Spelling: leestekens en gebiedende wijs

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H1 Spelling

Leestekens

 en 

gebiedende wijs

Lesdoelen

1. Je kunt punten, komma's, puntkomma's en dubbele punten correct gebruiken;
2. Je kunt werkwoorden in de gebiedende wijs correct spellen.

Leestekens, waarom?

Het is belangrijk om leestekens te gebruiken, omdat je tekst dan goed leesbaar is. Het zorgt voor een beter tekstbegrip.

Daarnaast wil je ook dit voorkomen.

Maak een zin waarin je de komma goed toepast.

Komma

- Tussen twee persoonsvormen.

- Voor een verbindingswoord (maar, omdat, nadat, terwijl, dus).

- Bij een opsomming.

- Voor een deel van een zin dat geen zelfstandige zin is.

We hebben hard gewerkt aan het verslag, dat nog niet helemaal af was. 

--> We hebben hard gewerkt aan het verslag. Het verslag was nog niet helemaal af. 

Waarom is de komma juist gebruikt in deze zin?

'Als je de stof goed begrijpt, zal het zeker lukken.'

Puntkomma

Je gebruikt een puntkomma als twee zelfstandige zinnen sterk met elkaar samenhangen. 

Eva wil later leerkracht worden; haar nicht werkt ook in het onderwijs. 

(Je kan er ook twee losse zinnen van maken)

Eva wil later leerkracht worden. Haar nicht werkt ook in het onderwijs. 

Dubbele punt

Je gebruikt een dubbele punt als twee zelfstandige zinnen met elkaar samenhangen, waarbij de tweede zin een verklaring of uitleg is (bij de eerste zin). 

Mijn Valentijnsdag was erg romantisch: mijn vriend had bloemen gekocht. 

In plaats van de dubbele punt kun je er de verbindingswoorden 'want' of 'omdat' bij denken. (Met een komma!)

Waarom?

'Dubbele punt en puntkomma, die gebruik ik toch nooit.'

- Het is belangrijk om de functies van leestekens te begrijpen voor een beter tekstbegrip. 

De concertkaartjes waren erg populair: er stonden lange rijen voor de kassa.

Het leesteken is correct gebruikt.

1. Waar
2. Niet waar

Eva is aan het einde van haar studie rechten, ze hoopt volgend jaar af te studeren.

Het leesteken is correct gebruikt.

1. Waar
2. Niet waar

Welk leesteken had er wel moeten staan?
'Eva is aan het einde van haar studie rechten (?) ze hoopt volgend jaar af te studeren.'

Opdrachten maken

havo: opdracht 2 en 3

vwo: opdracht 2, 3 en 4

Welke werkwoordsvorm is hier gebruikt?
'Wees niet bang.'

1. pvtt
2. pvvt
3. gw
4. od

Gebiedende wijs

In zinnen met een gebiedende wijs geef je een bevel. In deze zinnen zit geen onderwerp. Je weet niet precies wie het zegt of doet. De gebiedende wijs schrijf je als de ik-vorm van het werkwoord.

Voorbeelden:

Ruim je kamer op!

Geef dat boek terug!

Wanneer gebruik je de ik-vorm?

- bij de pvtt als ik voor af achter de pv staat ( ik zwem , vind je)

- bij de pvtt als jij/je achter de pv staat (word je, geloof je)

- bij de gebiedende wijs (doe mee)

Vormen werkwoorden (herhaling)

pvtt = persoonsvorm tegenwoordige tijd vb: zit

pvvt = persoonsvorm verleden tijd vb: zat

gw = gebiedende wijs vb: Zit!

vd = voltooid deelwoord vb: gezeten

od = onvoltooid deelwoord vb: zittend

bn = bijvoeglijk naamwoord vb: zittende

Opdrachten

havo: opdracht 1, 2 en 4

vwo: opdracht 1, 3 en 5