Oefenen toets KUAL

• Kunst Algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Oefenen met toetsvragen

Tips en oefenen

Bronnenbijlage - Magister ELO -Opdr.

Tekst - tekstbron van kunstenaar

Fragment - muziek of videofragment

Afbeelding - plaatje kunstwerk

Inleidende tekst vraag

In 1935 gaat Frontier (‘grens’) van choreografe en danseres Martha Graham in première. Graham verwerkt in deze dans jeugdherinneringen aan de verhuizing en treinreis met haar ouders naar de Amerikaanse westkust rond 1906. Graham herinnert zich vooral ook het optimisme uit die dagen, want het westen biedt ruimte en veel kansen voor ondernemende Amerikaanse gezinnen. Frontier gaat dan ook niet over de begrenzing van mogelijkheden maar juist over de uitdaging van het overschrijden van grenzen.

Vraag 1

Bekijk het videofragment 1: Martha Graham: Frontier (1935). 

De oneindige ruimte die open ligt achter de grens krijgt gestalte in het decor.

Noem twee aspecten van het decor waarmee dat is bereikt.

De oneindige ruimte die open ligt achter de grens krijgt gestalte in het decor.
Noem twee aspecten van het decor waarmee dat is bereikt.

Tekst

In 1935 gaat Frontier (‘grens’) van choreografe en danseres Martha Graham in première. Graham verwerkt in deze dans jeugdherinneringen aan de verhuizing en treinreis met haar ouders naar de Amerikaanse westkust rond 1906. Graham herinnert zich vooral ook het optimisme uit die dagen, want het westen biedt ruimte en veel kansen voor ondernemende Amerikaanse gezinnen. Frontier gaat dan ook niet over de begrenzing van mogelijkheden maar juist over de uitdaging van het overschrijden van grenzen.

Goed antwoord

Twee van de volgende aspecten:

• Het is een overwegend leeg decor, alsof het een leeg en open landschap is.

• De kleur is overwegend (hemels)blauw, wat diepte schept.

• De touwen vormen samen een v-vorm als een perspectivische verbeelding van spoorrails of elektriciteitsdraden die elkaar raken in een vluchtpunt op de horizon.

Antwoord

Twee van de volgende aspecten: 

• Het is een overwegend leeg decor, alsof het een leeg en open landschap is.

• De kleur is overwegend (hemels)blauw, wat diepte schept.

• De touwen vormen samen een v-vorm als een perspectivische verbeelding van spoorrails of elektriciteitsdraden die elkaar raken in een vluchtpunt op de horizon.

Vraag 2

Lees tekst 1. 

Graham ziet deze voorstelling als een poging om te komen tot een eigen Amerikaanse vorm van ballet. 

Geef een reden waarom in de jaren ’30 – niet alleen wat betreft dans – in Amerika de behoefte groeit aan kunst met een eigen identiteit.

Tekst 1

Graham zoekt altijd naar een ‘uniek Amerikaanse’ dansvorm: ‘We zijn het als dansers aan ons publiek verplicht Amerika te bekijken en te onderzoeken om kunst te maken die past bij de energie en kracht van dit land’

In de jaren ’30 maakt ze een aantal voorstellingen waarin ze de wortels van de Amerikaanse cultuur verkent en als Amerikaanse uitdrukking geeft aan wat het voor haar betekent Amerikaans te zijn.

Bron: Russell Freedman: Martha Graham, a dancer’s life (1998). 

Antwoord

Een van de volgende redenen:

• Kunst en cultuur in Amerika zijn sterk gebaseerd op de landen van herkomst, dus vooral het ‘oude’ Europa. Naarmate de invloed en trots van de VS groeit (denk bijvoorbeeld aan beslissende rol bij het beëindigen van WOI), groeit ook de behoefte zich los te maken van de landen van herkomst.

• De opkomst van het fascisme leidt in Europa tot stagnatie op het gebied van de kunsten. Veel Europese kunstenaars vertrekken naar de VS en dat brengt volgende ontwikkelingen op het terrein van moderne kunst in een stroomversnelling.

Vraag 3

Graham ontwerpt vaak zelf de kostuums, die een belangrijk onderdeel zijn van haar voorstellingen. Dat geldt niet alleen voor Lamentation (1930) maar ook voor Frontier (1935). De jurk die de danseres draagt tijdens de voorstelling Frontier doet wat denken aan de jurken die de eerste pioniers in West-Amerika droegen, hoewel de optimistische lichte kleur daar weer niet bij past.

Bekijk de afbeelding 1 en 2 en nogmaals het videofragment 1.

Noem twee bewegingen van de danseres die door de jurk op de rechter afbeelding extra nadruk krijgen. 

Afbeelding 1 en 2

Noem twee bewegingen van de danseres die door de jurk op de rechter afbeelding extra nadruk krijgen.

Antwoord

Twee van de volgende antwoorden:

• Het bovenstuk (lijfje) van de jurk is strak, waardoor de typerende Graham-dansbewegingen zichtbaar zijn: spanning en ontspanning (contraction en release). Dit vertaalt zich in het krommen en rechten van de rug en het ineenkrimpen en uitstrekken van het middenrif.

• De wijde lange jurk versterkt de danspassen waarbij een been hoog opgegooid wordt.

• De wijde mouwen (‘Dolman’) van het korte jackje benadrukken het spreiden van de armen (Graham beschouwt armen in haar dans vaak als vleugels).

Vraag 4

De Graham-dans speelt een belangrijke rol in moderne dans- en balletopleidingen. Deze ‘unieke Amerikaanse’ dansvorm is mede gebaseerd op Europese voorbeelden.

Noem aan de hand van het videofragment een kenmerk van de Graham-dans dat overeenkomt met het academische (klassieke) ballet en noem een kenmerk van de dans dat overeenkomt met de expressionistische dans.

Noem aan de hand van het videofragment een kenmerk van de Graham-dans dat overeenkomt met het academische (klassieke) ballet en noem een kenmerk van de dans dat overeenkomt met de expressionistische dans.

Antwoord

Academisch ballet, een van de volgende kenmerken:

• De dansbewegingen zijn sierlijk.

• Het (extreem) strekken van de benen komt overeen met de academische dans.

• De kleding komt enigszins overeen met de danskleding van het ballet blanc uit de eerste helft van de negentiende eeuw.

Expressionistische dans, een van de volgende kenmerken:

• Een (kort) deel van de dans is zittend op de grond (de zwaartekracht wordt niet ontkend of overwonnen).

• Er is nauwelijks sprake van een plot of verhaallijn.

• De danseres draagt geen spitzen.

Aandachtspunten

Laptop mee!

Goed lezen!

Bronnen in Magister bij Opdrachten!

Rustig blijven :-)