Voltooid en onvoltooid deelwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Voltooid en onvoltooid deelwoord

Werkwoordspelling

Vandaag

- nakijken

- terugblik voltooid deelwoord

- lesdoelen

- instructie

- zelfstandig aan het werk

- afsluiting

Nakijken huiswerk 

We kijken samen naar opdracht 1 tot en met 9 op pagina 110 t/m 113. 

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat de regels zijn voor het spellen van het voltooid en onvoltooid deelwoord; 

- hoe je voltooide en onvoltooide deelwoorden spelt; 

- hoe je bijzonderheden in de spelling van voltooide deelwoorden kunt uitleggen. 

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord (vd) is een van de vormen van het werkwoord. Het geeft aan dat een handeling is afgerond. 

Als het voltooid deelwoord in het werkwoordelijk gezegde voorkomt, staat er altijd een vorm bij van hebben, zijn of worden.

Ik heb in de tuin gezeten.

Jij bent naar boven gegaan.

De trampoline wordt morgen geleverd.

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt vaak op -en

zwemmen - gezwommen

vliegen - gevlogen

kiezen - gekozen

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt vaak op een -d of een -t

verdienen - verdiend

spelen - gespeeld

maken - gemaakt

-d of -t?

Twijfel je of het voltooid deelwoord eindigt op -d of -t? 

Gebruik de verlengproef. 'Ik heb geld verdien...' Maak je het langer, dan hoor je de -d. Het verdiende geld. Dus: 'Ik heb geld verdiend.'

Lukt het niet met de verlengproef? Gebruik dan de regel van 

'T SeXy FoKSCHaaP.

'T SeXy FoKSCHaaPje

- maak de stam van het werkwoord door -en van het werkwoord af te halen

- kijk naar de laatste letter van de stam

- zit deze letter in 'T SeXy FoKSCHaaP? 

Dan schrijf je het voltooid deelwoord met een -t

- zit deze letter niet in 'T SeXy FoKSCHaaP? 

Dan schrijf je het voltooid deelwoord met een -d

'T SeXy FoKSCHaaPje

- Werkwoord fietsen. Stam is fiets. De laatste letter van de stam zit in 'T SeXy FoKSCHaaP. Dus: gefietst

- Werkwoord schoppen. Stam is schop. De laatste letter van de stam zit in 'T SeXy FoKSCHaaP. Dus: geschopt

'T SeXy FoKSCHaaPje

- Werkwoord feliciteren. Stam is feliciter. De laatste letter van de stam zit niet in 'T SeXy FoKSCHaaP. Dus gefeliciteerd.

- Werkwoord schrobben. Stam is schrob. De laatste letter van de stam zit niet in 'T SeXy FoKSCHaaP. Dus geschrobd.

Noteer het voltooid deelwoord van het volgende werkwoord: AANVALLEN

Noteer het voltooid deelwoord van het volgende werkwoord: VECHTEN

Noteer het voltooid deelwoord in de zin: (BEVRIJDEN)
Onze stad werd op 17 april 1945 ...

Noteer het voltooid deelwoord in de zin: (BOFFEN)
Ik heb echt enorm gebof...

Werkwoord WORDEN.
Mijn broer ... morgen 17 jaar.

1. word
2. wordt
3. geworden
4. werd

Werkwoord SPREKEN
Heb jij de buurman gisteren nog ...?

1. sprak
2. spreken
3. spraken
4. gesproken

Werkwoord VERBETEREN
Mijn moeder ... het werkstuk.

Werkwoord VERBETEREN
Mijn moeder heeft het werkstuk ...

Werkwoord VERHUIZEN
Vorig jaar is mijn nichtje naar Amerika ...

Onvoltooid deelwoord

-Onvoltooid deelwoord = geen onderdeel van het gezegde

-Onvoltooid deelwoord geeft vaak aan dat een handeling nog niet af is (onvoltooid)

Juichend liep hij over straat. Al lachend fietste ze naar huis.

-Een onvoltooid deelwoord schrijf je als volgt: hele werkwoord +d

lopend           werkend             wandelend 

Aan het werk

Werk nu in alle rust aan opdracht 6 tot en met 10 op pagina 116 en 117. 

Voltooid deelwoord

Onvoltooid deelwoord

Sleep de onderstaande woorden naar het juiste rode vak

slapend

huilend

kijkend

troostend

gapend

gemaakt

beleefd

gestampt

gekocht

geleefd

Onvoltooid deelwoord

Voltooid deelwoord

Pratend liepen zij de klas binnen. 

Geeft aan dat iemand iets doet, terwijl hij nog iets anders doet.

Geeft aan wat iemand gedaan heeft.

Wij hebben ons verveeld tijdens de les.