Wat is literatuur?

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Literatuur & verhaalanalyse 

1.1 Wat is literatuur?
blz. 173

* maak aantekeningen theorie op je Ipad

bewaar dit goed >> print je later uit >> in leesdossier stoppen

Lesdoelen 

1. Je kunt onderscheid maken tussen lectuur en literatuur;

2. Je weet welke kenmerken literaire boeken hebben;

3. Je kunt zelf nadenken over de literaire waarde van teksten;

4. Je kunt in boekopdrachten aangeven welke literaire waarde jij het boek toedicht. 

Denkvraag

Je gaat beginnen met Lezen voor de Lijst, maar wat versta jij eigenlijk onder literatuur?

Literatuur betekent voor mij ...

Muziekfragmenten

Luister naar de twee muziekfragmenten die je docent laat zien. Maak aantekeningen tijdens het luisteren: probeer na het fragment te verwoorden waar het liedje over gaat en probeer te beschrijven wat je opvalt aan de stijl. 

Waar gaat dit nummer volgens jou over?
Wat valt je op aan de stijl?

Waar gaat dit nummer volgens jou over?
Wat valt je op aan de stijl?

Tekening 1

Tekening 2

Voor welke tekening heb je meer technische vaardigheden nodig als tekenaar dan de andere?

1. 
2. 

Welke tekening heeft meer kans in een museum terecht te komen?

1. 
2. 

Welke tekening is mooier?

1. 
2. 

Tekst 1

Sint en Zwarte Piet zaten te bedenken

Wat ze jou nu eens zouden schenken

Sinterklaas is weer in 't land

En dat verstevigt de vriendschapsband

Dit is 't cadeau dat precies bij je past

Sint hoopt dat hij je daar blij mee verrast

Sint staat bekend om z'n goede smaak

En geschenken uitzoeken is z'n belangrijkste taak.

(v)lucht, 

Tim Hofman

Welk gedicht kostte waarschijnlijk meer schrijversmoeite?

1. Het sinterklaasgedicht
2. (v)lucht

Welk gedicht begint met een cliché?

1. Het sinterklaasgedicht
2. (v)lucht

Over welk gedicht denk je langer na?

1. Het sinterklaasgedicht
2. (v)lucht

Muziek - Dries

-Vaker zoiets gehoord
 -Makkelijk taalgebruik
-Makkelijk te begrijpen
 -Kostte wrs weinig tijd om het liedje te schrijven

-Puur amusement

Muziek - Maarten

-‘Nooit’ eerder gehoord

-Er is nagedacht over de gebruikte taal

-Kostte wrs veel tijd om te schrijven

 -Bedoeld om mensen na te laten denken

- Vaker zoiets gezien
-Makkelijke techniek

- Makkelijk te begrijpen

- Kostte wrs weinig tijd om de tekening te maken

- Puur ‘amusement’

- ‘Nooit’ eerder gezien

- Je moet beschikken over behoorlijk wat tekentechniek

- Kostte wrs veel tijd 

- Bedoeld om mensen na te laten denken

Lectuur

- Vaker zoiets gelezen
- Cliché taalgebruik
- Makkelijk te begrijpen
- Kostte wrs weinig tijd om te schrijven

- Puur ‘amusement’

Literatuur

- ‘Nooit’ eerder gelezen

- Je moet opletten tijdens het lezen
- Kostte wrs veel tijd om te schrijven

- Bedoeld om mensen na te laten denken

Wat zie jij hier?

Wat zie je hier?

Meerduidigheid

Meerduidigheid geeft aan dat mensen op meerdere manieren een tekst kunnen interpreteren.

De diepere boodschap

Wat wil een auteur de lezer vertellen?

Wil hij/zij je overtuigen?
Wil hij/zij je over een maatschappelijk vraagstuk laten nadenken? 
Wil hij/zij ontregelen?

Les 2

Lectuur vs. literatuur (1)

• Lectuur: alles wat mensen lezen is lectuur, kranten, studieboeken, handleidingen, gedichten, romans en tijdschriften.

• Literatuur: een onderdeel van die lectuur is literatuur verhalen, gedichten, toneelstukken, sprookjes, romans, liedteksten, etc.
  

Lectuur vs. literatuur (2)

• Máár: niet alle verhalen, gedichten, toneelstukken, sprookjes, romans, liedteksten, etc. worden tot de Literatuur (de echte, met een hoofdletter) gerekend ...
  
• Kwaliteitseis: tot de 'Literatuur'  behoren alleen de 'goede' verhalen en gedichten
  
  
       
       
          Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen
       
       
     
  
      1
     
  
     
       
         
            Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.
         
       
     
  
     
     
       
         
            Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.
         
       
     
  
     
       
         
            Differentiëer
         
       
       
  
         
           
              Differentiëer
           
           
             
               
                 
                    Extra oefening
                 
               
             
             
             
           
             
               
                 
                    Extra uitdaging
                 
               
             
             
             
           
           
  
           
              Instellingen
           
         
       
     
  
  
     
     
       
   
     
     
     
  
     
     
  
     
     
  
     
     
       
           
            Literatuur & Verhaalanalyse 1
         
       
     
  
     
     
       
          Wat is literatuur?
       
     
  
     
         
     
  
   
   
   
     
     
     
       
         
         
         
   
     
     
      Slide
   
   
         
         
       
     
   
     
     
       
     
     
     
   
     
     
     
     
     
   
    ns, liedteksten, etc. worden tot de literatuur gerekend
  

• Eis aan  literatuur: deze moet voldoende kwaliteit hebben,        je spreekt van literatuur bij ‘goede romans’ of ‘goede poëzie’. Maar wanneer is een boek of  eigelijk 'goed'?

Literatuur <-> lectuur

• diepgang <-> voorspelbaar
• ontwikkeling van personages <-> rolpatronen
• maatschappijkritisch <-> volgens de heersende moraal

Literatuur

Vraag: wie bepaalt wat 'goed' en 'niet goed' is?

Bouquetreeks

(lectuur)

• Bouquetreeks wordt heel veel gelezen. Er zijn sinds 1975 vele duizenden afleveringen verschenen.

• Er zijn in Nederland en Vlaanderen meer dan 1 miljoen lezeressen (lezers?).

• Bij Harlequin verschijnen maandelijks ww >120 nieuwe titels.

Vaste formule

• Bouquetreeksboeken worden geschreven volgens een vaste formule (dezelfde als bij veel romantische komedies).
• Een man en een vrouw ontmoeten elkaar en er is een bepaalde spanning.
• Helaas staan allerlei obstakels en misverstanden een relatie in de weg.
• Uiteindelijk worden alle obstakels en misverstanden uit de weg geruimd en krijgen ze wat.
            

   

   

   
     
       
          Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.
       
     
   

   
   
     
       
          Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.
       
     
   

   
     
       
          Differentiëer
       
     
     

       
         
            Differentiëer
         
         
           
             
               
                  Extra oefening
               
             
           
           
           
         
           
             
               
                  Extra uitdaging
               
             
           
           
           
         
         

         
            Instellingen
         
       
     
   


   
   
     
 
   
   
   

   
   

   
   

   
   
     
         
          Vaste formule
       
     
   

   
   
     
        Bouquetreeksboeken worden geschreven volgens een vaste formule (dezelfde als bij veel romantische komedies).Een man en een vrouw ontmoeten elkaar en er is een bepaalde spanning.Helaas staan allerlei obstakels en misverstanden een relatie in de weg.Uiteindelijk worden alle obstakels en misverstanden uit de weg geruimd en krijgen ze wat.
     
   

   
       
   

 
 
 
   
   
   
     
       
       
       
 
   
   
    Slide
 
 
       
       
     
   
 
   
   
   
   
   
   
 
  eschreven volgens een vaste formule (dezelfde als bij veel romantische komedies).

Een man en een vrouw ontmoeten elkaar en er is een bepaalde spanning.
Helaas staan allerlei obstakels en misverstanden een relatie in de weg.
Uiteindelijk worden alle obstakels en misverstanden uit de weg geruimd en krijgen ze wat.

Detectives

• Bedenk in tweetallen wat de vaste formule is van detectiveboeken en –films

Waarom literatuuronderwijs? (1)

• Literatuur helpt je je te verplaatsen in de hoofden van anderen en in situaties waarin je nog nooit verkeerd hebt en kan zo je leven verrijken.
  

• Je maakt kennis met mensen, ideeën, ervaringen, situaties die buiten je  eigen leefwereld liggen. Literatuur kan je helpen je eigen zienswijze, opinies en vooroordelen door te prikken en te relativeren.
• Je  inlevingsvermogen in mensen die van jou verschillen groeit.
• Je probleemoplossend vermogen groeit. Veel verhalen gaan over hoe mensen (in diverse tijdsperiodes, contexten, situaties, continenten) herkenbare menselijke problemen oplossen en met morele dilemma’s omgaan.
  

Waarom literatuuronderwijs? (2)

• Je woordenschat en je vermogen je genuanceerd uit te drukken groeien.
  
• Literatuur daagt uit om actief te visualiseren, om een eigen 'verfilming' te maken vanuit het 'scenario' van de tekst.
• Dat voorstellingsvermogen, die verbeelding, is een belangrijke troef in de (zaken)wereld van nu en van de toekomst!
• Literatuur draagt dus bij aan de ontwikkeling van je persoonlijkheid.
  
• Literatuur biedt een rustpunt voor je geest in een tijdperk van versnelling.
• Literatuur kan je veel leesplezier bezorgen.

Literatuurlessen

• Om je eigen definitie van literatuur te kunnen maken, is het belangrijk om wat meer te weten te komen over literaire technieken.
• De komende lessen ga je leren wat schrijvers kunnen doen met tijd, ruimte, personages en perspectief.
  

Heb je je lesdoel gehaald? (antwoord op de vragen 1. Wat is literatuur? 2. Waarom moet je die in de bovenbouw lezen?)