3 Politieke revoluties - De Franse Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

h2 les 1

Politieke revoluties

3

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

2 - De Franse Revolutie

h2 les 1

Oriëntatie in de tijd

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

h2 les 1

Overzicht van het hoofdstuk

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Had een rijke koopman in het ancien régime privileges?

1. Ja, want kooplieden behoorden tot de derde stand en hadden dus speciale voorrechten
2. Ja, want wie rijk was, was automatisch van adel en had dus allerlei voorrechten
3. Nee, want de koning had absolute macht en was dus de enige met speciale voorrechten
4. Nee, want kooplieden behoorden tot de derde stand en hadden dus geen voorrechten.

Accepteren van verschillen

Logische argumenten

Ongelijke rechten

Verboden boeken

Verschillende taken

Vrijheid voor iedereen

Censuur

Natuurrecht

Privilege

Scheiding der machten

Tolerantie

Verlichting

h2 les 1

Een nieuwe volksvertegenwoordiging

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Aan het einde 18e eeuw was Lodewijk XVI koning van Frankrijk en hij had een probleem.

Door het voeren van vele oorlogen zat de koning in de schulden. Het land dreigde failliet te gaan.

Om extra belastingen te kunnen heffen had Lodewijk de toestemming van de Staten-Generaal nodig.

In 1789 kwam deze vergadering van de drie standen voor het eerst sinds 174 jaar bij elkaar.

Vertegenwoordigers van de derde stand roken hun kans. Nu konden ze eindelijk meepraten over het bestuur en konden ze de samenleving veranderen.

h2 les 1

Een nieuwe volksvertegenwoordiging

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Al snel ontstond er onenigheid in de vergadering. Dit ging om de manier van stemmen. Elke stand had één stem. De vertegenwoordigers van de derde stand voelde de bui al hangen. Zij zouden het altijd afleggen tegen de eerste en tweede stand, die het meestal met elkaar eens waren.

Daarom stapte ze uit de vergadering en richtte een nieuwe volksvertegenwoordiging op, de Nationale Vergadering.

Ook leden van de eerste en tweede stand sloten zich aan bij deze vergadering.

h2 les 1

Een nieuwe volksvertegenwoordiging

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

De koning vond het helemaal niks dat deze nieuwe vergadering achter zijn rug om werd opgericht. Maar het lukte hem niet de Nationale Vergadering te verbieden. 

Door het aansluiten van mensen uit de eerste en tweede stand kreeg de Nationale Vergadering juist meer macht.

Dit zag ook het volk in de straat. Zij zagen in de pogingen van de koning om de Nationale Vergadering te verbieden het bewijs dat de koning helemaal niet openstond voor veranderingen.

De Eed op de Kaatsbaan werd op zaterdag 20 juni 1789 te Versailles afgelegd door nagenoeg alle vertegenwoordigers van de derde stand en enkele sympathisanten uit de geestelijkheid en adel op initiatief van Jean-Joseph Mounier. Deze afgevaardigden zwoeren om niet uiteen te gaan voordat zij als Nationale Vergadering (Assemblée nationale) aan het koninkrijk een nieuwe grondwet hadden gegeven.[1] Die zou er uiteindelijk ruim twee jaar later komen op 3 september 1791, voorafgegaan door de eerder aangenomen Verklaring van de rechten van de mens en de burger. De eed was een bepalende gebeurtenis aan het begin van de Franse Revolutie.

h2 les 1

Een nieuwe volksvertegenwoordiging

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Om te voorkomen dat de koning de macht van derde stand zou afpakken besloot een groep burgers zich te bewapenen. Op zoek naar wapens bestormden boze Parijzenaars op 14 juli 1789 de Bastille, een fort dat werd gebruikt als gevangenis.

Deze bloedige gebeurtenis wordt gezien als het begin van de Franse Revolutie, die van Frankrijk een republiek zou maken.

De revolutie had verschillende oorzaken:

• de grote ongelijkheid en onrechtvaardigheid van het ancien régime
• het ontstaan van verlichte ideeën over de samenleving en het bestuur

• het geldtekort van de Franse Staat

h2 les 1

Een nieuwe samenleving

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

In de jaren 1789-1792 veranderde er in korte tijd heel veel in Frankrijk.

Lees de tekst op blz. 119. Wat veranderde er allemaal?

• privileges
• grondrechten

h2 les 1

Een nieuwe samenleving

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Over het nieuwe bestuur werd de Nationale Vergadering het minder snel eens.

Pas in 1791 ging de Nationale Vergadering akkoord met een grondwet, waarin stond hoe Frankrijk bestuurd moest worden.

Er kwam een duidelijke scheiding van de drie machten.

Lodewijk raakt veel van zijn absolute macht kwijt. Zijn taak werd het uitvoeren van de wetten die bedacht zouden worden door de Nationale Vergadering.

De leden van de Nationale Vergadering zouden worden gekozen door het volk, maar dan wel alleen door de rijke mensen van het volk.

h2 les 1

Een Revolutie ontspoort

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Veel edelen voelden zich door deze veranderingen bedreigd en vluchtten naar het buitenland.

Ook de koning probeerde te vluchten, maar dat mislukte.

1792 - Oorlog tussen Pruisen/Oostenrijk en Frankrijk.

De onrust in Frankrijk neemt verder toe. 

Koning Lodewijk XVI wordt beschuldigd van landverraad. Hij wordt afgezet en in 1793 ter dood veroordeeld en onthoofd.

h2 les 1

Een Revolutie ontspoort

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

In de nationale vergadering waren tot dan toe de gematigden de baas. Zij wilden de samenleving veranderen, maar niet te snel of te radicaal.

Veel ontevredenheid over dit bestuur. Oorlog liep slecht, nog altijd veel armoede. Ook hadden de meeste mensen nog altijd geen politieke invloed.

De meer Radicalen binnen de NV grepen hun kans. Zij wilden wel snelle en grote veranderingen. Onder leiding van Maximilien de Robespierre grepen zij de macht.

Zij wilden het volk meer macht geven, maar daar kwam weinig van terecht.

h2 les 1

Een Revolutie ontspoort

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

De Radicalen vertrouwde niemand. Iedereen die ook maar een beetje anders dacht werd als verdacht of gematigd gezien.

Hierdoor ontstond er in 1793-94 een schrikbewind, de Terreur.

Iedereen die niet meewerkte werd verdween onder de guillotine.

In totaal werden er zo'n 40.000 mensen tijdens de Terreur onthoofd.

Uiteindelijk zou ook Robbespierre onder de guillotine sterven.