Werkwoordspelling pvvt/vd/od

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Programma (2 lesuren)

1) Stil lezen!!!!

Boek uit: dinsdag 8 maart a.s.

2) Huiswerkopdracht bespreken

3) Theorie andere werkwoordsvormen: voltooid en onvoltooid deelwoord

5) Opdrachten

6) Huiswerk

7) Brieven Klassenpost inleveren en enveloppen schrijven

8) exitticket invullen

Bespreken online huiswerkopdracht

Opdracht 2, blz. 97

sterke werkwoorden

1 was

3 vroeg

5 sliep

6 leek

7 zocht

8 trof aan

14 deed

16 bleef

zwakke werkwoorden

2 wilde

4 adviseerde

9 klopte aan

10 vertelde

11 biggelden

12 overlaadde

13 moedigde aan

15 speelde

18 acteerde

19 rondvertelde

Zweren heeft twee betekenissen en verschillende verleden tijden, namelijk: 1) zweerde/zwoor en 2) zwoer
Wat is het verschil in betekenis tussen 1 en 2?

Scheppen heeft twee betekenissen en verschillende verleden tijden, namelijk: 1) schiep en 2) schepte
Wat is het verschil in betekenis tussen 1 en 2?

Keuze:

Zo meteen worden het voltooid deelwoord en het onvoltooid deelwoord uitgelegd. Als je bij de instaptoets minimaal een 6 had, mag je kiezen wat je gaat doen:

1) Je doet mee met de uitleg en de oefeningen, OF

2) Je gaat vast beginnen aan de opdrachten/het huiswerk:

 online opdrachten van Spelling (werkwoordspelling!) H4 over de voltooide en onvoltooide deelwoorden

Als je voor 2 kiest, steek je je vinger op en dan krijg je een kaartvan de docent.

Andere werkwoordsvormen

Tot nu toe hebben we alleen de persoonsvorm (tegenwoordige tijd en verleden tijd) besproken.

Als je moet bepalen met welke werkwoordsvorm je te maken hebt, kijk je eerst of het werkwoord een persoonsvorm is. Dat kun je checken door de zin in een andere tijd te zetten. 
Als het betreffende werkwoord geen persoonsvorm is, dan kan het een voltooid deelwoord, onvoltooid deelwoord, infinitief of gebiedende wijs zijn.

Persoonsvorm verleden tijd van sterke werkwoorden

De sterke werkwoorden houden zich dus niet aan regels, zoals de zwakke. Je moet dus leren/weten wat de verleden tijd en het voltooid deelwoord is. Het voordeel is wel dat je ze schrijft, zoals je ze hoort (zo kort en eenvoudig mogelijk) en dat je door het woord langer te maken, weet of je een -d of -t aan het eind moet schrijven!

Persoonsvorm?

pvtt:

stam

stam+t

hele ww

pvvt:

stam+

de/te

stam +

den/ten

't ex-kofschip

volt.dw

-langer maken

-d/t

't ex-

kofschip

onv. dw

hele ww. + d

inf.

hele

ww.

geb.

wijs

stam

JA

NEE

bijvoeglijk naamw.

zo kort mogelijk

Het voltooid deelwoord

Gespeeld, gelachen, gewassen, gedeeld: dit zijn voltooid deelwoorden. 

• Het voltooid deelwoord geeft vaak aan dat een handeling is afgerond.
• In de zin staat ook altijd een hulpwerkwoord, zoals worden, hebben, zijn:

Het wordt gedeeld, wij hebben gespeeld, jij bent gewassen.

• Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt vaak op -en

gelopen, gelezen, gebogen 

• Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op -d of -t
• Het voltooid deelwoord begint vaak met 'ge-' (of be-,ver-, ont- enz.)

-d of -t?

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op -d of -t. Hoe bepaal je dat:

1. Maak het woord langer (gepoetstE, gebeurdE) dan hoor je het.
2. Of gebruik de het trucje met 't ex-kofschip

(Dit trucje kan je ook gebruiken bij de persoonsvorm verleden tijd van zwakke werkwoorden, omdat je daar ook moet kiezen uit d of t)

bouwen

1. gebouwt
2. gebouwd

durven

1. gedurft
2. gedurfd

wensen

1. gewenst
2. gewensd

verhuizen

1. verhuist
2. verhuisd

Het onvoltooid deelwoord

spelend, groeiend, lachend: dit zijn onvoltooid deelwoorden.

• Het onvoltooid deelwoord geeft aan dat iets nog bezig is.
• Je schrijft het onvoltooid deelwoord altijd als hele werkwoord + d

gewandeld =

1. voltooid deelwoord
2. onvoltooid deelwoord

fietsend =

1. voltooid deelwoord
2. onvoltooid deelwoord

telefonerend

1. voltooid deelwoord
2. onvoltooid deelwoord

gebakken

1. voltooid deelwoord
2. onvoltooid deelwoord

Maak de voltooid deelwoorden van:
bevriezen, veranderen, trouwen
(Vind je het moeilijk? Maak dan deze zin af: Ik ben...)

Maak de onvoltooid deelwoorden van:
kijken, gapen, hikken

Maken/huiswerk

Maak de online opdrachten van Spelling (werkwoordspelling!) H4 over de voltooide en onvoltooide deelwoorden.

Hier mag je straks mee verder gaan als je je Klassenpostbrief hebt ingeleverd en de enveloppe hebt geschreven.

De laatste minuten van de les vul je een exitticket in!