13.3 deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

13.3

Impulsgeleiding

Leerdoelen

Je weet hoe impulsgeleiding langs een gemyeliniseerde uitloper plaatsvindt

Schakelneuron

Axon

Schwanncel

Dendriet

Motorneuron

Herhaling: na-k pomp

Membranen zijn electrisch geladen

Deze 'pomp' houdt het rustpotentiaal

van een membraan in stand

Buiten de cel veel na+,

In de cel veel k+

Herhaling: ion poorten

Na-poort (paars): ionen kunnen naar binnen

K-poort (bruin): ionen kunnen naar buiten

Poorten gaan open door:

- chemische oorzaak

- membraanpotentiaalverandering

in de buurt

(dit zijn andere poorten dan

de na-k-pomp)

Impulsgeleiding

Depolarisatie van 1 stukje membraan kan leiden tot spanningsverschil op volgend stukje membraan

Prikkeldrempel bereikt? --> Na-poorten open

En nog een keer en nog een keer ...

Een impuls 'reist' dus over een membraan

Wat is de juiste volgorde van het actiepotentiaal?

1. Depolarisatie Repolarisatie Hyperpolarisatie
2. Repolarisatie Depolarisatie Hyperpolarisatie
3. Hyperpolarisatie Repolarisatie Depolarisatie
4. Depolarisatie Hyperpolarisatie Repolarisatie

Meting op 2 punten

Een impuls geleidt langs het membraan van een neuron

Een actiepotentiaal

Een impuls geleidt langs het membraan van een neuron

Huiswerk, #2

Invullen

"De Na+ - K+ pomp twee K+ ionen de cel in en drie Na+ ionen de cel uit. Dit kost energie. Dit transport draagt bij aan het handhaven van de rustpotentiaal.

Huiswerk, #4

Waarom is er geen nieuw actiepotentiaal mogelijk in de absoluut refractaire periode?

• D: Het duurt enige tijd voordat de Na+ poorten weer open kunnen

Huiswerk, #5

Licht toe dat tijdens de relatief refractaire periode de prikkelsterkte nodig om een actiepotentiaal te veroorzaken, steeds verder afneemt.

• Er komen steeds meer Na+ poorten beschikbaar --> minder prikkel nodig om drempelwaarde te overschrijden

Myelineschede

Myeline zorgt voor isolatie van axon

Hoe verloopt de impulsgeleiding dan?

Welke soort gliacellen produceren myeline?

1. Schwanncellen en microglia
2. Ependymcellen en oligodendrocyten
3. Ependymcellen en astrocyten
4. Oligodendrocyten en Schwanncellen

Myelineschede

Myeline verhindert de ionverplaatsing in de directe omgeving

Maar op de insnoering (knoop) van Ranvier kan dat wel!

Het actiepotentiaal springt dan van knoop naar knoop

Impulsgeleiding

De insnoeringen zitten dichtbij elkaar genoeg (1,5mm) om impulsgeleiding sprongsgewijs te laten verlopen

Dat heet:

Saltatoire impulsgeleiding

Hoge snelheid te bereiken (~100 m/sec)

Depolarisatie (lichtblauw) van membraan

Repolarisatie (donkerblauw) gevolgd door hyperpolarisatie (zwart)

Door de myelineschede ...

1. Wordt de snelheid van impulsgeleiding verhoogd
2. Wordt de snelheid van impulsgeleiding verlaagd
3. Zit er pauze in de impulsgeleiding
4. Gaan ion-poorten makkelijker open

Aan het werk

Par 13.3

Nakijken 2 t/m 6

Opdracht 1, 7 en 8