Voedingsproblemen en eetstoornissen niv 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voedingsproblemen en eetstoornissen

HO.3sa en HO.3sb

Week 1	Spijsvertering. Hoe ziet deze er uit?	6.17
Week 2	Aandoeningen spijsvertering	6.17
Week 3	Voedingsproblemen/eetstoornissen	6.17
Week 4	Diabetes	6.17

Week 5	Slapen	8.22
Week 6	Bewegingsstelsel	6.18
Week 7	Aandoeningen bewegingsstelsel	6.18
Week 8	Urinewegstelsel	9.25
Week 9	Observatie urine en ontlasting	9.25

Welke taak heb jij als een cliënt voedingsproblemen heeft?

Krijgen ze genoeg vocht binnen,

Eten ze gezond en genoeg of niet te veel?

Welke voedingsproblemen of eetstoornissen
ken je?

Leerdoelen

We bespreken deze les:

• wat er gebeurd als je je verslikt
• wat ondervoeding is
• wat obesitas is
• de eetstoornissen anorexia en boulimia

3 Stations

Doe de opdracht bij elk station

Verdeel je over de 3 tafels

Na 15 minuten wisselen we. 

Verslikken

Opdracht

Je krijgt een werkblad met 3 keelholtes

1. Teken hoe de lucht gaat en teken de 2 kleppen open of dicht zijn

2. Teken hoe voedsel gaat en teken de 2 kleppen open of dicht zijn

3. Teken wat er gebeurd als iemand zich verslikt en teken of de kleppen open of dicht zijn

Ademhalen, slikken en verslikken

Gevolgen verslikken?

Wat is ondervoeding?

Als je te lang te weinig eet, raak je ondervoed.

Bij ondervoeding is het verbruik van energie hoger dan wat er aan energie met de voeding binnenkomt. 

Als je te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt zoals vitamines en mineralen

Het lichaam verzwakt 

Opdracht

Wat zijn de gevolgen van ondervoeding?

Gevolgen ondervoeding

• Verminderde afweer (sneller infectie)
• Vertraagde en slechtere wondgenezing
• Sneller ontstaan van doorlig plekken
• Afbraak spierweefsel 
• Vertraagd herstel na operatie of ziekte
• Hogere kans op sterfte
• Grotere kans op vallen

Obesitas

Obesitas = zwaarlijvigheid

Bij de chronische ziekte obesitas treedt te veel vetstapeling op

Comorbiditeit: twee of meer aandoeningen tegelijk . Naast obesitas vaak een of meer aandoeningen. Hoeft niet altijd gevolg te zijn van de obesitas. Comorbiditeit beïnvloed de levenskwaliteit en levensverwachting

hart-en vaatziekten

DM 2

bepaalde soorten kanker

slaapapneu

aandoeningen aan de luchtwegen

psychische aandoeningen

problemen bewegingsapparaat

Zoek op...

• Wat de oorzaken zijn van overgewicht/obesitas
• Wat de gevolgen zijn van overgewicht/obesitas

Oorzaken: onweerstaanbare drang calorierijk en vet voedsel te eten, erfelijk, opgroeien in omgeving waar veel gegeten wordt, stress eenzaamheid of afwijking lichaam (bijv hormoonstoornis)

gevolg: lichamelijk maar ook psychisch zoals minderwaardigheidscomplex en schamen om uit te gaan of te sporten

Behandeling obesitas

Afvallen is de behandeling van obesitas.

• Zorg voor goede omstandigheden en begeleiding
• Gezond en minder eten
• Voldoende bewegen
• Monitoring gewicht

Mensen met een eetstoornis hebben alleen problemen met eten

1. Waar
2. Niet waar

Waar denk je zelf aan bij eetstoornissen???

Eetstoornis

Steeds minder eten

Eetbuien

Braken

Negatief zelfbeeld 

Opdracht

Overleg met je buurman/vrouw: Tijd: 7 minuten

1. Bedenk 3 persoonlijke factoren waardoor je eerder een eetstoornis kan ontwikkelen?
2. Bedenk 3 omgevingsfactoren waardoor je eerder een eetstoornis kan ontwikkelen?

Persoonlijke factoren

• Weinig zelfvertrouwen;
  
• Negatief zelfbeeld, lichaamsbeleving, lichaamsbeeld;
  
• Vertekend lichaamsbeeld;
  
• Faalangst;
  
• Perfectionisme;
  
• Hoge eisen stellen aan zichzelf en anderen;
  
• Afhankelijkheid van de goedkeuring van anderen;
  
• Aangepast gedrag, kameleongedrag, pleasen, zorgen voor anderen;
  
• Denken en handelen in extremen (zwart/wit – goed/slecht);
  
• Moeite met uiten van gevoelens en aangeven van grenzen 

Omgevingsfactoren

• Sterk prestatiegericht;
• Gezinscultuur met taboe op het uiten van meningsverschillen of gevoelens
• Emotionele mishandeling of verwaarlozing;
  
• Overbescherming;
  
• Lichamelijk geweld;
  
• Seksueel misbruik;
  
• Scheiding;
  
• Taboe op lichamelijkheid en seksualiteit;
  
• Moeder of familielid met eetstoornis;
  
• Sport beoefenen waarbij gewicht een rol speelt;
  
• Gepest worden.
  

Cultureel-Maatschappelijk

Sterk accent op uiterlijk en presentatie (ideaalbeeld)

Eetstoornissen

• Anorexia nervosa
• Boulimia nervosa

Feiten Anorexia Nervosa

• Van alle psychische stoornissen is anorexia de dodelijkste.
• 6-10% overleeft anorexia niet.
• 5.600 patiënten in NL.
• 95% van de patiënten is meisje.
• Elk jaar komen daar 1.300 meisjes bij.
• 45% herstelt volledig, 30% gedeeltelijk, 25% niet.

Anorexia

Naast zwakte, vermoeidheid, flauwvallen

Psychische gevolgen

• Depressiviteit door gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid
• Eenzaam door onder meer sociaal isolement
• Angst voor controleverlies
• Slechtere concentratie

Sociale gevolgen

• Niet meer goed voelen tussen anderen en/of contact willen vermijden
• Het fenomeen eten op alle mogelijke manieren ontwijken en zo sociaal contact uit de weg gaat
• Fysiek steeds minder goed in staat om te werken, sporten of uit te gaan

Boulimia nervosa

Doelgroep

• Tussen de 14 en 24 jaar
• Jaarlijks ongeveer 23.000 meisjes en jonge vrouwen
• 95% is vrouw

Boulimia nervosa

• Last van overwegend grote en/of kleine eetbuiten
• Gevoel van het onmogelijk om de eetbui te stoppen of voorkomen
• Tijdens eetbui voelt cliënt zich gespannen, eenzaam en gedeprimeerd, maar soms tijdelijk rustig, getroost of minder eenzaam
• Aanvallen voelt als een 'mislukking'. Gevoel van schuld en schaamte
• Eetstoornis verborgen houden. Je eet stiekem

Manieren om eten 'kwijt' te raken

• Braken, laxeermiddelen of plaspillen slikken, klysma gebruiken
• Door te vasten of overmatig bewegen om calorieën kwijt te raken

Lichamelijke gevolgen

Geirriteerde slokdarm

Geirriteerde klieren

Aangetast tandglazuur

Tekort aan ijzer

Tekort aan kalium

Wegvallen van mensturatie

Psychische gevolgen

• Depressiviteit door gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid
• Eenzaam door sociaal isolement
• Angst voor controleverlies
• Slechtere concentratie

Prognose

50% herstelt

30% wisselend klachten

20% houd klachten

Behandeling eetstoornissen

Lichamelijk 

• Stoppen met laxeermiddelen
• Tijdelijk sondevoeding

Psychisch

• Psychotherapie
• Non-verbale therapie
• Ouderbegeleiding/gezinstherapie
• Medicijnen

Houding hulpverlener

Vertrouwen

Respect tonen

Duidelijke regels hanteren

Gezonde voorbeedfunctie vervullen

Ervaringsdeskundige

Wat is een overeenkomst tussen boulimia en anorexia

1. Ze komen beide op jonge leeftijd voor
2. Het zijn beide eetstoornissen
3. Obsessieve gedachten over eten zijn continu aanwezig
4. Alle antwoorden zijn juist

Juist of onjuist?
Iemand met boulimia heeft altijd overgewicht

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?
Iemand met anorexia heeft meestal ondergewicht

1. juist
2. onjuist
3. meestal wel

Wat is een kenmerk van boulimia?

1. Eten uitspugen
2. NIET of weinig eten
3. Eetbuien
4. gewichtsverlies

Bij welke doelgroep komt anorexia het meest voor?

1. 25-35 jaar
2. 14-24 jaar
3. 11-16 jaar
4. 35-60 jaar

Waarom maakt je lichaam donshaartjes aan?

1. Omdat je te veel vet eet
2. Omdat je vet verliest
3. Omdat je te weinig vitamines krijgt
4. Om lichaamstemperatuur te behouden