Fictiebegrippen les 3 perspectieven, tijd en thema

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we (o.a.) behandelen deze periode?

Tijd:
historische tijd, vertelde tijd, verteltijd, chronologisch/niet-chronologisch, flashback, terugwijzing, vooruitwijzing, tijdverdichting, tijdsprong
Opbouw:
ab ovo, in medias res, post rem, open of gesloten einde
Personages
round character/flat character, hoofdpersoon, bijfiguren, types, karaktereigenschappen, normen en waarden van karakters.
Spanning
open plekken, informatievoorsprong, cliffhanger, onverwachte (plot)wending,
vertelperspectieven
ik-vertelperspectief, hij-/ zij-vertelperspectief, alwetende verteller, wisselend
perspectief, meerdere verhaallijnen
Thema
thema, motief, moraal.

ZORG VOOR VOLDOENDE RUIMTE!

Herhaling vorige les personages

Hoofdpersoon

Bijpersoon

Kenmerken

Heeft een dienende rol

Karakter is nauwelijks uitgewerkt

Flat character

Round character

Compleet en geloofwaardig

Uitgewerkt karakter

Lesdoelen

Aan het eind van de les ken je de fictiebegrippen vertelperspectief, spanning  thema, motief en moraal.

Je kunt deze begrippen toepassen op je eigen gelezen boek.

Pak je mindmap

EN SCHRIJF MEE MET DE UITLEG.

Perspectief

• Vanuit wiens oogpunt wordt het verhaal verteld?
• 3 soorten perspectief:
• Ik-perspectief
• Hij/zij-perspectief
• Auctoriaal perspectief (alwetende verteller
• Let op: de verteller hoeft NIET de schrijver te zijn

Ik-perspectief

• Verhaal wordt verteld vanuit een ik-figuur
• 2 soorten:
• Vertellende ik
• Belevende ik
• Altijd onbetrouwbaar!

Hij/zij perspectief

Muller was hinderlijk keurig. Hij zag er altijd uit of hij zojuist van de stomerij kwam, broek vlekkeloos in de plooi, regenjas opgesteven, blauwe blazer ongekreukt en zijn lippen in een glimlach geperst. Niemand mocht zich aan hem storen. Hij wilde een onberispelijke indruk maken.

Muller was beleefd, hij knikte altijd begrijpend als een ander wat betoogde, ja als het ja moest zijn, soms nee. Een vertegenwoordiger mag nooit opvallen, vond hij. Vaak wisten de mensen met wie hij onderweg te maken had, niet eens of hij komen moest of al was langs geweest. Zo was het ook bij het wegrestaurant waar hij twee keer in de week at, op maandag- en donderdagavond, tussen zeven en acht, als zijn vrouw naar cursus was. Hij nam altijd de dagschotel. Vandaag was het spaghetti bolognaise. Hij had een drukke dag achter de rug, veel klanten, veel meningen, veel bestellingen. Lekker spaghetti, dacht hij, als het maar veel is.

Hij/zij perspectief

• Je kijkt mee met een hij/zij figuur 
• Door zijn ogen maak je de gebeurtenissen mee
• Kan onbetrouwbaar zijn

Alwetende verteller

• Verhaal wordt verteld door iemand die geen deel uitmaakt van de handelingen
• De verteller geeft wel commentaar op de gebeurtenissen

Je docent leest een verhaalfragment voor uit Droomfabriek van Gerwin van der werf blz. 24, 25. In welk perspectief is dit geschreven? Kies uit: ik-perspectief, hij/zij-perspectief, alwetende verteller, wisselend perspectief.

Vanuit welk perspectief wordt de serie Bridgerton verteld? Ik-, hij/zij perspectief of alwetende verteller?

Welkom 3H!

Leg je laptop, schrift, etui en leesboek vast klaar

Laptop blijft nog dicht

We gaan nu 10 minuten lezen

Welke perspectieven ken je uit de literatuur?

Aspecten van tijd in een verhaal/ roman:

1. historische tijd
2. tijdverloop van het verhaal
3. verteltijd
4. vertelde tijd

Tijd in verhalen - Historische tijd

Om te bepalen in welke historische tijd een verhaal zich afspeelt, let je op de volgende zaken:

• jaartal
• historische figuren
• historische gebeurtenissen
• gewoontes, voorwerpen, kleding en eten
• omgeving

Tijd

               Flashback

                           Flashforward 

het verhaal springt terug in de tijd en vertelt iets dat vroeger is gebeurd.

Het verhaal springt verder in de tijd en de verteller vertelt iets dat nog komen moet.

verteltijd & vertelde tijd 

Verteltijd = het aantal blz. 

Vertelde tijd = hoelang duurt het hele verhaal? 

Leg uit wat het verschil is tussen verteltijd en vertelde tijd.

Wat wordt bedoeld met chronologische volgorde?

Thema en motief

• Thema is iets anders dan genre!
• Thema: diepere bedoeling van een tekst
• Motieven: verhaalelementen die steeds terugkeren
  

Ruimte

• Waar speelt het verhaal zich allemaal af?
• Sfeer oproepen
• Thema ondersteunen
• Opbouw van het verhaal

Motief

Een motief is een verhaalelement dat steeds terugkeert. De motieven ondersteunen het thema.

Waarover wordt verteld?

Hoe wordt verteld?

Gebeurtenissen

Personages

Ruimte

Vertelsnelheid

Chronologie

Motieven

Verhaallijnen

Bespreek met je buurman / buurvrouw:

• Hoe de schrijver gebruik maakt van de ruimte in het verhaal;
• Wat het thema is van jouw boek;
• Welke motieven jouw boek bevat.

Lezen 5 Blink

Les 2

groepje 1	groepje 2	groepje 3	groepje 4	groepje 5	groepje 6	groepje 7
Ruaa	Pip	Carmen	Femke	Laine	Tibe	Sven
Charlie	Laurens	Luuk	Sverre	Siem	Karo	Rosalie
Delphine	Ethem	Noah	Julius	Bram	Sam Jasper	Mendel

groepje 8	groepje 9
Joris	Zion
Laura	Cas
Mika	Sem

Groepsindeling Les 2 Lezen 5

Opdracht

In je groepje van 3 verdelen jullie de drie hoofdstukken uit het boek De gelukvinder van Edward van de Vendel en Anoush Elman.

De kopietjes hebben jullie gekregen van de docent.

Ga het hoofdstuk lezen dat je hebt gekozen.

Klaar met lezen:

 Ga naar Plot Lezen 5 les 2 en maak opdracht 1.

Opdracht 2

Vertel alle drie kort wat er in jouw hoofdstuk is gebeurd en lees een alinea voor.

Voer nu een gesprek over jullie teksten. Het gesprek kan gaan over bijvoorbeeld:

• Wat is het verhaal in deze drie hoofdstukken?
  
• Waarom heb je gekozen voor deze alinea?
  
• Welke vragen heeft dit hoofdstuk bij jou opgeroepen?
  
• Wat vind je van de schrijfstijl van de schrijver?
  
• Zou je dit boek willen lezen?
  

Je gaat hierna het gesprek nog eens voeren voor een andere groep, of voor de hele klas.

Je krijgt hiermee tips die je kunt gebruiken voor de eindopdracht het boekengesprek  (weging 2)

Opdracht 3: 

Gesprek van een ander

Je kijkt en luistert naar een gesprek van een ander groepje.

Kijk en luister goed. Maak aantekeningen.

Tijd over

Ga naar de toolbox en bekijk de theorie van Lezen 1 t/m 4.

Maak hier een quiz, samenvatting of spel van.

Deze theorie heb je nodig voor de toets in de toetsweek.