VCA C.01

• Techniek
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Terugblik vorige les

B.04 Specifieke werkzaamheden en omstandigheden 

Wat zijn specifiek gevaren bij elektrisch lassen? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. Brand en explosie door hittevorming en wegspringende spetters
2. Gevaar voor chemische verbranding door oliedampen
3. Fel licht
4. Explosiegevaar door vonken in een open veld

Wat mag je niet doen bij het verplaatsen van een rolsteiger? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. De rolsteiger verplaatsen terwijl er iemand op staat
2. De rolsteiger verplaatsen zonder de remmen van de wielen los te maken
3. De rolsteiger verplaatsen als deze volledig is opgebouwd
4. De rolsteiger verplaatsen op een vlakke, stevige ondergrond

Je gaat schoonmaakwerk doen in een opslagtank. Welke veiligheidsmaatregelen zijn juist?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Er mag meer dan 10% LEL gemeten worden
2. Gebruik van elektrische gereedschap met 50V
3. Onafhankelijke adembescherming gebruiken bij minder dan 19% zuurstof
4. Mangatwacht aanwezig tijdens de werkzaamheden

VCA C.01 Gevaarlijke stoffen

-Giftige en zeer giftige stoffen

Deze stoffen kunnen erg gevaarlijk zijn. Als je ze inademt, inslikt of op je huid krijgt, kun je ernstig ziek worden. Voorbeelden zijn koolstofmonoxide (CO), waterstofsulfide (H₂S), methanol en benzeen.

-Schadelijke stoffen

Deze lijken op giftige stoffen, maar de gevolgen zijn minder ernstig. Je kunt bijvoorbeeld misselijk worden of huidirritatie krijgen. Voorbeelden zijn verf, lak en houtbeschermingsproducten.

-Bijtende of corrosieve stoffen

Deze stoffen kunnen je huid, ogen en longen aantasten als je ermee in contact komt. Denk bijvoorbeeld aan zuren en basen.

-Irriterende stoffen

Deze stoffen werken minder sterk dan bijtende stoffen, maar kunnen wel ontstekingen veroorzaken aan huid, ogen en slijmvliezen. Voorbeelden zijn verdunde zuren en basen, oplosmiddelen en polyesterhars.

-Sensibiliserende stoffen

Deze stoffen kunnen een allergie veroorzaken. Voorbeelden zijn sommige verven, harsen en kleurmiddelen zoals haarkleurproducten.

-Milieugevaarlijke stoffen

Deze stoffen zijn schadelijk voor dieren en het milieu. Voorbeelden zijn CFK’s (chloorfluorkoolwaterstoffen) en pesticiden.

 

Oxiderende of brandbevorderende stoffen

Deze stoffen bevorderen brand doordat ze zuurstof vrijmaken. Ze kunnen ook je huid en kleding beschadigen. Voorbeelden zijn waterstofperoxide, ozon en zuurstof.

Gassen onder druk

Deze worden opgeslagen in gasflessen en kunnen gevaarlijk zijn als ze lekken. Voorbeelden zijn acetyleen, stikstof en zuurstof.

Gezondheidsgevaar op lange termijn

Sommige stoffen zijn schadelijk voor je gezondheid op de lange termijn. Ze kunnen bijvoorbeeld kanker veroorzaken. Voorbeelden zijn dieselrook, benzeen en asbest.

Asbest

Asbest is een gevaarlijke stof die longkanker of buikvlieskanker kan veroorzaken. Producten met asbest hebben een speciaal waarschuwingssymbool.

Gevaarlijke stoffen en aanduidingen

-Explosieve of ontplofbare stoffen
Deze stoffen kunnen gemakkelijk exploderen, bijvoorbeeld bij schikken, hitte of wrijving. Denk aan munitie of TNT en buskruit.

-(Zeer) licht ontvlambare stoffen

Deze stoffen kunnen snel in brand vliegen, zelfs bij kamertemperatuur (21°C). Voorbeelden zijn benzine, aceton en terpentine.

-Oxiderende of brandbevorderende stoffen

Deze stoffen bevorderen brand doordat ze zuurstof vrijmaken. Ze kunnen ook je huid en kleding beschadigen. Voorbeelden zijn waterstofperoxide, ozon en zuurstof.

-Gassen onder druk

Deze worden opgeslagen in gasflessen en kunnen gevaarlijk zijn als ze lekken. Voorbeelden zijn acetyleen, stikstof en zuurstof.

-Gezondheidsgevaar op lange termijn

Sommige stoffen zijn schadelijk voor je gezondheid op de lange termijn. Ze kunnen bijvoorbeeld kanker veroorzaken. Voorbeelden zijn dieselrook, benzeen en asbest.

-Asbest

Asbest is een gevaarlijke stof die longkanker of buikvlieskanker kan veroorzaken. Producten met asbest hebben een speciaal waarschuwingssymbool.

Welke situatie beschrijft een risico waarbij gevaarlijke stoffen schade kunnen veroorzaken?

1. Het dragen van een masker terwijl je met gevaarlijke stoffen werkt
2. Het gebruiken van beschermende handschoenen bij het hanteren van chemische middelen
3. Het eten van voedsel dat verontreinigd is door gevaarlijke stoffen, bijvoorbeeld door vieze handen
4. Het reinigen van je werkplek na het werken met gevaarlijke stoffen

Preventieve maatregelen

Schade door gevaarlijke stoffen kan ontstaan als ze je lichaam binnendringen via verschillende routes:

-Via de mond: Als je verontreinigd voedsel of drinken binnenkrijgt, bijvoorbeeld door met vuile handen te eten.

-Via de huid: Door contact met stoffen zoals oplosmiddelen in verf of andere chemische producten.

-Via de luchtwegen: Door het inademen van schadelijke stoffen zoals stofdeeltjes, gassen, dampen of nevels.

-Via de bloedbaan: Door direct contact met het bloed, bijvoorbeeld via een open wond of een verwonding zoals het trappen in een roestige spijker.

Let altijd op hoe je met gevaarlijke stoffen omgaat en bescherm jezelf goed!

Welke combinatie van routes beschrijft hoe gevaarlijke stoffen je lichaam kunnen binnendringen?

1. Via je huid, haar, nagels en luchtwegen
2. Via je mond, oren, ogen en bloedbaan
3. Via je luchtwegen, huid, nagels en haar
4. Via je mond, huid, luchtwegen en bloedbaan

Persoonlijke veiligheid

De grenswaarden m.b.t. concentraties van stoffen in de lucht zijn bedoeld om toe te passen bij normale situaties en gelden daarom:

-bij gezonde personen

-bij een normale werkdag

-bij een normale werkweek

-onder normale werkomstandigheden met normale fysieke inspanning

In welke situatie gelden de grenswaarden voor concentraties van stoffen in de lucht volgens de richtlijnen?

1. Bij zware lichamelijke inspanning en langdurig overwerken
2. Bij gezonde personen tijdens een normale werkdag en werkweek, onder normale werkomstandigheden.
3. Voor iedereen, ongeacht gezondheidsstatus, en in alle situaties
4. Alleen bij gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals maskers of handschoenen

Diverse gevaarlijke stoffen

Veel gevaarlijke dampen of gassen hebben geen geur of kleur, waardoor ze lastig te herkennen zijn. Dit komt door verschillende redenen:

-Geur wordt overstemd: De geur van de gevaarlijke stof kan worden overheerst door andere stoffen in de omgeving die niet gevaarlijk zijn. Hierdoor merk je de gevaarlijke damp of het gas niet op.

-Verschil in reukvermogen: Niet iedereen heeft hetzelfde vermogen om geuren waar te nemen. Sommige mensen kunnen gevaarlijke stoffen minder goed ruiken dan anderen, waardoor ze extra risico lopen.

-Geur is subjectief: Wat iemand wel of niet ruikt, kan persoonsafhankelijk zijn. Zelfs als een stof een geur heeft, betekent dat niet dat iedereen deze zal waarnemen.

Dit maakt het belangrijk om niet op je reukvermogen te vertrouwen bij het werken met gevaarlijke stoffen, maar altijd de juiste meetapparatuur en voorzorgsmaatregelen te gebruiken.

Wanneer je keramische vezels verwijdert, is het belangrijk om specifieke veiligheidsmaatregelen te nemen om blootstelling aan schadelijke vezels te voorkomen. Houd rekening met het volgende:

Bescherm jezelf goed:

Trek een wegwerpoveral aan en draag een P3 stoffiltermasker. Deze zorgen ervoor dat je huid en luchtwegen beschermd blijven tegen de fijne vezels.

Beheers de vezels:

Fixeer het materiaal door het nat te maken of een speciaal fixatiemiddel te gebruiken. Dit voorkomt dat vezels in de lucht terechtkomen en ingeademd worden.

Werk voorzichtig:

Probeer het materiaal intact te houden. Breken of afbreken van keramische vezels zorgt ervoor dat meer schadelijke deeltjes vrijkomen.

Afvoer zonder risico:

Gebruik geen stortkoker om de vezels af te voeren, omdat dit de vezels in de lucht kan verspreiden. Verpak het afval in afgesloten, duidelijk gelabelde zakken voor een veilige afvoer.

Met deze stappen kun je de risico’s bij het verwijderen van keramische vezels tot een minimum beperken. Veilig werken is hierbij essentieel!

Welke combinatie van maatregelen is correct bij het verwijderen van keramische vezels?

1. Gebruik een standaard stofmasker en breek het materiaal in kleinere stukken voordat je het verpakt voor afvoer via een stortkoker
2. Laat het materiaal eerst drogen om het gemakkelijker te verwijderen en draag alleen handschoenen voor bescherming
3. Draag een herbruikbare overall en gebruik een stortkoker voor een efficiënte afvoer van het materiaal
4. Draag een wegwerpoveral en een P3 stoffiltermasker, fixeer het materiaal, zorg dat het zo min mogelijk breekt en gebruik geen stortkoker voor de afvoer

Specifieke gevaarlijke stoffen

Gevaarlijke stoffen in werksituaties

Werken met gevaarlijke stoffen kan gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Hieronder staan enkele veelvoorkomende stoffen en hun risico's:

Organische oplosmiddelen: Vaak afkomstig uit aardolie, zoals terpentine. Ze kunnen schadelijk zijn bij inademing of contact.

Verven en lakken: Deze kunnen organische oplosmiddelen bevatten en dezelfde risico's met zich meebrengen als pure oplosmiddelen.

Cyclische verbindingen: Stoffen zoals benzeen, fenol, tolueen en xyleen. Let op: benzeen is kankerverwekkend en giftig, terwijl fenol ook giftig is.

Cement: Irriteert de ademhalingswegen en huid, en kan oogletsel veroorzaken. Bij contact met nat cement kunnen chemische brandwonden ontstaan.

Kwartsstof: Langdurige blootstelling aan kwartsstof kan stoflongen veroorzaken.

Koolmonoxide: Ontstaat bij onvolledige verbranding. Het is zeer giftig, explosief en blokkeert de zuurstofopname in het bloed.

Zware metalen: Stoffen zoals lood, kwik en zink zijn zeer giftig en kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.

Zorg altijd voor passende bescherming en veilige werkomstandigheden om blootstelling aan deze stoffen te minimaliseren.