Les 9&10: Blokvorming in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Waar gaat dit onderwerp over?

Historische Context Duitsland 1918-1991

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland  en Europa? (1918-1945)

Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na WOII? (1945-1961)

De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog (1961-1991)

Nazisme als een donkere wolk over Europa

De Koude Oorlog en de Duitse deling

De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Conferentie van Jalta:

De Tweede Wereldoorlog is afgelopen, maar hoe brengen we de stabiliteit terug in Europa?

Bekijk deze strip. Welke 2 redenen worden genoemd voor het gooien van de atoombom? Welke reden is volgens de tekenaar het belangrijkst?

Groeiend wantrouwen

• De Amerikanen voerden een politiek van containment (to contain = indammen). Vooral na het communistisch worden van China en het krijgen van een atoombom door de SU !  

4 tot 11 februari 1945: Conferentie van Jalta:

• Oprichting Verenigde Naties
  
• Een vrij Europa
  
• Verdeling van Duitsland
  
• Denazificatie van Europa
  
• Wie mag waar wonen?

17 juli tot 2 augustus 1945

Conferentie van Potsdam:

• De opdeling van Duitsland
• Overeenkomst tot het vervolgen van oorlogsmisdadigers

Lees de tekst. Leg het verband uit tussen Marshallhulp en de Trumandoctrine, containmentpolitiek en blokvorming in Europa

Verdeling Duitsland in invloedssferen na WO II

• West-Duitsland (latere BRD) kwam onder invloed van de westerse democratische overwinnaars
• Oost-Duitsland (latere DDR) kwam onder invloed van de communistische SU

Ook de hoofdstad werd in invloedsferen verdeeld

Oost-Berlijn werd dus communistisch en West-Berlijn kapitalistisch

Blokkade van Berlijn - 1948-1949

• Stalin blokkeert aanvoerwegen naar West-Berlijn: Blokkade van Berlijn
  

• Stalin hoopt dat de geallieerden de stad zouden verlaten 
  

• Waarom blokkade? Marshallplan, invoering Duitse mark
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

De Ooievaars stellen de luchtbrug voor: 1948 Geallieerde vliegtuigen die goederen naar Berlijn brachten tijden de Berlijnse Blokkade

Stalin staat met een geweer in een schoorsteen: Als Stalin op de vliegtuigen zou schieten was een nieuwe oorlog mogelijk

1 Hier staat voedsel op de zak: voedsel voor Berlijn

Hier staat kolen op de zak: brandstof voor Berlijn.

Spotprent van E.H Shepard, uit het tijdschrift punch 1948

Probeer te bedenken wat de maker van de prent duidelijk wilde maken.

Eventueel kun je op de knopjes klikken voor aanwijzingen!

PO Koude Oorlog

Spotprent analyse

• Welke boodschap geeft de maker van de prent?
• Vind je het moeilijk, klik dan op de vraagtekens om beeldelementen te verduidelijken!
• Tik je antwoord in de volgende dia

Hier zie je een rode ijsberg. Rood is de kleur van het communisme! De hamer en sikkel zijn symbolen van de communistische SU.

Hier zit 'Uncle Sam'. Deze persoon staat altijd symbool voor de Verenigde Staten.

We zien hier een typisch Amerikaans schip, de Titanic. Dit schip zou zogenaamd onverwoestbaar zijn, maar kwam in 1912 in aanvaring met een ijsberg en zonk. Het schip komt in deze tekening bijna in aanvaring met een 'communistische' ijsrots. Waar waarschuwt de tekenaar voor? Verwerk dit in je antwoord! 

Hier zie je allemaal landen die communistisch werden. Ze worden als grafstenen afgebeeld. Wat wil de tekenaar hiermee zeggen denk je? Verwerk dit in je antwoord!

Welke boodschap wil de maker van de prent overbrengen?

Aan welke kant stond de tekenaar van deze prent?

1. Van de Russen
2. Van de Amerikanen
3. Van niemand (onpartijdig)
4. Van de communisten

Over welk Atlantisch bondgenootschap gaat de prent? Is de SU volgens de maker een bedreiging? Leg uit met beeldelementen

McCarthyisme 1940-ca.1955

• Heksenjacht naar communisten binnen de VS
• Gedurende deze periode werden mensen van verschillende rangen en standen, meestal werkzaam in de filmindustrie, staatsinstellingen of het onderwijs ervan beschuldigd communist zijn of te sympathiseren met het communisme
• Ze werden slachtoffer van agressieve onderzoekstechnieken en ondervragingen, door allerhande regerings- of particuliere panels, comités en organisaties.
• Verdachtmakingen werden vaak als waarheden aangenomen ondanks een gebrek aan bewijs.
• Bekende verdachten:  Orson Wells en Charlie Chaplin, Marlon Brando en Albert Einstein