ZZM Introductie Verfstreek

VERFSTREEK
VERFSTREEK
VERFSTREEK
Workshop voor Museumdocenten Zuiderzee Museum
Docent: Iris Smit
1 / 21
suivant
Slide 1: Diapositive
KunstMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3-6

Cette leçon contient 21 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 120 min

Éléments de cette leçon

VERFSTREEK
VERFSTREEK
VERFSTREEK
Workshop voor Museumdocenten Zuiderzee Museum
Docent: Iris Smit

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Planning
5 minuten - Introductie
20 minuten - Theorie
45 minuten - Schilderen
15 minuten - Nabespreken
5 minuten - Afsluiting

Totaal: 90 minuten

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Onderzoeksvragen programma Verfstreek
1. Wat zijn kenmerken die ervoor zorgen dat een dorp/plek aantrekkelijk wordt voor kunstenaars? 
2. Wat is de drijfveer van een kunstenaar om een schilderij te maken? 
3. Hoe druk je een gevoel uit in een schilderij?

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Leerdoelen
Jij/u kan/kunt aan het einde van deze workshop: 
1. herkennen en uitleggen wat de kenmerken zijn van impressionisme en expressionisme.
2. verschillende beeldaspecten* benoemen, uitleggen en toepassen in een eigen schilderij.
3. een eigen idee/gevoel tot uiting brengen in een schilderij met gouache.

*beeldaspecten worden benoemd in de volgende slide.

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Begrippen en beeldaspecten
Impressionisme
Expressionisme
Abstract
Figuratief
Ruimte
Suggestie van dieptewerking, door overlapping en (lijn-, kikvors-, ooghoogte of vogelvlucht)perspectief of door plasticiteit (licht-schaduw).

Kleur
Bij kleur kan je letten op kleursoort (primair, secundair, tertiair), op kleurverzadiging (zuiver/onzuiver), kleurintensiteit (licht/donker) en kleurcontrasten (licht-donker, warm-koud, complementair).
Compositie
De compositie is de verdeling van elementen uit een kunstwerk. Hoe is alles ingericht? 
Is het horizontaal/verticaal/diagonaal/driehoek/overall? Is het statisch/dynamisch? Is het symmetrisch of asymmetrisch? 

Vorm
Woorden om 'vorm' mee te beschrijven: Hoekig / rond / vierkant / kegel / - tweedimensionaal / driedimensionaal - Geometrisch / organisch - open / gesloten - abstract / figuratief
Licht
Nat-in-nat
De kleuren kunnen ook op het doek gemengd worden, dit geeft vaak een ruigere uitstraling en levert soms mooie verassingen op. 

-> let hierbij op de verschillen in kleurverzadiging (sommige kleuren dekken beter dan andere!)
Verdunnen
Het materiaal, gouache, is te verdunnen met water. Hierdoor kan je in laagjes werken of een aquarel-effect creëren. 
Grove penseelstreken
Een grove penseelstreek is een duidelijk zichtbare penseelstreek. Zowel impressionisten als expressionisten maken hier veelvuldig gebruik van, omdat dit bijvoorbeeld de mogelijkheid biedt om sneller te werken.

Slide 5 - Diapositive

Wat weet je al van schilderkunst?
Wat weet je al van schetsen en studies?
Wat weet je al van impressionisme en expressionisme?
Wat weet je al van de verschillende begrippen?
Hans von Bartels
Hans von Bartels werkte in een kenmerkende stijl, te omschrijven als een vermenging van het realisme en het impressionisme. Hij werkte vaak 'en plain air', passend bij de werkwijze van de impressionisten. Zijn onderwerpen zijn juist meer passend bij het realisme: hij laat veelal het ruige leven van vissers en de mensen in een vissersdorp zien. 

Slide 6 - Diapositive

Materiaal: Gouache op papier

Een oude vrouw staat aan de vloedlijn met een baby in de arm. Zij heeft een verbeten trek rond de mond. Volgens de overlevering gaat het hier om een grootmoeder die de vader van de baby bij thuiskomst van zee moet vertellen dat zijn vrouw in het kraambed is overleden. De 'klink', de lokale omroeper, waarschuwde de bevolking als een schuit aan de horizon op thuisreis werd gesignaleerd waarna familie van opvarenden zich op strand verzamelde. Op de achtergrond zijn al gelande schuiten en tal van wachtenden te zien. Daarbij ook een "klijnhaalder" te paard die de ankerlijn en de schipper van boord haalt.
Gerrit van Blaaderen
Gerrit van Blaaderen schildere een groot deel van zijn leven in impressionistische stijl. Het bovenstaande schilderij is niet meer volledig impressionistisch. Hij abstraheert de mensfiguren o.a. en gebruikt kleuren die waarschijnlijk niet écht zo waren op het moment van schilderen.

Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gerrit van Blaaderen
Gerrit van Blaaderen schildere een groot deel van zijn leven in impressionistische stijl. Het bovenstaande schilderij is niet meer volledig impressionistisch. Hij abstraheert de mensfiguren o.a. en gebruikt kleuren die waarschijnlijk niet écht zo waren op het moment van schilderen.
Hans von Bartels
Hans von Bartels werkte in een kenmerkende stijl, te omschrijven als een vermenging van het realisme en het impressionisme. Hij werkte vaak 'en plain air', passend bij de werkwijze van de impressionisten. Zijn onderwerpen zijn juist meer passend bij het realisme: hij laat veelal het ruige leven van vissers en de mensen in een vissersdorp zien. 
BENOEM DE VERSCHILLEN IN VORMGEVING

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

IMPRESSIONISME
Mary Cassatt
Het bootfeestje (1893-94)

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat zie je?
Denk aan: 
Compositie
Kleur
Licht
Ruimte
Vorm
Materiaalgebruik
Wat wilde Mary Cassatt het publiek laten zien?
Waarom past dit werk bij de stroming/stijl van het impressionisme?

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Impressie
Bij het impressionisme draait alles om de impressie van één moment.  
En plein air
Ze werken vooral buiten en focussen hierbij op lichtinval en reflectie van licht. De kunstenaars moeten snel werken door de weerstomstandigheden en het veranderende licht. Hierdoor zie je vaak grovere schilderstoetsen en grote kleurvlakken terug in impressionistische schilderijen.
Ruimte
Impressionisten willen de ruimte ze natuurgetrouw mogelijk weergeven. Plasticiteit is belangrijk en de perspectiefwetten worden zo goed als mogelijk toegepast.
Kleur
De kleuren moeten zo nauw mogelijk overeen komen met de kleuren die de kunstenaar ziet. Een natuurgetrouwe weergave dus. Dit resulteert vaak in zachte kleurenpaletten.
Compositie
De composities hangen af van datgeen de kunstenaar uitbeeldt, maar vaak is er wel afsnijding te zien: een onderdeel uit het schilderij wordt onderbroken door het kader. Niet alles dat van belang is, wordt volledig binnen het kader geplaatst.
Licht
Licht is voor impressionisten het meest belangrijk. Licht en lichtinval bepalen hoe wij kleuren zien en zorgen voor het grootste gedeelte van de impressie van een onderwerp. Het licht bepaalt de uitstraling van het hele schilderij!
Claude Monet
Het Parlement (serie tussen 1899-1904)

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

EXPRESSIONISME
Wassily Kandinsky
Winterlandschap (1909)

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat zie je?
Denk aan: 
Compositie
Kleur
Licht
Ruimte
Vorm
Materiaalgebruik
Wat voor gevoel/gedachten geeft dit jou?
Welke emotie voelde Wassily Kandinsky tijdens het maken van dit werk?

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat zie je?
Zijn er verschillen?
Wat voor gevoel zou Wassily Kandinsky hebben gehad bij het schilderen van dit schilderij? Welk verschil merk je op t.o.v. het eerste schilderij?

Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Expressie
Bij het expressionisme is niet het realistisch weergeven van een onderwerp van belang, maar juist het weergeven van de innerlijke wereld van de kunstenaar.
Kleur
Kleuren worden ingezet om gevoel te uiten. Hierdoor ontstaat veelal fel kleurgebruik (maar niet altijd!) 
Ruimte
Vaak wordt bij expressionistische kunst de suggestie van ruimtelijkheid vermeden en houden de kunstenaars zich niet aan de perspectiefwetten. 
Vorm
In expressionische schilderijen is er vaak sprake van vervorming: het hoekiger maken van vormen, het uitrekken van gezichten of het krom trekken van een straat, het kan allemaal!
Compositie
In een expressionistisch schilderij vind je eerder een dynamische dan een statische compostie. Dit betekent dat de compositie beweeglijk oogt. 
Ernst Ludwig Kirchner
Straat, Berlijn (1913)
Potzdammer Platz (1914)

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Materiaal hanteren
Nat-in-nat
De kleuren kunnen ook op het doek gemengd worden, dit geeft vaak een ruigere uitstraling en levert soms mooie verassingen op. 

-> let hierbij op de verschillen in kleurverzadiging (sommige kleuren dekken beter dan andere!)
Verdunnen
Het materiaal, plakkaatverf, is te verdunnen met water. Hierdoor kan je in laagjes werken of een aquarel-effect creëren. 
Grove penseelstreken
Een grove penseelstreek is een duidelijk zichtbare penseelstreek. Zowel impressionisten als expressionisten maken hier veelvuldig gebruik van, omdat dit bijvoorbeeld de mogelijkheid biedt om sneller te werken.

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Praktijkopdracht!
Duur: 45 minuten
Schilder een landschap, portret of eigen onderwerp waarbij  door kleurkeuze en schilderstijl (penseelgebruik) een gevoel uitgedrukt wordt. 

Omdat jullie kort de tijd hebben, zal het waarschijnlijk een schets of studie worden om later af te maken of opnieuw te maken. 

Materiaal: gouache

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Inspiratie
1. Welk gevoel wil je uitdrukken?
(Je kunt hiervoor een emotiekaart erbij pakken). 
2. Welk onderwerp zou je willen schilderen? 
(Je kunt hiervoor een voorbeeldfoto of een schets gebruiken). 
3. Welke kleuren passen bij jouw gekozen gevoel? 
(Je kunt hiervoor de kleurencirkel gebruiken).
4. Welke schilderstijl past hierbij? 

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Kleuren en contrasten
Kleur
Bij kleur kan je letten op kleursoort (primair, secundair, tertiair), op kleurverzadiging (zuiver/onzuiver), kleurintensiteit (licht/donker) en kleurcontrasten (licht-donker, warm-koud, complementair).

Slide 20 - Diapositive

Leg hierbij uit waarom je kleurcontrasten kan gebruiken!
Evaluatie
Duur: 15 minuten

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions