Wanneer het buiten vriest en je zonder handschoenen op de fiets stapt, gaan je handen eerst erg pijn doen. Als je te lang buiten blijft zonder handschoenen, zul je merken dat je handen gevoelloos worden. Je spreekt dan van bevriezingsverschijnselen.

Welk onderdeel van de huid is bij de bevriezing (tijdelijk) beschadigd geraakt en veroorzaakt zo de gevoelloosheid?

1. tastknopjes
2. zenuwen
3. zenuwuiteinden

Wanneer je per ongeluk recht in een felle lamp kijkt, zie je eventjes zwarte vlekken. Deze vlekken ontstaan doordat een onderdeel van het oog tijdelijk beschadigd is geraakt door het felle licht. De plekken die zijn beschadigd, functioneren niet meer goed. Hierdoor zie je zwarte vlekken. Na een paar keer knipperen zijn de beschadigingen weer hersteld en kun je weer goed zien.
Welk onderdeel van je oog heeft in bovenstaand geval beschadigingen opgelopen?

1. de blinde vlek
2. de lens
3. de pupil
4. het netvlies

Wat is de weg van het geluid naar je hersenen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

gehoorbeentjes trillen

vocht in het slakkenhuis trilt

zintuigcellen zetten prikkel om in impulsen

impulsen gaan naar hersenen

geluid zorgt voor trillingen in de lucht

trommelvlies gaat trillen

Dolfijnen bepalen door middel van echolocatie hun locatie en die van andere dieren of voorwerpen in het water. Vanuit hun kop kunnen dolfijnen hoge pieptonen uitzenden, die weerkaatsen tegen bijvoorbeeld een vis. Het teruggekaatste geluid kan de dolfijn opvangen met zijn onderkaak. Door de sterkte van het signaal kan de dolfijn bepalen hoe ver hij verwijderd is van de vis.

Met welk zintuig of welke zintuigen van de mens komt dit systeem van echolocatie (het opvangen van geluid) het meest overeen? Leg je antwoord uit.

Je vult de afwasteil met heet water. Wanneer je je handen in het water stopt, voelt het water erg heet aan. Maar als je een paar minuten bezig bent, valt het met de warmte wel mee.

In de context staat: ‘Maar als je een paar minuten bezig bent, valt het met de warmte wel mee.’
Leg uit waardoor het water niet meer zo heet aanvoelt als je handen een tijdje in het water zitten. Ga er bij je antwoord van uit dat de temperatuur van het water gelijk blijft.

Noem twee soorten prikkels die je kunt waarnemen met je tong.
Geef van elk soort prikkel een voorbeeld.

In de linkerkolom staan kenmerken en functies van onderdelen van het oor in willekeurige volgorde.

Sleep de kenmerken en functies (A tot en met C) naar de bijbehorende onderdelen (1 tot en met 3)

gehoorgang

slakkenhuis

gehoorbeentje

bevat vloeistof en zintuigcellen

geleid geluiden naar het trommelvlies

geeft trillingen door

Yolinda heeft een grote bos bloemen gekregen voor haar verjaardag. Als ze haar neus in het boeket steekt, ruikt ze een heerlijke geur. Sleep de gebeurtenissen die plaatsvinden bij het ruiken in de juiste volgorde.

De lucht strijkt langs de reukharen.

Lucht wordt opgesnoven met de neus.

Er ontstaan impulsen.

De zintuigcellen worden geprikkeld.

De gevoelszenuwen leiden de impulsen naar de hersenen.

Bij een gezond oog is de lens helder. Staar is een aandoening van het oog waarbij de lens troebel (minder helder) is geworden door de ophoping van eiwitten.
Hieronder zie je vier klachten bij zien, welke van die klachten kunnen bij staar voorkomen? Sleep deze in het vak 

mogelijke klachten
bij staar

lichtschitteringen of vlekken zien

slecht in de verte kunnen kijken,
maar goed van dichtbij

een vertraagde pupilreflex

wazig zien

Narsin heeft online een nieuwe broek gekocht. Wanneer hij de broek past, ontdekt hij dat hij per ongeluk de verkeerde maat heeft besteld. De broek knelt namelijk rondom Narsins buik.

De ......... in de huid zijn de zintuigen die dit gevoel registeren.

Welk woord hoort er op de stippellijn?

Oudere mensen kunnen vaak nog wel zonder bril in de verte scherp zien, maar niet meer van dichtbij. Dit heeft te maken met de elasticiteit van hun ooglenzen.

Kunnen de ooglenzen van oudere mensen niet meer bol genoeg worden of kunnen ze niet meer plat genoeg worden? Leg je antwoord uit.

In de afbeelding zijn een oog en een gedeelte van het gezicht getekend.

Welke delen zorgen ervoor dat het hoornvlies vochtig blijft?

Er zijn meerdere antwoorden goed.

1. 2 en 8
2. 4 en 5
3. 2 en 4
4. 2 en 5

De politie zet bij onderzoeken zo nu en dan speurhonden in. Deze honden hebben een buitengewoon goed reukvermogen. Ze kunnen bijvoorbeeld vermiste of gevluchte mensen opsporen. Dit doen ze door aan een kledingstuk van de gezochte persoon te ruiken. De honden kunnen de geur vervolgens van grote afstand herkennen en volgen totdat de persoon is gevonden.Sommige speurhonden zijn speciaal getraind in het opzoeken van lijken. Zelfs als de lijken begraven liggen, kunnen de honden ze nog ruiken.Is de drempelwaarde voor een geurprikkel bij een speurhond hoger of lager dan die van een mens, of even hoog? Leg je antwoord uit.

Leg uit wat een adequate prikkel is.

Gehoorzenuw

slakkenhuis

gehoorbeentjes

evenwichts orgaan

trommelvlies

buis van Eustachius

oorschelp

gehoorgang

lens

pupil

netvlies

harde oogvlies

vaatvlies

Glasachtig lichaam

hoornlvlies