Toetsvoorbereiding H4 Pruiken en revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Toetsvoorbereiding W4: 

Pruiken en revoluties

Toets geschiedenis W4

Datum : 15 april 2025

Algemeen

Lesstof 

• 4.1 De pruikentijd
• 4.2 Revolutie en Amerika 
• 4.3 Revolutie in Frankrijk
• 4.4 Revolutie in Nederland
• 4.5 De afschaffing van de slavernij

Oefenen! Oefenen! Oefenen!

• Via Geschiedenis Werkplaats kan je een online oefentoets maken
  
  
• Via Geschiedenis Werkplaats kan je oefenen met begrippen: begrippentrainer
  
  

Aandachtspunten per paragraaf

Let op: dit is geen samenvatting!

In kernwoorden / kernzinnen de belangrijkste informatie per tussenkop

4.1 De pruikentijd

Pruiken en revoluties

• Wat wordt bedoeld met deze naam?

De Nederlandse economie

• Nederland 18e eeuw: de Gouden Eeuw is klaar, Nederland ingehaald!

Franse sociale verhoudingen

• Standensamenleving (scheve verhoudingen)

4.1 De pruikentijd

De verlichting / nieuwe ideeën 

• Gebruik verstand (ratio!), logisch nadenken, wetenschap
• Voorbeelden kennen (bv. Voltaire en John Locke)
• Verlichtingsidealen: vrijheid en gelijkheid, mensenrechten, in godsdienst, in politiek et cetera.

4.2 Revolutie in Amerika

De Amerikanen kiezen voor onafhankelijkheid 

• Onafhankelijkheidsverklaring (1776), verlichtingsidealen
• Britten grijpen in, maar verliezen
• Einde 1783

Bestuur van de Verenigde Staten

• Weten waarom Amerikaanse revolutie een democratische revolutie is
• Bestuur van de VS doornemen, niet stampen!

4.3 Revolutie in Frankrijk

Belangrijk: volgorde van de revolutie

De Franse revolutie begint 

• Geldnood Franse koning (Lodewijk XVI)
• Bijeenroepen Staten-Generaal
• Onenigheid over de wijze van stemmen tussen de standen

4.3 Revolutie in Frankrijk

Politieke veranderingen vanaf 1789

• Nationale Vergadering (gematigd)
• Afschaffing van standen
• Constitutionele monarchie
• Landverraad koning (uiteindelijk onthoofd)
• Terreur (radicaal)

4.3 Revolutie in Frankrijk

Frankrijk onder Napoleon / heerser van Europa

• Staatsgreep
• Referendum
• Volger van de verlichting (of juist niet?)
• Burgerlijk recht (code civil of code Napoleon)
• Scheiding kerk en staat
• Veroveringen en nederlagen (Russische veldtocht en Waterloo)

4.4 Revolutie in Nederland

Patriottenopstand

• Nederlaag tegen de Engelsen (schuld stadhouder en regenten)
• Joan Derk van der Capellen tot den Pol (Aan het volk van Nederland)
• Patriotten, vrijkorpsen
• Verjaagd door Pruisen

4.4 Revolutie in Nederland

Politieke veranderingen vanaf 1795

• Fransen helpen Bataafs legioen terug te komen
• Stadhouder naar Engeland
• Bataafse Republiek volgt Frans voorbeeld
• Eenheidsstaat, democratie, landelijke wetgeving etc.
• Koninkrijk Holland, later ingelijfd als provincie van Frankrijk door Napoleon

4.4 Revolutie in Nederland

Franse tijd

• 1795-1813 invloed van de Fransen
• Metriek stelsel, burgerlijk wetboek, burgerlijke stand, dienstplicht

4.5 De afschaffing van slavernij

Afschaffing door Groot-Brittannië

• Superioriteitsgevoel
• Verlichting en christendom leidt tot abolitionisme
• Schaft als eerste slavenhandel en slavernij af
• Zet vervolgens andere landen onder druk, waaronder Frankrijk en Nederland.

4.5 De afschaffing van slavernij

Afschaffing door Frankrijk

• Na de Franse Revolutie afgeschaft, Napoleon voert slavernij weer in.

Afschaffing door Nederland

• Angst voor economische gevolgen van afschaffing slavernij

Afschaffing door de Verenigde Staten

• Burgeroorlog (noord en zuid), underground railroad, blijvende ongelijkheid na afschaffing

Onduidelijkheden? Vragen maar!