H5 Genetica B1&2 VWO3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Planning

Leerdoelen

Uitleg H5 basisstof 1  Genotype en Fenotype

Afsluitende vragen

Huiswerk maken Malmberg Max

Hoe gaat het met je?

1. Goed :)
2. Slecht :|
3. Mwoah
4. Anders

H5 Erfelijkheid en evolutie

we gaan door waar we gebleven waren.... waarom komt altijd dit onderwerp na Voortplanting?

erfelijkheid

LEERDOELEN 5.1 en 5.2

* je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn

* je kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben

* je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert

* je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

* je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Wat weet je over DNA?
Schrijf 3 dingen op in je schrift.
Je mag ook tekenen.

van organisme naar DNA

Genotype en fenotype

genotype

fenotype

basisstof 1: genotype en fenotype

chromosomen: paren en typen

genotype  * informatie voor erfelijke eigenschappen.

                       * de informatie zitten in de chromosomen (celkern).

                       * op het moment van bevruchting staan je erfelijke eigenschappen vast.

De mens heeft 46 chromosomen (23 paren). 

Het laatste paar bepaalt je geslacht: geslachtschromosomen.

 - XX

 - XY

Wat is een lichaamscel?

elke soort eigen hoeveelheid

Alleen de mens hoef je te weten!

gen en allel

 * chromosomen bestaan uit DNA

* een gen is een stukje van een chromosomen dat info geeft over een eigenschap

* varianten van een gen noem je allelen. 

-bijv. gen = oogkleur 

            allel = 'blauw' / 'bruin'

Een allel is hetzelfde als een gen.

1. Ja, ze hebben beiden altijd dezelfde info.
2. Ja, ze liggen allebei op dezelfde plek en zijn dus gelijk.
3. Nee, ze liggen wel op dezelfde plek maar een gen is specifieker.
4. Nee, ze liggen wel op dezelfde plek maar een allel is specifieker.

lichaamscel / geslachtscel

lichaamscel           * 23 paren chromosomen = 46 chromosomen

                                     * ook wel somatische cel genoemd

                                     - zenuwcel, zintuigcel, epitheelcel

geslachtscel          * van elk paar één = 23 chromosomen [enkelvoudig]

                                     * ook wel gameet genoemd: eicel en zaadcel

Bij bevruchting komen de enkelvoudige chromosomen bij elkaar en vormen weer paren. Hierbij ontstaat dus een nieuw genotype.

MITOSE, gewone celdeling

genexpressie (aan of uit)

* genen kunnen aan of uit staan. 

Je hebt niet elk gen nodig in elke cel.

- gen voor oogkleur staat uit in cellen van de lever

Als een gen aan staat, dan komt de eigenschap tot uiting. 

Dit noem je ook wel genexpressie.

aanmaak bruin pigment

Is bij een muis de genexpressie in een levercel gelijk aan de genexpressie in een longcel?

1. Ja
2. Nee
3. Kan je niet weten

Nog even de afsluitende vragen

Basisstof 1 + 2

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allelen

Op welk moment wordt het genotype bepaald?

Dit karyogram is
van een man.

1. Juist
2. Onjuist