Hoofdstuk 1 - begroten voor iedereen (deel 2)

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom  

economen!

Wat moet je kennen/ kunnen?

• Weten waarom je prioriteiten moet stellen in de economie. 
• Weten wat budgetteren is
• Een begroting kunnen maken
• Een budgetlijn kunnen tekenen in een assenstelsel.
• Weten wat inflatie is en wat de gevolgen hiervan zijn.

Opdracht: behoeften/ prioriteiten 

1. Schrijf 5 dingen op die je in de vakantie gekocht hebt.
   
2. Geef aan of je met deze aankoop een primaire of secundaire behoefte hebt bevredigd.
   
3. Geef met nummer 1 t/m 5 aan welke je het belangrijkst vindt. Nummer 1 is het belangrijkst, nummer 5 het minst. 
4. Wat valt je op aan je eigen lijst? 

Waarom moeten mensen prioriteiten stellen?

Prioriteiten stellen

Omdat je te weinig tijd en geld hebt om alles te doen, wat je zou willen doen, moet je prioriteiten stellen (=keuzes maken) wat je met je middelen (= tijd en geld) wilt doen.

Wat valt hierbij vaak op:

• Meestal eerst basisbehoeften! 
• Iedereen maakt andere keuzes!

Budgetteren

Budgetteren = het maken van een overzicht van verwachte inkomsten en uitgaven

Waarom zou je dat doen?
Je hebt overzicht van je inkomsten en uitgaven en kunt daarom betere keuzes maken, waar jij je geld aan uit wilt geven.

Inkomen uit arbeid

Inkomen uit bezit

Overdrachts inkomen

Salaris

Huur

Zakgeld

Subsidie

Rente

Winst

Uitkering

Pacht

Huishoudelijke uitgaven

Vaste lasten

Incidentele uitgaven

Huur

Vakantie

Meubels

Energie

Verzekering

Cadeautjes

Uitgaan

Persoonlijke verzorging

Boodschappen

Begroting

Een sluitende begroting = evenveel uitgaven als inkomsten

Een tekort = Je hebt meer uitgaven dan inkomsten

• Je moet bezuinigen op je uitgaven
  
• Je moet zorgen dat je meer inkomsten krijgt.

Een overschot = Je hebt meer inkomsten dan uitgaven

• Je kunt dit geld het sparen om tegenvallers op te vangen.
  
• Of beleggen in aandelen/ crypto.

De budgetlijn 

Geeft alle mogelijkheden weer hoe je je budget over 

twee mogelijkheden kunt verdelen. 

Hoe?

• Bereken twee punten en teken deze in de grafiek
• Teken de twee punten in  de grafiek
• Verbind de punten in een rechte lijn 
• Je kunt nu alle mogelijke combinaties aflezen in de 
  grafiek 

€ 25

€20

€ 15

€ 10

€ 5

€0

€ 0            €5         € 10       € 15         € 20      € 25

sparen

consumeren

nos.nl

Wat merk jij thuis van de hoge inflatie?

Inflatie/ deflatie

• Inflatie = Dat de gemiddelde prijzen van producten en diensten in een land stijgen.
• Deflatie = Dat de gemiddelde prijzen van producten en diensten in een land dalen.
• Koopkracht = Hoeveel producten/ diensten je kunt kopen van je inkomen.

Wat is het gevolg van inflatie op je koopkracht?

Inflatie

Je geld wordt minder waard

Wat is het gevolg van inflatie?

Prijzen 

stijgen

Je kan minder kopen voor hetzelfde geld

Je koopkracht daalt

02:17

Wat is er gebeurd met de koopkracht van je inkomen in 2011 t.o.v. 2001?

1. Die is gestegen
2. Die is gedaald
3. Die is gelijk gebleven?

Koopkracht

Je koopkracht is dus afhankelijk van twee zaken: 

• De prijzen 
• Je inkomen 

Formule : 

Verandering inkomen (in %) - inflatie (in %) = verandering koopkracht (in %)

Wat zijn de oorzaken van inflatie?

Oorzaken inflatie

1. Loonstijgingen
   - hogere lonen worden doorberekend in de prijzen van producten.
2. Hogere grondstofprijzen, zoals van olie, graan of katoen.
   
3. Meer vraag van consumenten naar goederen of diensten, of minder aanbod ervan.
   
4. Hogere belastingen of andere heffingen door de overheid. Een hoger btw-tarief bijvoorbeeld maakt producten duurder.
   

Huiswerk volgende week

Maken =

• Vraag 1.1 t/m t/m 1.17 (1.6 en 1.12 NIET!)
• Huiswerk staat in SOMtoday

• Eerste 5 minuten stil!
• Daarna RUSTIG overleggen. 

Wat moet je kennen/ kunnen?

• Weten waarom je prioriteiten moet stellen in de economie. 
• Weten wat budgetteren is
• Een begroting kunnen maken
• Een budgetlijn kunnen tekenen in een assenstelsel.
• Weten wat inflatie is en wat de gevolgen hiervan zijn.