5.2 Chromosomen en Genen

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Basisstof 2

Chromosomen en genen

5.2 Chromosomen en genen

Leerdoelen:

- Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert

- Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen

Terugblik!

We gaan eerst enkele opdrachten maken van de vorige les. Wat heb je opgepikt?

Welke uitspraak over genotype en fenotype klopt het best?

1. Het fenotype komt voort uit het genotype.
2. Het genotype komt voort uit het fenotype.
3. Het fenotype komt voort uit het genotype en milieuinvloeden.

Hoeveel chromosomen hebben wij?

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

Zet in de juiste volgorde van klein naar groot:

1. cel - chromosoom - DNA - gen
2. gen - chromosoom - DNA - cel
3. gen - chromosoom -cel - DNA
4. gen - DNA - chromosoom - cel

Hebben plantencellen ook DNA?

1. Ja
2. Nee

Waar bestaan chromosomen uit?

1. Celplasma
2. DNA

Ilse is geboren met lichtbruin haar (1). Ze verft haar haar blond. (2)Daarna verft ze haar haar donkerbruin (3).
Wat gebeurt er met haar fenotype?

1

2

3

1. blijft hetzelfde
2. verandert bij 2 en 3
3. verandert alleen bij 2
4. verandert alleen bij 3

Het genotype van iemand ontstaat

1. bij de geboorte
2. bij de bevruchting
3. tijdens het leven
4. in de eicel

Het fenotype van iemand ontstaat

1. bij de geboorte
2. bij de bevruchting
3. tijdens het leven
4. bij de bevruchting en tijdens het leven

DNA

• Je lichaam bestaat uit lichaamscellen
• In elk van je lichaamscellen zit een celkern 
• In de celkern zitten lange dunne draden: Chromosomen
  

Chromosomen

• Chromosomen bestaan vooral uit DNA
• DNA is de blauwdruk voor je uiterlijk
• Hier staat in wat voor oogkleur, huidskleur, haarkleur je hebt
  

Genen

• Een mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen
• Een gen is een deel van een chromosoom dat één erfelijke eigenschap maakt
  

Chromosomen

• Als we de wirwar uit elkaar halen, houden we 46 chromosomen over
• Twee aan twee zijn ze gelijk:
• Er zijn dus 23 paren (23x2)
  

Geslachtscellen

• Geen paren, enkelvoudig.
  
• 23 chromosomen
  
• enkele allelen (blauwe ogen)
  

• 23+23 = 46
  

Geslachtscellen

cellen waarbij de chromosomen enkelvoudig voorkomen

Bevruchting

Geslachtschromosoom: 

23e chromosomenpaar dat het geslacht bepaalt

    Aan het werk...

Maak Thema 5, basisstof 5.2. 

Dit is huiswerk voor de volgende les, kijk in magister.
kader/basis: inleveren opdrachten teams
Doe je best!