Tekstdoelen en tekstsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

We gaan nu 15 minuten lezen

Tekstdoelen, tekstvormen en tekstsoorten

Lesdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

- welke tekstdoelen er zijn en wat ze betekenen

-waar je een tekstdoel in de les kunt vinden

Tekstdoelen

Een schrijver heeft altijd een bepaald doel met zijn teksten, hij wil iets bij de lezer bereiken. 

Welke tekstdoelen ken je nog?

0

Wat is het doel van de spreker in dit filmpje?

1. Amuseren (vermaken, ter ontspanning)
2. Uiteenzetten (uitleg geven)
3. Beschouwen (aan het denken zetten)
4. Informeren (feiten)

Wat is het doel van de schrijver met dit stuk?

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Overhalen

Wat is het doel van dit filmpje?

1. Betogen( overtuigen)
2. Activeren (overhalen iets te doen)
3. Beschouwen (aan het denken zetten)
4. Uiteenzetten (uitleg geven )

Wat is het doel van deze tekst?

1. Activeren (overhalen iets te doen)
2. Betogen (overtuigen)
3. Informeren (feiten)
4. Uiteenzetten (uitleg geven)

Abortus, rechtvaardig of niet?

Het aantal abortussen in Nederland is sinds 1993 met bijna 50% gestegen. Jaarlijks worden in ons land zo’n 18000 zwangerschappen afgebroken door middel van een kunstmatig opgewekte abortus, wetenschappelijk ook wel abortus provocatus genoemd. De meningen over abortus verschillen sterk. Deze uiteenlopende meningen zijn vaak het gevolg van  verschillende ethische visies.                   

Welk tekstdoel heeft deze tekst?

1. Betogen (overtuigen)
2. Activeren (overhalen iets te doen)
3. Beschouwen (aan het denken zetten, van verschillende kanten laten zien)
4. Informeren (feiten)

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

1. Informeren (feiten)
2. Uiteenzetten (uitleg geven)
3. Betogen (overtuigen)
4. Beschouwen (aan het denken zetten)

Een tekstdoel kun je vaak al afleiden uit de titel van een tekst.

Het geheel van argumenten en standpunt wordt redenering of argumentatie genoemd.

Het verband tussen argumenten en standpunt noemen we een argumentatieschema.

De argumentatie kan gebaseerd zijn op:.

• oorzaak en gevolg
• kenmerk of eigenschap
• voor- en nadelen
• voorbeelden
• vergelijking
• autoriteit

SCHRIJF MEE!

Argumentatie op basis van oorzaak en gevolg.

Een feit of gebeurtenis leidt tot een ander feit of andere gebeurtenis.

Argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap.

Als alle onderdelen van een groep hetzelfde kenmerk hebben, dan heeft een onderdeel van de groep dat kenmerk ook.

Argumentatie op basis van voor- en nadelen.

Hier wordt een afweging gemaakt: de voordelen worden vergeleken met de nadelen. Op basis daarvan wordt een oordeel uitgesproken.

Argumentatie op basis van voorbeelden.

Argumenten zijn gebaseerd op voorbeelden.

Argumentatie op basis van vergelijking

Er wordt een vergelijking gemaakt tussen twee gevallen. 

Argumentatie op basis van autoriteit

Een standpunt wordt ondersteund door een uitspraak van een deskundige of gezaghebbende.

Mensen zouden wat meer met de fiets naar hun werk moeten gaan, want dat is goed voor het milieu en het is goed voor hun conditie.

1. Argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
2. Argumentatie op basis van voor- en/of nadelen
3. Argumentatie op basis van autoriteit
4. Argumentatie op basis van voorbeelden

Het is de hoogste tijd dat de lonen van alle Nederlanders omhoog gaan. De president van De Nederlandsche Bank heeft dat laatst ook in een interview gezegd.

1. Argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
2. Argumentatie op basis van voor- en/of nadelen
3. Argumentatie op basis van autoriteit
4. Argumentatie op basis van voorbeelden

Ik denk dat hij zich nauwelijks betrokken voelt bij het bedrijf en zijn collega's. Zo heeft hij zich gisteren ziek gemeld, terwijl hij 's middags wel in de sportschool was.

1. Argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
2. Argumentatie op basis van voor- en/of nadelen
3. Argumentatie op basis van autoriteit
4. Argumentatie op basis van voorbeelden

Ik vrees dat de leerkrachten in het basisonderwijs de zo gewenste loonsverhoging niet zullen krijgen; de docenten in het voortgezet onderwijs kregen immers laatst ook niet meer salaris.

1. Argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
2. Argumentatie op basis van voor- en/of nadelen
3. Argumentatie op basis van vergelijking
4. Argumentatie op basis van voorbeelden

Aan de slag!

Ga naar de classroom en maak de opdracht: Oefeningen theorie proefwerk toetsweek.