Thema 4 BS4: Transplantatie & bloedtransfusie

Thema 4: 
Afweer
BS4: Transplantatie & bloedtransfusie
1 / 20
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

Cette leçon contient 20 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 90 min

Éléments de cette leçon

Thema 4: 
Afweer
BS4: Transplantatie & bloedtransfusie

Slide 1 - Diapositive

Leerdoelen
  1. Je kunt beargumenteren welke problemen kunnen ontstaan door antigenen bij transplantaties en bloedtransfusies en op welke wijze deze kunnen worden aangepakt.

Slide 2 - Diapositive

Transplantatie
Een transplantatie is het vervangen van een aangetast weefsel of orgaan.

Acceptor: ontvanger
Donor: leveraar

Afstoting: lichaam zit de MHC-1 als lichaamsvreemd

Slide 3 - Diapositive

Afstoting
Bij een orgaan of weefsel dat afkomstig is van een donor kan een afstotingsreactie optreden.

MHC I-eiwitten op donororgaan worden gezien als lichaamsvreemde antigenen en bestreden door het immuunsysteem 

Slide 4 - Diapositive

Human Leukocyte Antigen
HLA-eiwitten zijn in wezen de menselijke versie van de MHC-eiwitten. Het HLA-systeem omvat de MHC-I-eiwitten en andere componenten die uniek zijn voor het immuunsysteem van mensen.

HLA-matching is belangrijk bij transplantaties om afstoting te voorkomen.

Het HLA-systeem is erfelijk, dus is onderling meer gelijk binnen de familie


Slide 5 - Diapositive

Acute afstoting
Acute afstoting is de directe afstoting van een donororgaan of weefsel door de vorming van antistoffen of de reactie van T-cellen.

Slide 6 - Diapositive

Donorregister
Met de donorverklaring geef je wel of geen toestemming


Slide 7 - Diapositive

Bloedgroepen
Op rode bloedcellen zitten antigenen. Het indelen in bloedgroepen gaat via het AB0-systeem.

Slide 8 - Diapositive

Resusfactor
Resusantigenen
  • Rh+ als je het resusantigeen 
     hebt op je bloedcellen.
  • Rh- als je geen resusantigeen
     hebt op je bloedcellen.

Slide 9 - Diapositive

Bloedgroepen 
genotypes en fenotypes
Twee co-dominante allelen,
Een recessief allel

IAIA    Bloedgroep A
IAi       Boedgroep A
IBIB    Bloedgroep B
IBi       Bloedgroep B
IAIB    Bloedgroep AB
ii          Bloedgroep 0 (nul)

Slide 10 - Diapositive

Bloedgroep bepalen
P: stolling met Anti-A
  • P heeft dus bloedgroep A
Q: stolling met Anti-B
  • Q heeft bloed groep B
R: stolling met anti-A en anti-B
  • R heeft bloedgroep AB
S: geen stolling met anti-A of anti-B
  • S heeft bloedgroep 0

Slide 11 - Diapositive

Resusbaby
  • Als de moeder is resusnegatief is en in verwachting is van een resuspositief kind dan komt de resusfactor van de vader. 
  • Bij deze zwangerschap levert dat geen problemen op
  • Bij bevalling: contact tussen bloed moeder en kind -> moeder maakt anti-resus en geheugencellen 
  • Bij tweede zwangerschap: anti-resus door placenta naar foetus -> bloedafbraak bij het kindje

Slide 12 - Diapositive

A-
A+
B+
B-
AB+
AB-
0+
0-
A-
A+
B+
B-
AB+
AB-
0+
0-
bloedgroep Acceptor
bloedgroep Donor
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie geslaagd!
Gelijke bloedgroep
Resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie niet mogelijk!
aanwezigheid van anti-A in acceptorbloed

Transfusie niet mogelijk!
aanwezigheid van anti-A in acceptorbloed
Transfusie geslaagd!
AB universele acceptor
Resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie geslaagd!
AB universele acceptor
gelijke resusfactor
Transfusie niet mogelijk!
aanwezigheid anti-A in acceptorbloed
Transfusie niet mogelijk!
Aanwezigheid van anti-A in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie ongewenst!
aanwezigheid anti-B in donorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-B in donorbloed
Transfusie geslaagd!
AB universele acceptor
gelijke resusfactor
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
aanwezigheid anti-A in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-A in acceptorbloed
resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
AB universele acceptor
gelijke resusfactor
Transfusie ongewenst!
resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed

Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie geslaagd!
AB universele acceptor
Resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie geslaagd!
AB universele acceptor
gelijke resusfactor
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anati-B in acceptorbloed
resus- kan niet ontvangen van resus+

Tranfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-A in acceptorbloed

Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-A in acceptorbloed
resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-A en anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid anti-A en anti-B in acceptorbloed
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Tranfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-B in acceptorbloed

Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-A in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-A in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-A en anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Aanwezigheid van anti-A en anti-B in acceptorbloed
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
O universele donor
gelijke resusfactor
Transfusie geslaagd!
O universele donor
gelijke resusfactor
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
O universele donor (AB universele acceptor)
Gelijke resusfactor
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Transfusie ongewenst!
Resus- kan niet ontvangen van resus+
Transfusie geslaagd!
O universele donor
gelijke resusfactor
Transfusie geslaagd!
O universele donor
resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie geslaagd!
O universele donor
Resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie geslaagd!
O universele donor
gelijke resusfactor
Transfusie geslaagd!
O universele donor (AB universele acceptor)
resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie geslaagd!
O universele donor (AB universele acceptor)
gelijke resusfactor
Transfusie geslaagd!
Gelijke bloedgroep
resus+ kan ontvangen van resus-
Transfusie geslaagd!
Dezelfde bloedgroep
Dezelfde resusfactor
Stappenplan
1. check of de bloedgroepen matchen*. Ja? ga door naar 2. 
2. check of de resusfactor matcht. Ja? Dan is het een match!
*let hierbij op de antistoffen in het acceptorbloed. Je mag ervan uit gaan dat het donorbloed geen antistoffen meer bevat.

Slide 13 - Diapositive

Hemolyse
Bij het contact tussen antigeen en antistof ontstaat een bloedprop.

Bij hemolyse, de afbraak van rode bloedcellen komt vervolgens hemoglobine vrij in het bloedplasma.

Door enkel rode bloedcellen toe te dienen wordt de kans op een afweerreactie kleiner.

Slide 14 - Diapositive

Slide 15 - Vidéo

Aan de slag
Maken
opdracht 31 t/m 38

Slide 16 - Diapositive

Leerdoelen
  1. Je kunt beargumenteren welke problemen kunnen ontstaan door antigenen bij transplantaties en bloedtransfusies en op welke wijze deze kunnen worden aangepakt.

Slide 17 - Diapositive

Slide 18 - Diapositive

Heb je de leerdoelen onder de knie?
😒🙁😐🙂😃

Slide 19 - Sondage

Waren er lastige onderdelen?
Of heb je nog vragen over bepaalde onderdelen?

Slide 20 - Question ouverte