5. Oorzaken Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Eerste wereldoorlog 

1914-1918

Leerdoelen van vandaag 

• Aan het einde van de les kun je vijf oorzaken noemen voor het uitbreken van de eerste wereldoorlog 

• Aan het einde van de les weet je welke landen betrokken waren bij de eerste wereldoorlog 

• Aan het einde van de les ken je een aantal gebeurtenissen die plaatsvonden aan het begin van de eerste wereldoorlog

Wat willen jullie graag leren over de eerste wereldoorlog? 

Frans-Duitse oorlog

1870-1871

• Tussen 1870-1871 voerde Frankrijk en Duitsland oorlog 

• Duitsland won, het Duitse keizerrijk werd uitgeroepen 

•  Duitsland was nu een dominante staat binnen Europa 

Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog 

• Voor het uitbreken van WOI kunnen vijf oorzaken genoemd worden 

• Hiervoor is een ezelsbruggetje:
• MANIA

• Militairisme, Allianties, Nationalisme, Imperialisme en de aanslag op Franz-Ferdinant  

Militairisme 

• Na de Frans-Duitse oorlog nam het militairisme in Europa toe 

• Europese staten wilden laten zien hoe sterk en machtig ze waren 

• Bijvoorbeeld de Duitse Vlootwedloop 

Allianties (bondgenoten)

• Voor het uitbreken van de oorlog ontstonden er bondgenootschappen binnen Europa 

• Deze bondgenoten worden de centralen en de Triple Entente genoemd

• Blok met: Duitsland, Italië en Oostenrijk-Hongarije
• Blok met: Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland

Bondgenoten: centralen (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië) en de Triple Entente (GB, Frankrijk en Rusland)

Nationalisme 

• Wat is nationalisme?

• Nationalisme = grote trots op je eigen land 

• Nationalisme draagt bij aan spanningen tussen verschillende landen

• Resultaat: 'Laat maar zien wie de beste is'

Imperialisme 

Imperialisme = streven naar gebiedsuitbreiding over zee door het stichten van kolonies 

Voorbeeld: conferentie van Berlijn 1884-1885, waarbij Afrika als kolonies verdeeld werd onder de Europese staten 

De moord op Franz-Ferdinand

• De directe aanleiding van de Eerste Wereldoorlog is de moord op de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije 

• Als Franz-Ferdinant wordt doodgeschoten in Sarajevo 

• De moord werd voorbereid door een nationalistische groep studenten 

• Wat gebeurd er dan?

Het begin van de eerste wereldoorlog 

• Als reactie op de moord verklaart Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië

• Hierna ontstaat er een kettingreactie aan oorlogsverklaringen  

Kettingreactie: 

Oostenrijk-Hongarije --> Servië -->

Rusland gaat mobiliseren --> Duitsland verklaart de oorlog aan Rusland --> Frankrijk en Engeland verklaren de oorlog aan Duitsland --> Duitsland verklaart oorlog aan Fr en ENg

Von Schlieffenplan

• Militaire aanpak Duitsland
• 
  
• Doel: tweefrontenoorlog voorkomen 

• Rusland zou zes weken mobiliseren 

• In die periode            Frankrijk verslaan via België 

Plan 17 

• Militaire aanpak van Frankrijk

• Doel: Elzas-Lotharingen heroveren 

• Duitsland zal niet via België aanvallen, want oorlog met Engeland

Controleren van de leerdoelen

• Aan het einde van de les kun je vijf oorzaken noemen voor het uitbreken van de eerste wereldoorlog

• Aan het einde van de les weet je welke landen betrokken waren bij de eerste wereldoorlog

• Aan het einde van de les ken je een aantal gebeurtenissen die plaatsvonden aan het begin van de eerste wereldoorlog

Keuzeopdrachten 

1. Maak een tijdbalk met gebeurtenissen vanaf 1870 tot aan 1914, betrek hierbij de gesproken gebeurtenissen en begrippen. 

2. Maak een kaart van Europa (of bewerk) waarbij het reactieschema te zien is van oorlogsverklaringen na de aanslag op Franz-Ferdinand