8.2 Bevolking op aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

8.2 Bevolking op aarde

Introductieopdracht 

Als introductie op paragraaf 2 ga je een aantal bronnen bestuderen. 

1. Ga naar learnbeat 
2. Paragraaf 8.2
3. Introductieopdracht

Lesdoelen

Je weet aan het einde van de les:

• welke verschillen in bevolkingsgroei er zijn tussen werelddelen
  
• hoe de verschillen in bevolkingsgroei zijn ontstaan en hoe ze zich in de toekomst zullen ontwikkelen
  
• welke grote migratiestromen er zijn in de wereld
  
• wat het verband is tussen draagkracht, overbevolking en duurzaamheid

Aan de slag:

Wat?	§8.2: Opdracht 3 en 8
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling / samenvatting maken
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Lesdoelen

Je weet aan het einde van de les:

• welke verschillen in bevolkingsgroei er zijn tussen werelddelen
  
• hoe de verschillen in bevolkingsgroei zijn ontstaan en hoe ze zich in de toekomst zullen ontwikkelen
  
• welke grote migratiestromen er zijn in de wereld
  
• wat het verband is tussen draagkracht, overbevolking en duurzaamheid

Samenstelling van de atmosfeer

Stikstof

Koolstofdioxide 

Zuurstof

Ecologische voetafdruk per regio

Europa

Midden-Oosten & Centraal-Azië

Afrika

Noord-Amerika

Midden en Zuid-Amerika

Zuid en Oost-Azië en Oceanië

Noem de vijf factoren nodig voor leven

Granaat

Urn

Piramide

B154 Leeftijdsopbouw

B155 Bevolkingsdiagram

De leeftijdsopbouw kun je laten zien in een bevolkingsdiagram. Elke staaf is een leeftijdsgroep +  links mannen, rechts vrouwen

Piramide	Granaat	Urn
Hoog geboortecijfer	Lage geboortecijfers	dalend geboortecijfer
Snelgroeiende bevolking	Langzame bevolkingsgroei	dalende bevolkingsgroei of bevolkingsafname
Ontwikkelingslanden: weinig family planning	Meer ontwikkeld land	Rijke ontwikkelde landen

B157 Demografisch transitiemodel

Op weg naar 11 miljard?

De wereldbevolking groeit snel en blijft groeien.

Bevolkingsprognose = een berekende  voorspelling van het bevolkingsaantal
-> hoe verder in de toekomst, hoe onzekerder

Absolute groei (in aantallen) wereldbevolking:

• Ruim 80 miljoen mensen per jaar
• Meer dan 200.000 per dag

Op weg naar 11 miljard?

De relatieve bevolkingsgroei (in procenten) is wel afgenomen: 

• Van 2% rond 1965
• Naar 1% nu

Belangrijkste oorzaak: daling van het vruchtbaarheidscijfer (gemiddeld aantal kinderen per vrouw).

Van 4,9 kinderen in 1960 naar 2,5 in 2019

Ongelijke groei

De wereldbevolking is ongelijk verdeeld:

• De meeste mensen wonen in Azië
• De grootste bevolkingsgroei zie je in Afrika

In rijke landen:

• Nauwelijks bevolkingsgroei of zelfs bevolkingskrimp
• Daling vruchtbaarheidscijfer + stijging levensverwachting = groter aandeel mensen > 65 jaar (vergrijzing)

B156 Levensverwachting

Levensverwachting = het gemiddelde aantal te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd.
Meestal: bij de geboorte. In Nederland: in 100 jaar gestegen van 55 naar 83 jaar (vrouwen) en 80 jaar (mannen)

Oorzaken:

• Verbeteringen gezondheidszorg
• Gezondere leefgewoonten

gevolg: vergrijzing

Ongelijke groei

In arme landen:

• Hele snelle bevolkingsgroei
• Zeer jonge bevolking door hoog vruchtbaarheidscijfer
  
  Niger: gemiddeld 6,4 kinderen per vrouw,  helft bevolking < 15 jaar

Extra investeringen nodig door veranderingen in de bevolking -> huizen, scholen, ziekenhuizen, infrastructuur

B238 Bevolking: aantal en groei

Verband: armoede en hoge geboortecijfers.

• Te weinig geld en kennis voor family planning
• Elk kind is een werkkracht en een ‘sociale verzekering’
• Godsdienst

Hoe hoger de welvaart, hoe groter de kans op kleine gezinnen.

B238 Bevolking: aantal en groei

Verband: armoede en hoge geboortecijfers.

• Te weinig geld en kennis voor family planning
• Elk kind is een werkkracht en een ‘sociale verzekering’
• Godsdienst

Hoe hoger de welvaart, hoe groter de kans op kleine gezinnen.

Aan de slag:

Wat?	§8.2: Opdrachten 1 t/m 6 (1d niet)
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling / samenvatting maken
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

B157 Demografisch transitiemodel

Migratiestromen

Ook migratie zorgt voor bevolkingsgroei of bevolkingskrimp.

Grootste migratiestroom: van het platteland  naar de stad.
-> vooral in ontwikkelingslanden

Sinds 2007: meer stedelingen dan plattelanders

Migratiestromen

Redenen om naar het buitenland te migreren:

• Economische migranten: van arme naar rijke landen
• Vluchtelingen: migreren omdat je niet meer veilig bent in je eigen land

Bevolking en duurzaamheid

Hoeveel mensen er duurzaam kunnen leven op aarde hangt af van de draagkracht. 

Draagkracht = het vermogen van de natuur om mensen te voorzien in hun bestaan.

Overbevolking = wanneer de draagkracht wordt overschreden.

Bevolking en duurzaamheid

Kenmerken overbevolking: 

• Gebrek aan woonruimte
• Werkloosheid
• Honger
• Ziekte
• Ernstige vervuiling van water, lucht en bodem 

Wordt de draagkracht meer onder druk gezet door: overbevolking of (het overnemen van) de westerse levensstijl?

Overbevolking en draagkracht

> 80% wereldbevolking: ontwikkelingslanden en opkomende landen.

Snelle bevolkingsgroei in ontwikkelingslanden = gevolgen van overbevolking zichtbaar

Maar! 49% van alle uitstoot door de 10% rijkste landen.
( Overnemen van) De westerse levensstijl zet de draagkracht veel meer onder druk zet dan overbevolking.

B126 Bevolking en draagkracht

Draagkracht: hoeveel bewoners kan de aarde aan?

Draagkracht en duurzaamheid: als de huidige generatie duurzamer leeft, raakt de natuur niet uitgeput.

Aan de slag:

Wat?	§8.2: Opdrachten 7 t/m 12
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Gebruik je tijd om te leren voor de toets
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof