3VE Grieks 15-03 introductie Delphi

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Delphi

Wat gaan we doen? 

Je weet wat Delphi is 

Je hebt het werkwoord herhaald 

• opdracht 1-3 p. 62 
• ergon 1 p. 146 

Ben jij ooit benieuwd naar de toekomst?

0100

Hoe kunnen mensen achter de toekomst komen?

Het orakel in Delphi

Lees p. 62 tb en maak opdracht 1-3 p. 62 hb 

Het werkwoord

Maak ergon 1 p. 146 hb 

Contractie: wat is dat? 

ποιέ-ω    > ποιέ-

χωρέ-ω  > χωρέ-ω

δοκέ-ω   > δοκέ-

ε + ε > ει 

ε + ω > ω 

ε + ο > ου

Geef het hele rijtje van ποιέ-ω

1 ev 

2ev 

3 ev 

1 mv 

2 mv 

3 mv

ε + ε > ει 

ε + ω > ω 

ε + ο > ου

Geef het hele rijtje van ποιέ-ω

1 ev  ποιῶ

2 ev ποιεῖς

3 ev ποιεῖ

1 mv ποιοῦμεν

2 mv ποιεῖτε

3 mv ποιοῦσιν

ε + ε > ει 

ε + ω > ω 

ε + ο > ου

Het werkwoord 

praesens: praes-stam (λαμβάν-) + uitgang >  λαμβάνω

imperfectum: augment + praes-stam + uitgang > ἐλάμβανον

aoristus: augment + aor-stam (leren!) + uitgang > ἔλαβον

Het werkwoord 

praesens: praes-stam (λαμβάν-) + uitgang >  λαμβάνω

imperfectum: augment + praes-stam + uitgang > ἐλάμβανον

aoristus: augment + aor-stam (leren!) + uitgang > ἔλαβον

Maak de vorm: 

persoon	tijd	van	vorm:
1 mv	ipf	οἰκέω
3 mv	praes	χωρέω
2 ev	ipf	ζητέω

iota subscriptum!

Herhaling augment

Maak ergon 11: zet alleen de pv om naar het impf! 

Herhaling augment

ε + ε > η                                                         ε + υ > υ 

ε + α > η                                                        ε + ι > ι

ε + η > η 

ε + ο > ω 

ε + ω > ω 

Sigmatische aoristus

praesens: pr-stam + uitgang (ω, εις, ει, ομεν, ετε, ουσιν): 

             λαμβάνω, λύω 

imperfectum: augment + pr-stam + uitgang (ον, ες, εν, ομεν, ετε, ον)

          ἐλάμβανον, ἔλυον

thematische aoristus: augment + aor-stam + uitgang (ον, ες, εν, ομεν, ετε, ον)

          ἔλαβον

sigmatische aoristus:  

Sigmatische aoristus

sigmatische aoristus:  augment + aor-stam + uitgang 

-σα, -σας, -σεν, -σαμεν, -σατε, -σαν

λυ-ω > augment + λυ- + σ + uitgang: ἐ-λυσ-α

Sigmatische aoristus

indicativus	ἐ-λυσ- α ἐ-λυσ- ας ἐ-λυσ- εν ἐ-λυσ- αμεν ἐ-λυσ- ατε ἐ-λυσ- αν
imperativus	λυσ- ον λυσ- σατε
infinitivus	λυσ- αι

σα

Sigmatische aoristus

Maak ergon 12 & 13 

Maak de vorm: 

persoon	tijd	van	vorm:
3 ev	ipf	γελάω
2 mv	praes	ὁράω
1 mv	ipf	τολμάω
imper ev	praes	φιλέω

Maak de vorm: 

persoon	tijd	van	vorm:
3 ev	ipf	γελάω
2 mv	praes	ὁράω
1 mv	ipf	τολμάω
imper ev	praes	φιλέω

Welke vorm is geen aoristus?

1. ἐκέλευσε
2. ἔλιπον
3. ἐποιοῦμεν
4. ἐπίστευσας

Welke van de onderstaande vormen is enkelvoud?

1. ἤκουσαν
2. ἐκωλύσατε
3. ἐθύσαμεν
4. ἔλυσεν

Welke tijd is ἤκουε?

1. praesens
2. imperfectum
3. aoristus
4. dit is geen werkwoord

Vertaal: ἤκουσας

Sigmatische aoristus

indicativus	ἐ-λυσ- α ἐ-λυσ- ας ἐ-λυσ- εν ἐ-λυσ- αμεν ἐ-λυσ- ατε ἐ-λυσ- αν
imperativus	λυσ- ον λυσ- ατε
infinitivus	λυσ- αι

σα

Zet de vorm om en vertaal: 

praesens	aoristus	vertaling
ἀκούουσιν
	ἔθυσας

Pseudosigmatische aoristus

M O L E N A A R - werkwoorden

M L N R > μ λ ν ρ

bijvoorbeeld: 

φαίνω >  φαίν-

νέμω > νέμ-

Pseudosigmatische aoristus

- sigma verdwijnt

- klinker in de praesensstam wordt verlengd 

α(ι)> η                       φαίνω > ἔφηνα 

ε / ει > ει                  ἀγγελω > ἤγγειλα 

korte ι > lange ι     κρίνω > ἐκρινα

korte υ > lange υ  ἀμύνω > ἤμυνα 

Pseudosigmatische aoristus

Geef het hele rijtje van de aoristus van  ἀποκτείνω

Pseudosigmatische aoristus

Geef het hele rijtje van de aoristus van  ἀποκτείνω

1 ev     ἀπεκτεινα 

2 ev    ἀπεκτεινας 

3 ev    ἀπεκτεινεν 

1 mv   ἀπεκτειναμεν 

2 mv  ἀπεκτεινατε 

3 mv  ἀπεκτειναν

Pseudosigmatische aoristus

Maak ergon 20 op p. 156