Examentraining Biologie VWO def

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Examentraining VWO

Examen biologie vwo

Examenzittingen

Tijdvak 1: dinsdag 14 mei 2024   13:30-16:30 uur

Tijdvak 2: vrijdag 25 juni 2024    13:30-16:30 uur

Wat neem je mee naar het biologie examen?

• Tijdens je examen gerbuik je een BINAS van school 

• Het gebruik van een niet-grafische rekenmachine is toegestaan.
• Verder meenemen naar je examen: (reserve-)pen, tekenpotlood, gum,

       geodriehoek, arceerstiften en eventueel een woordenboek NL.

• Tijdens je examen mag je NIKS lenen van anderen. 

Wat moet je KUNNEN?

Wat moet je KENNEN?

Bijna alles van vwo4-5-6

(behalve: levenscyclus mens en plant, DNA replicatie, celcyclus, gedrag/seksualiteit en bouw spieren/oog/oor niet)

Twijfel je?

Bekijk de syllabus vwo biologie 2024 -> examenblad.nl 

LET OP! de details staan in het boek!

De volgende slides gaan over de DOMEINEN en DEELCONCEPTEN

Uitdelen van alle begrippen in de verschillende subdomein

Highlight de begrippen die je al kent van pagina 1

Zoek de begrippen op die je nog niet kent

overige met je buur/-man/-vrouw

Wat moet je

KUNNEN? 

algemene vaardigheden

Vergeet niet het toepassen van de natuurwetenschappelijke methode!

Welk type vragen kom je tegen?

• Open vragen: aantal punten meestal gelijk aan aantal
    denkstappen
• Meerkeuze vragen
  
  

In de examens kunnen meerkeuzevragen voorkomen voor

1 punt en voor 2 punten. Het aantal punten dat aan een  meerkeuze-vraag wordt toegekend, hangt in principe samen met het aantal denkstappen dat de kandidaat moet maken om tot het antwoord te komen.

LET OP!

Er zijn verschillende soorten open vragen	Hoe te herkennen?
Feitenkennis	Noem.. Met welke term… Wat is… Geef een omschrijving van …
Verklaring / toelichting	Geef een verklaring voor…
Inzicht	Leg uit…. Bereken…
Mening	Beargumenteer…
Vaardigheden	Formuleer een hypothese Maak een werkplan Beschrijf een werkwijze… Trek een conclusie

Type vragen die vaak terug komen

- vragen op verschillende organisatieniveaus 

- rekenen (altijd 1)

- werkplan maken

- afweer (meestal 2 à 3)

- bloedsomloop

- duurzaamheid: ecologie/mens en milieu

Belangrijk bij examenvragen oplossen

Goede analyse van het type vraag: veel voorkomende vormen

-oorzaak en gevolg

-vorm en functie

Train jezelf om biologisch te associëren!

Examenvraag

• Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 37oC. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep.
  
• Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt. (2p)
• Doe de VOKBBBOB!       Welk type vraag is dit?

Examenvraag (VO-)

• Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 37oC. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep.

Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt. (2p)

instructie-werkwoord

oorzaak

verband

gevolg

Examenvraag (-KBB-)

 Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.
Verband leggen: wat heeft rillen met temperatuurstijging te maken? 

Rillen betekent bewegen, dus gebruik van spieren dus verbranding dus warmteproductie! 

Dit zijn dus de denkstappen die je moet maken.

Nu nog formuleren met de juiste biologische termen!

Examenvraag (-BOB) bron niet nodig in dit geval 

Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.

Door rillen stijgt de lichaamstemperatuur omdat: rillen wordt veroorzaakt door spiersamentrekkingen (1p) en hierbij komt warmte vrij (door dissimilatie) 1p waardoor de lichaamstemperatuur stijgt.

Examenvraag

• Door de training is ook het aantal haarvaten in Maartens skeletspieren toegenomen. Hierdoor kan in de skeletspieren meer aerobe dissimilatie plaatsvinden.

2p 2 Leg dit uit aan de hand van de wet van Fick. 

• Welk type vraag zien we hier terug?
• vorm-functie/oorzaak-gevolg

Biologisch associëren

• Meer haarvaten -> verhoogde aerobe dissimilatie
• Haarvaten transporteren bloed met zuurstof naar de cellen/weefsels

Meer haarvaten-> meer diffusie van zuurstof in de cel

zuurstof in de cel -> gebruik voor aerobe dissimilatie

• Wet van Fick (check je binas): diffusiesnelheid= D * A *     c/      x 
• Meer haarvaten vergroot het diffusieoppervlak -> A

Antwoord

• Door de training is ook het aantal haarvaten in Maartens skeletspieren toegenomen. Hierdoor kan in de skeletspieren meer aerobe dissimilatie plaatsvinden.
  
• 2p 2 Leg dit uit aan de hand van de wet van Fick.
• Door toename van het aantal haarvaten neemt ook het diffusie-oppervlak (de letter A in de WvF) toe, waardoor het transport van zuurstof naar de cellen toeneemt en daarmee ook de aerobe dissimilatie. 

Veel gemaakte fouten:

- Geen antwoord geven op de vraag

- Onvolledige antwoorden (gebruik hele zinnen!)

- Alleen vraag herhalen (geen uitleg/nieuwe informatie)

- Te snel naar antwoord willen (werk denkstappen uit!)

- Meer redenen of voorbeelden geven dan gevraagd

- Alleen standpunt of mening geven zonder onderbouwing.

antwoord op rekenvraag bloedsomloop

HMV=SV x HSF

Dus 70 x 70 =4900 ml (of 4,9L)

Inspanning zorgt voor HSF van 200 en een HMV dat 5x zo hoog is HMV is dan 5x4900L= 24500 ml (of 24,5L), alles invullen in formule geeft:

24500= SV x 200 ---> SV= 122,5 ml

Dan nog % verandering berekenen: 122,5-70 / 70 x 100 = 75%  --> antwoord D

Bij open vragen:

BIJ BEREKENINGEN ALTIJD DE EENHEID NOTEREN!!!

Grafieken tekenen

Je doet een onderzoek naar de invloed van verschillende zoutconcentraties in het milieu op de hartslagfrequentie van een watervlo. Je moet een grafiek tekenen. 

Hoe ziet deze eruit? 

Wat zet je op de x-as en wat zet je op de y-as?

Grafieken tekenen

Op de X-as komt dan de zoutconcentratie (je stopt namelijk de watervlo in vooraf bepaalde zoutconcentraties), op de Y-as komt de hartslagfrequentie (deze wil je onderzoeken/ meten).

Samengevat:

X-as: wat je weet (onafhankelijke variabele)

Y-as: wat je meet (afhankelijke variabele)

LET OP: zorg dat je de assen ook benoemt, inclusief grootheid (zoals tijd) en eenheid (zoals minuten). Zorg ook voor een mooie schaalverdeling. Teken de meetpunten én de grafieklijn, meestal een vloeiende lijn waar je geen liniaal voor gebruikt! Laat de lijn alleen door het 0,0 punt (de oorsprong) gaan als dat logisch is en uit de gegevens blijkt! Zorg voor een legenda.

Aanbevolen youtube kanalen voor examentraining:

Regels voor het maken van een werkplan:

• Bepaal de afhankelijke variabele, dus wat moet er gemeten worden (y-as)?
• Verander slechts 1 variabele, de onafhankelijke variabele (x-as).
  
• Maak 1 of meerder experimentele groepen plus een (negatieve) controlegroep. Beschrijf de verschillende groepen.
• Noteer ALTIJD : Alle overige omstandigheden blijven gelijk. Soms moet je die in detail beschrijven voor de onderzoeksgroepen.
• Beschrijf hoe je de resultaten gaat vergelijken: ga je ze meten, tellen, etc
• Herhaal alle metingen (2-3 keer)
• Vergelijk de resultaten (van de experimentele groepen en trek een conclusie (of geef terugkoppeling aan de hypothese)

www.lerenvoorhetexamen.nl

Volgende les analyse en maken CE 2023-tijdvak 1

Dit examen gaan we analyseren

en bespreken in de komende 4 lessen.

GA NIET ZELF NAKIJKEN - dus niet spieken !!!!!