Samenvatting

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Samenvatting Rechtsstaat

Hoe zat het ook alweer met de verschillende grondrechten?

Noem voorbeelden van klassieke grondrechten

Noem voorbeelden van sociale grondrechten

Video

Het levensverhaal van de Grondwet

Video

Grondrechten

Klassieke grondrechten

Beschermen ons tegen de overheid 

Geven ons rechten tegen een te machtige overheid

Staan sinds 1848 in de Grondwet

Klassiek betekent: 'iets uit vroeger, maar niet verouderd'

bijvoorbeeld:

• Artikel 1: Anti-discriminatie artikel


• Artikel 2: Wie is Nederlander?


• Artikel 4: Kiesrecht


• Artikel 7: Vrijheid van meningsuiting


• Artikel 8: Recht op vereniging


• Artikel 9: Recht op vergadering


• Artikel 10: Onaantastbaarheid van de persoonlijke levenssfeer


• Artikel 11: Onaantastbaarheid van het lichaam


• Artikel 13: Briefgeheim

Sociale grondrechten

Plichten van de overheid: 

zorgen voor een goed bestaan

Zijn pas later in de Grondwet gekomen

bijvoorbeeld:

• Recht op veilig bestaan


• Recht op onderwijs


• Recht op gezondheidszorg


• Recht op woongelegenheid


• Recht op bewoonbaar gebied


• Recht op rechtsbijstand


• Recht op werk

Video

De Grondwet

Scheiding der machten (Trias Politica)

Wat is een voorbeeld van een fatsoensregel?

1. Stoppen voor het zebrapad
2. Dieren niet mishandelen
3. Op tijd komen
4. Niet dronken in het verkeer

Welk van de volgende zaken is een waarde?

1. Niet discrimineren
2. Gelijkwaardigheid
3. Niet te laat komen
4. Opstaan voor ouderen in de bus

Wat zijn niet te laat komen, niet discrimineren en opstaan voor ouderen dan wel?

1. Norm
2. Waarde

Wat is een belang?

1. Dat wat jij belangrijk vindt
2. De invloed die je uitoefent
3. Iets dat altijd botst
4. Het voordeel dat je ergens van hebt

Waarden en Normen

Wat is normaal?

Welke waarden vind jij belangrijk?

2) Legaliteitsbeginsel

Iets is alleen strafbaar als in de wet staat dat het niet mag. De overheid moet zich altijd op de wet baseren.

Rechtsgebieden.... 

Even herhalen

Privaat-recht

Publiek-recht

Personen- en familierecht

Vermogens-recht

Erfrecht

Rechts-personen- recht

Strafrecht

Bestuursrecht

Staatsrecht

Privaatrecht regelt...

zakelijke en familierechtelijke relaties tussen:

• burgers onderling
• burgers en bedrijven
• burgers en de overheid als het niet om het algemeen belang gaat ('de overheid gedraagt zich als een burger')

Publiekrecht

Het publiekrecht regelt de juridische relatie tussen:

• overheid en burger
• overheidsorganen onderling

Hierbij is van belang dat de overheid handelt vanuit haar overheidstaak (= het algemeen belang)

overheid handelt vanuit publiekrecht

Overheid handelt vanuit privaatrecht

dief straffen

studiefinanciering toekennen

belasting innen

vergunning verlenen

geld lenen

kantoorpand huren

computers kopen

ne bis in idem-regel:

1. je kunt niet 2x veroordeeld worden voor hetzelfde strafbaar feit
2. Levenslang is ook echt levenslang straf
3. waarbij de drie machten elkaar controleren
4. vrijheid, gelijkheid en broederschap

Welke soort straffen hebben we allemaal?

VRAGEN??