Angststoornissen

• syndromen en psychiatrische ziektebeelden
• MBO
• Studiejaar 2

Angststoornissen 

Boek Agogisch medewerker GGZ

Boek GGZ n3

Wat is angst?

Angst stoornissen

Angststoornis

Stoornis waarbij sprake is van buitensporige of onevenredig lang aanhoudende angst en subjectief lijden of belemmering van het dagelijks functioneren.​

​

dus...

 óók bang in situaties die geen direct gevaar opleveren. Je raakt bijvoorbeeld in paniek wanneer je een gesprek voert of je durft niet meer alleen naar buiten. Het gaat bij angststoornissen in alle gevallen om serieuze klachten die de kwaliteit van leven ernstig aantasten

HET ONTSTAAN VAN ANGSTSTOORNISSEN

Mensen met een verstandelijke beperking leven relatief vaker in voor hen ongunstige omstandigheden die veel stress kunnen veroorzaken, zoals mishandeling of misbruik. Dit kan een belangrijke oorzaak zijn voor het ontstaan van angststoornissen. Ook chronische frustraties, overvraging of het ontbreken van sociale contacten kunnen angststoornissen veroorzaken.

We spreken van een angststoornis als:

 de angst niet past bij het ontwikkelingsniveau, of. als de cliënt door de angst niet goed kan functioneren.

Angststoornissen

• Agorafobie
• Dwangstoornis
• Gegeneraliseerde angststoornis
• Paniekstoornis
• PTSS
• Sociale fobie

Angststoornissen

• Specifieke fobie
• Acute stressstoornis 
• Angststoornis NAO
• Angststoornis door een somatische aandoening
•  Angststoornis door een middel 

Dwangstoornis

Obsessie = dwanggedachte​

Compulsie = dwanghandeling​

Zorgvrager ervaart het zelf ook vaak als absurd, maar kan het toch niet onderdrukken​

Gegeneraliseerde angststoornis

•  Overmatig zorgen maken over gebeurtenissen en activiteiten zonder dat hier aanleiding voor is
  
•  Chronisch gevoel van angst en spanning
  
•  Lichamelijke klachten i.c.m. bijvoorbeeld slaapproblemen
  
•  Concentratie problemen en verhoogde prikkelbaarheid
  
•  Komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen
  
•  Klachten worden al in de puberteit ervaren/waargenomen
  

Paniekstoornis

= aanvalsgewijze zeer heftige angst met lichamelijke klachten:

• zweten
• benauwdheid
• hartkloppingen
• buikpijn
• tintelingen in vingers 
• beven

Fobieën

Fobie: een niet-reële angst voor iets die het leven gaat beheersen

Fobieën

Enkelvoudige fobie: gericht op een bepaald ding of situatie

Agorafobie: ruimte- of pleinvrees (bv. midden in een mensenmassa)

Sociale fobie: gekoppeld aan situatie waarin iemand moet presteren of sociaal moet functioneren

Specifieke fobie

situatie, voorwerp, beest veroorzaakt paniekaanval

Wanneer is een fobie een probleem?

Een fobie voor spinnen is lastig maar het belemmert je niet in je leven om te gaan werken of naar school te gaan.

Een fobie wordt een probleem als je leven wordt beperkt door de fobie

Posttraumatische stressstoornis

Een PTSS kan zich voordoen als iemand een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt of daar getuige van is geweest, waarbij deze met hevige emoties gereageerd heeft.

Etiologie 

Meestal komt het tot uiting na een ingrijpende gebeurtenis

Oorzaken

- Sociale

- Psychische 

- Biologische 

- Erfelijkheid

- Persoonlijkheid 

- Opvoeding 

Epidemiologie

In 2019 ongeveer 457.800 mensen met angststoornissen.

Angststoornissen komen in elke leeftijdscategorie vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Angststoornissen komen het meest voor bij mensen tussen de 25-29 jaar.

Symptomen 

piekeren

rusteloosheid

prikkelbaarheid

slechte concentratie

gespannenheid

moeheid

spierklachten

slaapproblemen

Symptomen tijdens angstaanval

hartkloppingen, zweten, koude rillingen, duizeligheid, beven

benauwdheid, een vervelend gevoel in de borst

tintelingen of een doof gevoel in handen en/of voeten

droge mond, misselijkheid, maagpijn, braken of diarree

hoofdpijn, rood worden, flauwvallen

verwarring: u weet niet meer goed wie of waar u bent

het gevoel dat u de controle over uzelf verliest, gek wordt of doodgaat

Gegeneraliseerde angststoornis 

Verlatingsangst

Speciefieke fobie

Sociale angststoornis

Paniekstoornis

Mensen met een gegeneraliseerde-angststoornis zijn overmatig angstig en bezorgd over dagelijkse dingen.

Zeer bang om verlaten te worden door bepaalde hechtingsfiguren

Hierbij bestaat intense angst voor een bepaalde situatie (bijvoorbeeld vliegen, hoogten, tunnels), een bepaald voorwerp (bijvoorbeeld messen), natuur (bijvoorbeeld onweer, storm, water) of dieren (bijvoorbeeld insecten. 

Angst contacten en sociale situaties met andere mensen. 

Iemand met deze stoornis heeft aanvallen. Tijdens een aanval wordt hij of zij onverwacht overvallen door een plotselinge golf van intense angst of intens onbehagen.

Diagnostiek

• frequent bezoek aan de huisarts voor wisselende en onderling niet samenhangende, vaak somatische klachten;
• aanhoudende aspecifieke klachten of problemen, zoals gespannenheid, prikkelbaarheid, labiliteit, concentratieproblemen, lusteloosheid of slaapproblemen;

‘hyperventilatie’-klachten, zoals benauwdheid, transpireren, droge mond, duizeligheid, hartkloppingen, licht gevoel in het hoofd, tintelingen in armen en benen;

• aanhoudende lichamelijke klachten waarvoor geen lichamelijke oorzaak gevonden wordt en waarbij de patiënt nauwelijks of slechts kortdurend gerustgesteld kan worden;
• verzoek om slaapmiddelen of kalmerende middelen;
  
• alcohol- of drugsproblemen;
  
• depressieve klachten of een depressie;
  
• angststoornis in de voorgeschiedenis of bij familieleden;
  
• bij kinderen: hoofdpijn en buikpijn, problemen met afscheid nemen (logeren, peuterspeelzaal), rond het naar bed brengen, inslaapproblemen, nachtmerries, schoolverzuim, veel geruststelling vragen aan volwassenen

Behandeling

• Cognitieve gedragstherapie 
• Eventueel medicatie 

Prognose

Matige prognose voor angststoornissen.

Cliënten hadden gemiddeld 16 maanden last van symptomen en bijna 60% was opgeknapt na 2 jaar. Ruim 40% van de mensen met een angststoornis had na 2 jaar dus nog steeds klachten.

Complicaties

• Vermoeidheidsklachten
• Hartproblemen
• Luchtwegklachten
• Grotere kans op verslaving

aan de slag met angst

https://www.indigowest.nl/aan-de-slag/angst

reflectie naar je praktijk

www.indigowest.nl

Zelf test 

https://steun.wijzijnmind.nl/quiz/angsttest 

Aanraders

• Podcast ; donker grijze cellen (Hersenstichting) - 6 delige serie over angsten en depressie (Podcastkanaal 'Hoofdzaken')
• https://www.2doc.nl/documentaires/series/hollanddoc/2009/angst.html
• https://www.2doc.nl/documentaires/series/makers-van-morgen/2019/onzichtbaar.html