4.2: Boeren en ridders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat is de betekenis van vazallen?

1. Krijgers die vechten voor hun eigen onafhankelijkheid.
2. Handelaren die goederen ruilen met andere landen.
3. Boeren die land bewerken voor de heerser.
4. Leenmannen die trouw zweren aan een heerser.

Wat had een directe invloed op het verdwijnen van de handel in West-Europa na de val van het West-Romeinse Rijk?

1. Verbod op handel door nieuwe heersers
2. Natuurrampen verwoestten handelssteden
3. Instabiliteit en onveiligheid in de regio
4. Handelsroutes waren te lang geworden

Wat is de betekenis van het leenstelsel uit de middeleeuwen?

1. Een vredesverdrag tussen Europese landen.
2. Een systeem waarbij land werd uitgeleend aan edelen.
3. Een belastingstelsel voor de boeren.
4. Een manier om geld te lenen van de kerk.

4.2: Boeren en ridders

Veel boeren gaan leven op een domein en worden horigen. Dit wordt ook wel het hofstelsel genoemd. Er wordt meer geproduceerd dankzij het drieslagstelsel. Horigen worden beschermd door de heer door de inzet van ridders. Sommige ridders worden zo rijk dat zij een eigen kasteel kunnen bouwen.

Leerdoelen 4.2

4.2A: Je kunt uitleggen hoe het leven op het domein eruit zag aan de hand van de termen hofstelsel en horigen. 

4.2B: Je kunt uitleggen waarom er na de ontdekking van het drieslagstelsel meer voedsel geproduceerd kon worden. 

4.2C: Je kunt uitleggen op welke manier de heer zijn horigen probeerden te beschermen en wat dit te maken heeft met de opkomst van ridders.

Leven op het domein

• Domein: dorp en landbouwgrond, leengebied van de heer
• Hofstelsel, twee delen grond:
  1: stond kasteel met akkers heer, bewerkt door horigen en knechten
  2: Akkers van horigen die bij het domein hoorden; betaalden pacht
  
• Herendiensten door horigen
• Zelfvoorzienend

LD: 4.3B

Drieslagstelsel

• Grond werd onvruchtbaar door intensief gebruik (elk jaar)
• Rond jaar 1000 ontdekking drieslagstelsel
• 1/3e wintergraan, 1/3e zomergraan, 1/3e braak
• Grond kan herstellen
• Vee op akker voor bemesting

LD: 4.1A

Bescherming horigen

• Naast plichten ook rechten
• Bescherming tegen rovers
• In tijden van oorlog bescherming in kasteel van de heer, ook wanneer horigen alles kwijt raken door oorlog
• Rechten konden niet afgedwongen worden

LD: 4.1A

Ridders en kastelen

• Bescherming van horigen door ridders in dienst van de heer
• Hoe meer, hoe machtiger
• Ridders wonen in kasteel heer
• Sommige ridders hadden zelf een kasteel, hoe rijker hoe groter en steviger het kasteel

LD: 4.1A

Wat zou de reden kunnen zijn dat de heer zijn horigen beschermde?

Veel boeren kozen er vrijwillig voor om horigen te worden. Wat zou de reden daarvoor kunnen zijn?

Aan de slag!

• Maak een tekening van het leenstelsel en het hofstelsel om voor jezelf duidelijk te maken wat beide stelsel inhielden
• Invullen leerdoelen
• Maken opdrachten
• Werkboek of laptop

Wat is de reden dat er meer oogst was bij de invoering van het drieslagstelsel?

1. De introductie van nieuwe gewassen.
2. De invoering van betere irrigatiesystemen.
3. De bodem kon herstellen en vruchtbaarder worden.
4. Het gebruik van geavanceerde machines.

Welke omschrijving past het beste bij een horige?

1. Een koopman die handelt over de zeeën.
2. Een vrije handelaar in de stad.
3. Een boer die gebonden is aan het land.
4. Een ridder die dienst doet aan de koning.

Wat betekende bescherming voor horigen in het feodale systeem?

1. Bescherming tegen natuurrampen.
2. Bescherming tegen belastingdruk.
3. Bescherming tegen sociale discriminatie.
4. Bescherming tegen invasies en gewelddadige conflicten.